Politieke aardverschuiving in Nederland: CDA gehalveerd


De verkiezingen in Nederland hebben een enorme politieke aardverschuiving veroorzaakt. Het CDA van uittredend premier Balkenende lijdt volgens de exit polls een historische nederlaag en wordt zowaar gehalveerd. De grote winnaars zijn de liberale VVD van Mark Rutte (net als PvdA van Cohen 31 zetels en mogelijk de grootste partij) en de PVV van Wilders, die van 9 naar 23 zetels gaat en groter wordt dan het CDA. Wellicht kondigt Balkenende na acht jaar premierschap vanavond zijn afscheid aan.


De VVD van Mark Rutte is de grote winnaar.In Vlaanderen staan zondag ook grote verschuivingen op stapel, maar even straf als in Nederland lijkt onwaarschijnlijk, al zullen ze vooral bij de CD&V de adem inhouden na deze uitslag. De cijfers spreken boekdelen. Volgens de doorgaans betrouwbare exit polls gaan de christendemocraten van Jan Peter Balkenende van 41 naar 21 zetels of zowat een halvering. Nooit scoorde het CDA zo laag. Na drie opeenvolgende overwinningen struikelt Balkenende zwaar. Zijn partij komt pas op de vierde plaats, een enorme vernedering.


31-31

De liberalen van de VVD waren de gedoodverfde winnaars, maar coming man Rutte moet nog een hele avond zweten in een spannend duel met de Amsterdamse burgemeester Job Cohen. Rutte wint 9 zetels en komt op 31. Cohens PvdA verliest dan wel twee zetels maar komt voorlopig ook uit op 31. Voor een paars kabinet hebben die twee partijen de steun nodig van SP (15 zetels, -10) en GroenLinks (11, +4) en/of D66 (10, +7) om aan de noodzakelijke 75 zetels te geraken.


Wilders wint

De grootste winnaar in zetels is Geert Wilders. Zijn islamofobe PVV komt op de derde plaats met 23 zetels, een winst van liefst 14 zetels. Op een bepaald moment was Wilders in de peilingen zelfs de grootste, maar de voorbije weken was de PVV weer wat weggezakt. Wellicht zal zijn PVV wel niet mee mogen regeren.


Blog DM, 09-06-2010 (kh)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Provinciaal rentmeesterschap


‘Ik ben een Zeeuw. Hoe meer tegenwind, hoe harder ik fiets.' Jan Peter Balkenende, de lijsttrekker van het christendemocratische CDA, liet ondanks de slechte peilingen de moed niet zakken tijdens de campagne en bleef met overgave zijn beleid verdedigen.


Maar hij had duidelijk nog harder moeten fietsen dan hij deed: te veel Nederlanders waren na acht jaar Balkenende-moe, ze dienden de christendemocraten een zeer zware nederlaag toe. De aftredende premier werd vermalen in de tweestrijd tussen de liberaal Mark Rutte en de sociaaldemocraat Job Cohen. Balkenende kan beschikken.

Ook Geert Wilders ondervond last van de premier-verkiezing. Begin maart leidde zijn Partij voor de Vrijheid nog in de peilingen, zelf had hij op 25 zetels gemikt, maar hij moet het doen met 22. Toch is de ‘Mozart van Nederland' één van de grote winnaars: hij slaagde erin zijn zetelaantal meer dan te verdubbelen. Hij kon in de campagne zijn geliefde thema's – migratie, criminaliteit, het gevaar van de islam – niet boven aan de agenda te houden, maar na dit resultaat zou het een vergissing zijn te denken dat daarmee het thema van de baan is in Nederland. Dit houdt de Nederlanders wakker.

In de beste traditie van het Hollandse rentmeesterschap moest in de campagne alles wijken voor één thema: hoe zullen we de komende regeerperiode besparen?

Nederland mag er dan economisch en financieel stukken beter voorstaan dan de ‘knoflooklanden' – Griekenland, Spanje, Portugal – en zelfs Groot-Brittannië, op een uitzondering na was geen enkele partij bang om de kiezer met open vizier te vertellen dat er de komende jaren serieus gesaneerd zal moeten worden. De discussie ging vooral over het tempo waarin die besparingen moeten verlopen, en in welke sectoren het mes gezet zal worden. Alles werd netjes uitgeteld en berekend door het Centraal Planbureau.

Zoals het er gisteravond naar uitzag, zal Mark Rutte of Job Cohen mogen proberen een regering te vormen. Eenvoudig liggen de kaarten niet, want ook Nederland kampt met een versnippering van het politieke landschap. Maar men heeft alvast het grote voordeel dat het einddoel van de komende regering al vastligt en dat de kaarten voor coalitiegesprekken duidelijk op tafel liggen. Het huiswerk is gedaan. Dat geeft Nederland al een mooie voorsprong op België, waar na de verkiezingen opnieuw een lange periode van regeringsvorming dreigt.

Maar ook in Nederland, dat traditioneel toch open staat op de wereld, verliepen de discussies grotendeels in een soort isolement. Over de rol en de toekomst van Europa in deze tijden van crisis of over de snelle machtsverschuiving in de wereld richting Oosten werd nauwelijks gerept. Dat provincialisme, dat ook de Belgische campagne typeert, is onbegrijpelijk.


DS, 10-06-2010 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Puzzelen om een coalitie te maken


BRUSSEL - Mark Rutte, de leider van de VVD, wilde voor 1 juli een coalitie hebben. Nu blijkt dat de kiezers zo verdeeld hebben gestemd, lijkt het moeilijk om een regering samen te stellen.


De Nederlandse regering zal moeten bezuinigen en daarom hopen specialisten dat de nieuwe regering een sterke ploeg zal vormen. Wil de nieuwe regering een afspiegeling zijn van de wil van de kiezers, die de liberale VVD en de populistische PVV extra zetels hebben gegeven, dan moet een rechtse coalitie aan de macht komen. Grondwetspecialisten wijzen erop dat de toekomstige regering ook een draagvlak in de Eerste Kamer moet hebben. Daar heersen andere machtsverhoudingen, omdat de verkiezingen voor de Eerste Kamer volgend jaar zullen plaatsvinden. Als de nieuwe regering geen meerderheid in de Eerste Kamer heeft, dan kunnen de Nederlandse senatoren alle wetten van de nieuwe regering tegenhouden.

Er zijn drie coalitiemogelijkheden die een informateur kan onderzoeken.


1. Regering van nationale eenheid

VVD+PvdA+CDA= 82 zetels

Goed omdat deze coalitie zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer een meerderheid heeft. De traditionele partijen hebben ervaring om in moeilijke omstandigheden te besturen. Men gaat ervan uit dat deze regering voldoende stabiel kan zijn om zware besparingen door te voeren.

Slecht omdat de ‘regering van nationale eenheid' de PVV van Geert Wilders (24 zetels) buitenspel zet en die spreekt namens veel kiezers die zich afkeren van de traditionele partijen. Bovendien is het niet zeker dat het CDA aan de coalitie wil deelnemen.


2.Een rechtse coalitie

VVD+PVV+CDA: 76 zetels

Goed omdat de rechtse coalitie de uitslagen van de verkiezingen weerspiegelt. Geert Wilders van de PVV heeft duidelijk gezegd dat hij wil mee regeren. Tijdens de campagne had hij de verhoging van de pensioenleeftijd als een breekpunt genoemd, maar gisteren zei hij al dat hij over de pensioenleeftijd wil onderhandelen. Met deze coalitie kan een eenduidig beleid gevoerd worden: de drie partijen kunnen overeenstemming vinden over het migratiebeleid en de aanpak van de onveiligheid en geen van de drie willen ze de fiscale voordelen van de woonhypotheken afschaffen.

Slecht omdat het onzeker is of het CDA deel wil uitmaken van een regering met de PVV. Voor veel christen-democraten is de opruiende taal van Wilders tegen de islam onaanvaardbaar. De VVD noemt het economisch programma van de PVV dan weer te links. De PVV is een jonge partij, die misschien niet stabiel is. Als de nummer twee van de PVV Hero Brinkman, die nu al dissidente geluiden laat horen, uit de partij zou stappen, dan is de coalitie haar meerderheid kwijt. Deze coalitie heeft ook geen meerderheid in de Eerste Kamer.


3. Paars Plus

VVD+PvdA+GroenLinks+D66 : 81 zetels

Goed omdat in Paars Plus zowel links als rechts zitten. Het CDA dat bij deze verkiezingen is afgestraft, verhuist naar de oppositie. Na acht jaar regeringen onder leidingen van het CDA, brengt Paars Plus een nieuwe wind.

Slecht omdat de PVV, die de meeste zetels heeft bijgewonnen, niet deelneemt aan de regering. Een regering waarin drie linkse partijen zetelen, is geen weerspiegeling van de uitslag waarin de meeste kiezers rechts hebben gestemd. VVD-kiezers willen dat hun partij met de PVV regeert.

In deze regering zijn de inhoudelijke verschillen groot. Een regering met vier partijen kan minder stabiel zijn dan een coalitie met drie. Paars Plus heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer.


Blog DS, 11-06-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB