Exit Gennez


De timing kon moeilijk pijnlijker. Enkele uren nadat Erik De Bruyn de SP.A vaarwel had gezegd en de oprichting van een nieuwe linkse partij had aangekondigd, en op de vooravond van 1 mei kon Caroline Gennez haar in memoriam in de krant lezen. Althans als partijvoorzitter. Volgens De Morgen, die geen bronnen noemde, is Gennez in het najaar geen kandidaat meer om zichzelf op te volgen.


Gennez was not amused met het bericht en verduidelijkte dat het probleem niet aan de orde is. Een ontkenning klinkt anders, zodat het vrijwel zeker is dat Gennez aan haar laatste maanden als partijvoorzitter bezig is. Net zo min als haar voorganger Johan Vande Lanotte is Gennez erin geslaagd om het Vlaams socialisme uit het moeras te tillen. Het verval duurt voort en perspectief op beterschap is niet in zicht.

De SP.A is goed op weg om een partij van iets meer dan tien procent te worden. De drempel van de irrelevantie is dan niet ver meer af. Normaal dus dat zich een personeelswissel aan de top van de partij opdringt. Een voorzitter die voor de derde keer op rij een verkiezing verliest, is niet houdbaar. In geen enkele partij, in geen enkel land.

Dat de sociaaldemocratie in heel Europa in het defensief zit, is geen nieuws. Toch blijft het verwonderen dat de traditionele linkerzijde er nergens - IJsland uitgezonderd - in slaagde om de ravage die de financiële crisis van 2008 veroorzaakte, te verzilveren. Integendeel. In Griekenland, Portugal en Spanje is ze aan het puinruimen en op crashkoers met de eigen achterban, die ontdekte dat de lasten niet evenwichtig verdeeld worden.

De gevolgen laten zich raden: een enorme electorale opdoffer is in aantocht. In tegenstelling tot het nationalisme heeft het socialisme de tijdgeest niet mee en boeit het steeds minder kiezers. Hoe globaler de wereld, hoe meer de burger de wereld wil buitensluiten en zich lokaal wil verankeren.

Het is behoorlijk paradoxaal en zelfs contradictorisch, maar verkiezingen, zo is onderhand geweten, hebben een eigen logica. Het tragische van de sociaaldemocratie is dat ze er zo moeilijk in slaagt een juiste repliek op het nationalisme te vinden. Dat verklaart ongetwijfeld waarom de SP.A in Vlaanderen zo slecht scoort en de PS in Wallonië immuun lijkt voor de schandalen en de politieke concurrentie. Er bestaat geen Waals nationalisme dat aan het socialistisch kiespubliek vreet, in tegenstelling tot Vlaanderen.

Het kan zijn dat Gennez charisma mist, niet op het scherm plakt en dat er iets schort aan haar intonatie. Ongetwijfeld kreeg ze onvoldoende rugdekking van de partijleiding en maakten zij en haar entourage enkele notoire uitschuivers. Toch zijn het slechts faits-divers die het falen van haar voorzitterschap nauwelijks verklaren.

Als Gennez mislukte, had het met andere, veel ernstiger redenen te maken. Zij vond geen antwoord op de charmes en de verlokkingen van het nieuwe Vlaams-nationalisme en zijn imposante boegbeeld. De SP.A verloor stemmen aan de N-VA, slaagde er niet in kiezers van het Vlaams Belang terug te winnen en vond onvoldoende gehoor bij de jongeren. Het ontbrak haar aan een strategie, een sterk verhaal en een geloofwaardig project. Daar mag ze op afgerekend worden, maar de partijtop moet er zich wel van bewust zijn dat het hier om een collectief falen gaat. De kans dat een andere smoel in de voorzittersstoel alles ten goede zal veranderen, is onbestaande.

Hoe acuut de noodzaak van een tegenstrategie is, maar ook hoe delicaat, bleek deze week. In het parlement kwam het tot een scherpe discussie tussen Frank Vandenbroucke en de N-VA over de Europese begroting. De eerste bepleitte eigen Europese middelen, desgevallend via een Europese belasting. De tweede wil alles bij het oude laten en de Unie verder aan het infuus van de nationale dotaties houden.

Voor de lidstaten is het een gemakkelijke manier om de Unie te bevoogden en de nationale agenda op Europees niveau te slijten. Kortom, het is de zekerste manier om de Europese Commissie en het Parlement aan de leiband te houden en de Unie zwak te houden. Begrijpelijk dat alle eurosceptische partijen niet van Europese heffingen willen horen. Nu zit de N-VA ook in dat kamp. Tot voor kort was ze voorstander van een Europese belasting, vandaag niet meer.

Zit het bezoek van Bart De Wever aan de Britse premier David Cameron er voor iets tussen of is de N-VA tot de conclusie gekomen dat Europa, en a fortiori een Europese belasting, niet populair is? Hoe dan ook, het is een opmerkelijke U-bocht en het betere bochtenwerk. De rechtlijnigheid die de N-VA in Vlaamse zaken claimt, is in Europese totaal zoek. Een andere partij kan het zich niet veroorloven, de N-VA komt ermee weg.

Paul Goossens is Europa-journalist


DS, 30-04-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB