Twittervrijheid en gezond verstand


Het zal best dat Jurgen Verstrepen het allemaal niet zo kwaad had bedoeld, maar zijn argumenten deugen niet, vindt ALICJA GESCINSKA. En hij is niet de enige die wat zorgvuldiger met Twitter zou mogen omspringen.


Toen Vlaams parlementslid Jurgen Verstrepen op Twitter opriep om Michelle Martin om te leggen, liefst nog door een ingehuurde Albanees, werd hij door velen veroordeeld omdat hij aanzette tot haat en geweld (DS 30 augustus). De racistische ondertoon – je zal maar een niet-moordende Albanees wezen – van het bericht was even van ondergeschikt belang.

Het voorval roept vragen op, onder meer over de grenzen van de vrije meningsuiting in de virtuele kakofonie die Twitter heet. Het moet duidelijk zijn dat op Twitter niet zomaar meer kan dan elders. Racisme en aanzetten tot haat en geweld zijn bij wet verboden en de virtuele ruimte is geen privésfeer waarbinnen wat meer kan dan daarbuiten.


Uitvluchten

Verstrepen verbergt zich achter een aantal dooddoeners om zijn tweet te rechtvaardigen. Zo merkt hij op dat anderen nog veel ergere dingen hebben geschreven en dat hij uiting geeft aan de stem van het volk. Daarmee wil hij naar eigen zeggen ‘enkel een discussie op gang brengen'. Verstrepen zou beter moeten weten en draagt als politicus hoe dan ook verantwoordelijkheden die meer beredeneerdheid vergen. Dat je je probeert te verbergen achter het kwaad dat een ander doet, is erg pover. Het is niet omdat een ander een groter kwaad aanricht, dat wat je zelf doet gerechtvaardigd is.

En uiting geven aan de stem van het volk? Welk volk dan? Ik maak geen deel uit van dat volk, en met mij evenmin al diegenen die hun ongenoegen hebben laten blijken na Verstrepens tweet. Het zal de populist in Verstrepen wel niet veel kunnen schelen, dat hij spreekt namens een schimmig volk, maar volgens mij leven we niet in een land waar we het goed vinden om misdaad met misdaad te bestrijden.

Dooddoeners stimuleren geen open debat en zwengelen geen eerlijke discussie aan. Nochtans is er nood aan bezinning, vooral over hoe we moeten omgaan met nieuwe media als Twitter. Er is een groeiend besef nodig dat onbezonnenheid niet altijd onbestraft blijft en dat vrije meningsuiting niet alles rechtvaardigt wat je op Twitter en internetfora rondstrooit. Ze is in geen geval een vrijgeleide om eender welke mening te uiten.

De commotie rond Verstrepen is niet zonder precedent. In Engeland werd onlangs een jongeman veroordeeld tot een gevangenisstraf na een racistische tweet over Fabrice Muamba, de voetballer die op het veld door een hartaanval werd geveld. Daarnaast heeft de Engelse voetbalassociatie opgetreden tegen een stel bekvechtende voetballers die zich onder andere op Twitter onbehoorlijk gedragen hebben. Tijdens de recente Olympische Spelen werd een Zwitserse sportman naar huis gestuurd na een racistische tweet over zijn Zuid-Koreaanse tegenstanders. Je kunt vragen hebben bij de sancties, maar dat er opgetreden werd, is zeker te rechtvaardigen. Geweld, haat en racisme hebben geen plaats in een evenwichtige democratie.


Verzachtende omstandigheden

Dit gezegd zijnde, valt het te betwijfelen of Verstrepen echt een oproerkraaier, haatzaaier, laat staan opdrachtgever voor een nog te voltrekken moord genoemd kan worden. Verstrepens bericht omschrijven als een ‘moordlustige tweet' (DS 30 augustus) is niet erg genuanceerd. Laten we wel wezen: dit is geen concreet verzoek of opdracht tot moord. Maar het is natuurlijk niet omdat je iets niet letterlijk bedoelt, dat je eender wat kan zeggen. Verstrepens tweet is eerder stompzinnig en onfatsoenlijk dan moordlustig.

Het jammere aan Twitter is dat het uitnodigt tot stompzinnigheid. Het is een bekend fenomeen dat het internet in menig opzicht drempelverlagend is. Veilig thuis, achter het computerscherm verborgen, komen de tongen wat makkelijker los. Twitter zet daar extra toe aan: een uitnodiging om zelfs de meest vluchtige gedachte de wereld in te sturen, ook een waarover nauwelijks is nagedacht. Twitter nodigt uit om iets wat je beter voor jezelf zou houden toch uit te spreken.

Het geldt ongetwijfeld als een verzachtende omstandigheid: de vluchtigheid en de onmiddellijkheid van het medium. Misschien moeten we daardoor niet te zwaar tillen aan de onzin die op Twitter verschijnt, de vervuiling van de virtuele lucht. Onzin is pijnlijk, maar zelden een misdaad. Verstrepens tweet is vooral onzinnig en dom, eerder dan welgemeend en weloverwogen.

Toch blijft domheid, zoals de Ierse schrijver Oscar Wilde ooit opmerkte, misschien wel de grootste van alle zonden. Het probleem met zonden, behalve dat ze zondig zijn, is dat je er bij wet niet veel aan kan doen. Zonden bestrijd je het best met morele verontwaardiging en afkeuren. Laat daardoor de storm van reacties nog maar even woeden, vooral op Twitter zelf. Zo krijgt het voorval misschien een positieve wending. Het kan helpen om mensen bewuster te maken van het eigen Twittergedrag, zodat ze zich zowel in de virtuele als in de werkelijke wereld door hun gezond verstand laten leiden en niet door een vluchtige impuls. Verstrepen zou het vast zelf onderschrijven. Tenslotte maakte hij ooit deel uit van een partij die zich opwierp als de partij van het gezond verstand. Alleen is het tragische aan gezond verstand dat zij die er het vaakst een beroep op beweren te doen, er meestal het minst van hebben.


DS, 01-09-2012 (Alicja Gescinska)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB