De laatste der klimaatsceptici

Marcel Crok, De Staat van het klimaat. Een koele blik op een verhit debat. Uitgeverij Paradigma, 2010


Ze zijn stilaan een uitstervend ras in onze contreien, maar ook in de Lage Landen lopen er nog altijd klimaatsceptici rond. Zoals de Nederlandse wetenschapsjournalist Marcel Crok: 'CO2 is geen magische knop waarmee je het klimaat kunt sturen'.


Hij meet zichzelf een GroenLinks profiel aan. Eet alleen biologisch vlees en verplaatst zich bijna uitsluitend met de fiets. Toch besteedt de Nederlandse journalist Marcel Crok al zes jaar van zijn leven aan het ondergraven van de conclusies van het Klimaatpanel van de Verenigde Naties.

Met zijn pas verschenen boek 'De Staat van het Klimaat' wakkert hij alvast in Nederland het debat over de oorzaak van de klimaatverandering weer aan, tot in de Tweede Kamer. In het nut van de klimaatconferentie die gisteren van start ging in Cancun, gelooft hij totaal niet.


Vanwaar toch die nood om de opwarming van de aarde telkens weer ter discussie te stellen?

'Ik heb in 2005 een wetenschapsprijs gewonnen met een kritisch artikel over de zogenaamde hockeystick-curve, een grafiek die de snelle opwarming van de aarde sinds 1900 zou bewijzen. Maar behalve die aanmoedigingsprijs kreeg ik ook bakken kritiek over me heen.' 'De felheid van die aanvallen intrigeerde mij, want blijkbaar ging het klimaatdebat niet meer om wetenschappelijke waarheidsvinding, maar om het koste wat het kost verdedigen van de hypothese dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens. Ik ben me toen verder in het klimaatdebat gaan verdiepen, om te ontdekken dat er veel meer valabele kritiek op het klimaatrapport bestaat. Daar is na zes jaar dit boek uit voortgekomen.'


U geeft zichzelf expliciet een GroenLinks profiel. Waarom wil zo iemand absoluut het IPCC in diskrediet brengen?

'Veel klimaatsceptici zijn wat oudere mannen met een eerder rechts profiel. Ik benadruk dat ik niet in dat plaatje pas, om te illustreren hoe politiek correct het klimaatdebat is geworden. Wie kritiek durft te formuleren, is rechts en slecht.'

'Het was trouwens niet mijn bedoeling om het IPCC in diskrediet te brengen. Al wat ik wilde, was met een rationele blik de totstandkoming van het klimaatrapport analyseren. Daarbij stootte ik op zoveel dissidente wetenschappelijke studies die systematisch door het IPCC genegeerd of gebagatelliseerd werden, dat je niet anders kunt besluiten dan dat het IPCC een ernstig geloofwaardigheidsprobleem heeft.'


Wat loopt er fout bij het IPCC?

'De lead authors, de zowat tien wetenschappers die elk hoofdstuk van het eindrapport schrijven, hebben te veel macht. Het zijn allemaal mensen die al in het broeikasverhaal geloven. En zij moeten oordelen welke wetenschappelijke studies in het rapport worden opgenomen. Geen wonder dat de conclusie zo eenzijdig is. Die lead authors leggen hun conclusies wel voor aan zogenaamde review authors, maar dissidente opmerkingen zijn bijna systematisch uit het eindrapport geweerd.'


Het zogenaamde Climategate, waarbij duizenden mails van de Britse Climate Research Unit uitlekten, toonde aan dat gegevens werden gemanipuleerd en dat de menselijke relaties niet bepaald opperbest waren. Ook in het klimaatrapport bleken fouten te staan. Maar onafhankelijke doorlichtingen van de CRU en het IPCC kwamen tot dezelfde conclusie: de eindconclusie blijft overeind.

'Die onderzoekers hebben alleen het functioneren van het IPCC tegen het licht gehouden, niet de inhoud van het rapport. Mijn boek analyseert niet alleen het proces op zich, maar ook hoe dat tot eenzijdige wetenschappelijke conclusies leidde.'


Maar over die conclusies bestaat wel een consensus onder de duizenden wetenschappers die elk op hun vakgebied aan het IPCC-rapport meewerkten. Als die mensen zich niet herkenden in de conclusies, zouden ze toch hun stem laten horen?

'Dat is een misverstand. Veel van die wetenschappers zijn expert in hun vakgebied, maar hebben geen zicht op het geheel van het klimaatonderzoek. Ze leveren puzzelstukjes aan, maar het zijn de tien leidende experts die daarmee de conclusies bepalen.'

'Bovendien zijn wetenschappers ook maar mensen. Ze zijn evengoed gevoelig voor groepsdruk en autoriteit. Zeker jonge wetenschappers durven niet tegen de consensus in te gaan. Ook al omdat een sceptisch wetenschapper veel moeilijker aan onderzoeksfondsen raakt.'


Het achterhoedegevecht van de sceptici doet denken aan de hardnekkige weigering van sommige wetenschappers om het verband tussen roken en kanker te erkennen.

'Het is inderdaad een achterhoedegevecht, omdat de consensus zo machtig is geworden, dat de sceptici alleen nog op blogs op het internet terechtkunnen. Maar alle argumenten die ik aanvoer, zijn gepubliceerd in de wetenschappelijke literatuur. Trouwens, als de bewijsvoering voor het broeikaseffect zo sterk was, had het IPCC geen consensus nodig. Newtons theorie van de zwaartekracht berustte ook niet op consensus, maar op een reproduceerbaar experiment.'


Maar wat wil u nu eigenlijk bereiken? Dat we kunnen doorgaan met het ongebreideld consumeren van fossiele brandstoffen?

'We zouden dus geen kritiek op het IPCC mogen geven, omdat oliebaronnen dan een argument krijgen om onbelemmerd gas en olie te blijven oppompen? Ik heb niet in de hand wie mijn boek zal gebruiken of misbruiken. Mijn enige betrachting is de zuiverheid van de wetenschap.'


Die oliebaronnen zullen in elk geval blij zijn met uw boek.

'Dat weet ik zo zeker nog niet. De grote oliefirma's verdienen nu veel geld dankzij het broeikasverhaal. Er waren in Nederland plannen voor een proefproject voor CO2-opslag, ter waarde van tientallen miljoenen euro. Wie mocht dat uitvoeren? Shell.'


U erkent dat de aarde opwarmt?

'Ja, maar veel minder dan het IPCC beweert, en het is geen unieke opwarming.'


U erkent ook dat CO2 daarbij een rol speelt?

'Ja, maar er spelen ook veel andere natuurlijke en menselijke factoren, zoals klimaatschommelingen in de oceanen, verstedelijking en ander landgebruik, luchtvervuiling en roet.'


En, schrijft u, sceptici kunnen ook niet bewijzen dat er geen probleem is. Waarom dan niet gewoon het voorzorgprincipe laten spelen? Temeer omdat CO2-reductie ook tal van andere voordelen biedt, zoals groene jobs, technologische innovatie en energieonafhankelijkheid.

'Omdat we op dit moment de middelen niet hebben om substantieel CO2 te reduceren. Al die windmolens en zonnepanelen zijn peperduur, maar hebben amper impact op de CO2-uitstoot. We houden onszelf voor de gek door 20 procent CO2-reductie in het vooruitzicht te stellen in 2020.'

'Ik pleit voor een nieuwe nuchterheid in het debat. China zal alle steenkool die het heeft, opstoken, en niemand zal dat land tegenhouden. De CO2-uitstoot zal de komende decennia alleen toenemen.'


Een beangstigend vooruitzicht.

'Volgens mij zal het effect daarvan op het klimaat waarschijnlijk wel meevallen. Dat geeft ons meer tijd om een echte energierevolutie voor te bereiden. Want het is voor mij ook wel duidelijk dat we vroeg of laat van de fossiele brandstoffen af moeten raken. Met windmolens zal dat niet lukken. Daar is een gigantische technologische ommekeer voor nodig. Vandaar mijn pleidooi voor een koolstofbelasting bij de bron: op elk vat dat uit de grond wordt gehaald, moet de oliemaatschappij een taks betalen. Dat geld komt terecht in een fonds voor innovatief onderzoek naar een nieuwe brandstof en energie-opslag. Zo'n beleid lijkt me veel nuttiger en pragmatischer dan de oeverloze discussies op Kopenhagen of Cancun.'


Wat verwacht u van Cancun?

'Niets. Onderhandelen over emissienormen en CO2-plafonds is zinloos en leidt af van wat we echt moeten doen: investeren in innovatief onderzoek en in aanpassing aan de klimaatverandering. CO2-reductie zal de orkanen niet doen verdwijnen. Daar kunnen we ons alleen tegen wapenen met betere dijken en aangepaste huizen. Amerika had de orkaan Katrina niet kunnen voorkomen door de CO2 te reduceren. Men had het land er wel beter op kunnen voorbereiden. New Orleans wist dat een orkaan als Katrina tot een ramp zou leiden.'


U noemt het een vergissing om klimaatbeleid gelijk te stellen met CO2-beleid.

'Een klimaatbeleid dat alleen op CO2 is afgestemd, zal nooit efficiënt zijn. CO2 is nu eenmaal geen magische knop waarmee men het klimaat kan regelen. Men stelt het klimaatprobleem te gemakkelijk voor als een milieuprobleem. Een klassiek milieuprobleem is bijvoorbeeld de uitstoot van bijvoorbeeld cfk's. Door dat product te verbieden, los je het probleem op.'

'Klimaatverandering daarentegen is niet zomaar op te lossen. Ik vergelijk de opwarming van de aarde met bijvoorbeeld drugshandel of terrorisme. Daar maak je ook niet zomaar komaf mee. Je kunt zo'n probleem alleen zo goed mogelijk managen.'


DS, 30-11-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB