Reggaeton verovert de wereld (en daar is niet iedereen even blij mee)

Boem, tíeboemtíe, boem, tíeboemtíe (en luister maar beter niet te goed naar wat er gezongen wordt).

De vraag lijkt overdreven eenvoudig, maar het antwoord zal u verbazen. Wat is nu de mondiaal grootste en heersende stroming in de popmuziek, die alle andere genres lachend voorbij sprint? Nu zou het zomaar kunnen dat u denkt: hiphop. Want Kanye West en Drake en zo, daar heeft iedereen het toch over?

Maar dan gaat echt de zoemer. Fout. De r&b en de dance dan, lang leve Beyoncé en Martin Garrix? Jammer, alweer mis. De allergrootste internationale pophype van het moment - en van de afgelopen, lichtelijk gestoorde popjaren - is de reggaeton. Ja: de reggaeton, u weet wel, die gekmakende mooiweermuziek met geile stemmetjes en dat eeuwig doorhuppelende ritme met dat rare hikje in het midden: boem, tíeboemtíe, boem, tíeboemtíe, et cetera. Twerkmuziek, inderdaad. Waarop je overigens ook prima kunt bewegen in de club zónder aan kontgymnastiek te doen, en dat valt elk weekend weer in elke breed georiënteerde (lees: niet-elitaire) danstent te constateren.
De reggaeton is overal. En al doen sommige popmuziekmedia, muziekblogs en -magazines dat nog steeds heel graag: we kunnen er niet langer met een boog omheen lopen.

Eerst het bewijsmateriaal. De veruit grootste zomerhit van het moment, en dus het nummer dat u inmiddels háát? 'Despacito' van Daddy Yankee en Luis Fonsi. En dat is loepzuivere reggaeton. Het nummer stond of staat op 1 in zo'n beetje alle hitlijsten wereldwijd, inclusief die van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Nederland en India. De klikcijfers op YouTube zijn opzienbarend: een miljard of twee. Zet deze cijfers af tegen popmuziek waarvan wij denken dat die mondiaal heel groot is, van Katy Perry's laatste hit 'Bon appétit' (110 miljoen) tot zelfs Rihanna en Drakes hit 'Work' uit 2016 (900 miljoen), en de schrik slaat je om het hart.

Aanschouw ook het reggaetonwonder Juan Luis Londoño Arias oftewel Maluma, een Colombiaanse jongen van 23 die hard op weg is een van de grote nieuwe wereldpopsterren te worden. Met Shakira maakte hij het niemendallerige liedje 'Chantaje', en de supersexy clip bij dat nummer is in amper zes maanden ook al bijna anderhalf miljard keer bekeken op YouTube. Dat is 300 miljoen keer vaker dan Ed Sheerans megahit 'Shape of You'.

De échte megahits worden dus gescoord in de reggaeton - wen er maar aan. Ook als u zondag op Pinkpop staat en daar Sean Paul voorbij ziet komen. Dat is weliswaar een Jamaicaanse dancehalljongen, maar hij zoekt toch ook zijn heil in de reggaeton, die niet toevallig ook is voortgekomen uit die dancehall. Luister maar eens naar het kleverige watersportlied 'Passion Whine' dat hij maakte met de Puerto-Ricaan Farruko. En het moet raar lopen wil Justin Bieber vanavond niet zijn versie van 'Despacito' laten horen op datzelfde Pinkpop. Jawel: Justin Bieber doet ook aan reggaeton. Hij kan niet anders - dat heeft hij goed begrepen.
De reggaetongolf is hevig en onstuitbaar. We hadden hem kunnen zien aankomen. Van heel ver, zelfs. De huidige reggaetongolf is eigenlijk een tweede golf, die doorrolt na de opkomst van het genre aan het begin van deze eeuw.

Seks, geweld en nog meer seks

De reggaeton ontstond midden jaren negentig op het Caribische eiland Puerto Rico, als undergroundmuziek voor de kinderen in de arme wijken. Aanjagers als Daddy Yankee, een van de oervaders van de reggaeton, mengden reggae en hiphop op brakke geluidssystemen en samplers, en rapten over seks, geweld, seks, geldgebrek en nog meer seks, op dat zo onverwoestbare en uit duizenden herkenbare 'dem bow'-ritme.
Midden jaren nul werd een licht afgevlakte en meer popachtige reggaetonvariant van de Puerto Ricanen Don Omar en alweer Daddy Yankee populair overzee, van Europa tot de Verenigde Staten. De reggaeton mengde in Amerika met hiphop en bleef mede daardoor een vrij specifiek 'urban' muziekgenre, dat door de soms nogal smakeloze teksten, simpele melodietjes en producties niet overal even serieus werd genomen. De reggaeton stond ook een beetje voor slechte smaak.

Dat is nog altijd zo, overigens tot groot genoegen van de reggaetonartiesten zelf, maar toch staan de reggaetonzaken er ineens heel anders voor. Een belangrijke verklaring voor het huidige, verpletterende succes van het genre moeten we zoeken bij een aantal Spaanse en Latijns-Amerikaanse artiesten die eigenlijk wat op hun retour waren geraakt.
Ricky Martin bijvoorbeeld vond nieuw popmuzikaal leven met het liedje 'La mordidita', een mix van salsa, Colombiaanse 'cumbia' en reggaeton op turbnosnelheid. Shakira, van wier ooit gedurfde Colombiaanse softrock we hier in het westen al even weinig hadden gehoord, scoorde in een ander werelddeel doodleuk reggaeton-monsterhits als 'La Bicicleta' en 'Chantaje'. En bleef dus een van de meest verdienende vrouwelijke popsterren ter wereld.

En toen zette Enrique Iglesias, zoon van Julio, de schouders ook nog even onder de reggaeton. Iglesias was - vooral in Spanje en Zuid-Amerika - nog niet bepaald uitgerangeerd, maar zijn carrière kreeg wel een enorme optater dankzij zijn softe reggaetonliedjes 'Bailando' en zijn recente klapper 'Súbeme La Radio'. Misschien heeft niet iedere popvolger het helder voor de geest, maar 'Bailando' is een van de grootste pophits van deze tijd. Dat nummer heeft alleen al op YouTube een klikcijferrecord van meer dan twee miljard.
De reggaeton werd de laatste jaren dus omarmd door de zongebruinde mainstreampop, en daardoor kreeg het genre ook het huidige niets-aan-de-handgeluid, van tokkelende gitaartjes en veel strandgevoel. En daarom hoort u nu 'Despacito' in elke zomerfeest- of workoutplaylist.

Machogevoel
Toch duiken donkere wolken op in het reggaetondecor van de ongebreidelde zomerpret. Want in de teksten van vooral de heren gaat het vaak gruwelijk mis. Dat de reggaeton drijft op machogevoel en zin in seks, dat is niet per se afkeurenswaardig. Maar er worden grenzen overschreden en dat begint op te vallen, vooral in de Spaanstalige landen. Het wereldwijde 'platform voor verandering' Change.org bijvoorbeeld wil dat het nummer 'Cuatro Babys' van de Colombiaan Maluma van de streamingdiensten wordt gehaald, omdat het nummer ongekend vrouwonvriendelijk is. In het Spaans klinkt 'Cuatro Babys', uiteraard voor niet-Spaanstaligen, nog wel vrolijk:

'Estoy enamorado de cuatro babys,

Siempre me dan lo que quiero,

Chingan cuando yo les digo,

Ninguna me pone pero'

Maar (vrij) vertaald ziet de songtekst er toch wat lelijker uit - en probeer de spiedende ogen van uw eventuele opgroeiende kinderen nu even weg te houden van dit artikel:

'Ik ben verliefd op vier schatjes,

ze geven me altijd wat ik wil,

neuken me als ik het zeg,

niemand klaagt'

Waarna Maluma nog opgeeft over de uitmuntende zuig- en slikkwaliteiten van zijn schatjes, van wie er volgens hem twee getrouwd zijn, maar dat maakt niet uit want hij heeft zelf ook een officiële vrouw (blond en met een dikke kont). Best pittig. Maar het kan nog veel erger. In het nummer 'Mujeres Talentosas' (Vrouwen met talent) zingt de man met de zeer toepasselijke artiestennaam Franco El Gorila:

'A ella le gusta el sushi,

pero de carne caliente,

Y lo siente, está bien bellaca la demente'

Hetgeen zich (met het schaamrood op de kaken) nog het beste laat vertalen als:

' Zij houdt van sushi,

maar dan van warm vlees,

en zij voelt het: het is goed, gestoorde schoft'

Het wordt echt onacceptabel als in de reggaetonsongs met vuisten en honkbalknuppels wordt gezwaaid, en vrouwen in elkaar worden geslagen als zij de behoeften van de opgefokte mannetjes (en gorilla's) niet wensen te bevredigen.

In Colombia strijdt de anti-reggaetongroep Usa la razón al een paar jaar tegen de vernederende en gewelddadige teksten van zangers als J. Alvarez, Maluma, Arcangel, Mr. Fox en ook de reggaetonkoning Daddy Yankee. Colombiaanse fotografen van de actiegroep maken weerzinwekkende foto's bij de ergste reggaetonteksten, om te laten zien hoe fout die eigenlijk zijn. Volgens Usa la razón legitimeren de liedjes huiselijk geweld en agressiviteit tegen vrouwen, toch al een enorm maatschappelijk probleem in Zuid-Amerikaanse landen en zeker ook Spanje.
Reggaeton is leuk, is het motto van Usa la razón, maar we zouden moeten proberen er op zijn minst een klein beetje menswaardig bij te blijven. En dat kunnen we hier ook beter in de oren knopen als we onbekommerd staan te dansen op 'Mujeres Talentosas'.

Bron: De Morgen, 03.06.2017
http://www.demorgen.be/muziek/dit-i...oment-b0d00405/

Eigen mening:
Om eerlijk te zijn wist ik tot een dikke vijftien minuten niet wat Reggaeton was. Ik had de naam zelf al weleens horen vallen maar wist niet waaraan ik me moest verwachten; iets in mij dacht aan een upbeat versie van Buffalo Soldier. Na wat opzoekwerk (enkele korte zoektermen in youtube) ben ik tot de conclusie gekomen dat ik genre zelf, desondanks dat ik geen woord Spaans spreek en bij gevolg niet zou weten waarover het grootste delen van de funky-zomerhits dezer dagen gaat, zeer leuk en dansbaar vind. (Vooral dit lied zal nog enkele uren/dagen blijven hangen https://www.youtube.com/watch?v=kJQP7kiw5Fk )

Uit ervaring de vorige jaren heb ik geleerd dat zulke aanstekelijke anderstalige liedjes vaak schunnige/ronduit vreemde lyrics hebben (hoewel ik nog nooit op lyrics gestotne ben zoals men in dit artikel aanhaalt) We hebben sowieso ooit allemaal “Ai Se Eu Te Pego” van Michel Teló of Balada Boa van Gustavo Lima door Google Translate gesleurd…

Mijn auto is gewassen, de autoradio staat goed afgesteld
Alles is klaar, kom mee, het geluid is eersteklas
Meisje, wees niet verlegen, spring in de auto en feest
Bel me later even, ik zou het leuk vinden, dus kom op!


Ik begrijp wel dat deze muziek momenteel heel in is; mij doet het althans denken aan de zomer, het strand en een/enkele lekkere (virgin-)mojito.