Zolang de vreemdeling niet te dicht komt


BRUSSEL - Het Centrum voor Gelijkheid van Kansen gaf een voorzichtige stand van zaken over discriminatie in ons land. Socioloog Marc Swyngedouw kraakte de cijfers fijntjes af.


Elk jaar komt het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) aan de vooravond van 21maart, de Internationale Dag tegen Racisme, met een aantal cijfers. Ze moeten een idee geven over de evolutie van racisme in ons land. Wordt het erger? Krijgt het een ander gezicht? Hoogst interessante vragen, maar zijn ze ook adequaat te beantwoorden?

Op basis van voorlopige cijfers kreeg het CGKR vorig jaar 1.191 meldingen over racisme binnen. Dat is ruim achttien procent meer dan in 2008. Daaruit concluderen dat we racistischer zijn geworden, zou echter zeer kort door de bocht zijn, aldus Jozef De Witte, de directeur van het CGKR. 'Slachtoffers van discriminatie kennen steeds beter hun rechten.'

Een duidelijke trend is wel dat het internet geëvolueerd is 'van een uitlaatklep voor latent racisme tot het belangrijkste medium voor racistische en haatdragende boodschappen', aldus het Centrum. Dat was al zo in 2008, en is nu nog duidelijker. Eén op de vier meldingen die vorig jaar binnenkwamen, waren internetgerelateerd. Daarna komen klachten over discriminatie inzake werk.

Opvallend: in januari 2009 kreeg het CGKR dertig klachten over antisemitisme binnen. Het jaar daarvoor lag het maandgemiddelde op slechts vijf. De reden is dat er in 2009 een oorlog woedde in Gaza, zegt De Witte. 'Internationale gebeurtenissen hebben dus een impact op de betrokken bevolkingsgroepen in de rest van de wereld.' Momenteel onderzoekt het Centrum dat effect.

Maar er zijn ook redenen tot hoop. Bijna de helft van de ondervraagde vreemden vindt dat de Belgen positiever tegenover hen staan dan een paar jaar terug. Logischerwijze zijn de minderheden ons ook duidelijk sympathieker gaan vinden. En er zijn wel meer kwesties waarbij sprake is van een spiegeleffect. Zo is ongeveer de helft van de Belgen ervan overtuigd dat minderheden moeilijker toegang hebben tot de arbeidsmarkt en tot huisvesting. Het percentage vreemden dat die mening deelt, ligt bij benadering even hoog. 'Dit is geen toeval meer', vindt De Witte, die ook verwees naar een recente rondvraag bij Limburgse arbeiders. '18 procent van hen antwoordde bevestigend op de vraag of ze discrimineerden.' Daarna kwam een Europese studie waarin minderheden werden gevraagd of ze gediscrimineerd werden. 18 procent zei van wel. 'Het gaat dus om meer dan perceptie', vindt De Witte.

Ook duidelijk is dat Brusselaars tegenover zowat alle bevolkingsgroepen positiever staan dan Vlamingen en Walen. Contact met andere culturen doet dus de appreciatie toenemen, aldus het CGKR (zie grafiek).

Eén op de vijf Belgen beaamt volgens het CGKR volmondig dat multiculturaliteit onze samenleving verrijkt. Als die diversiteit ons eigen leven binnendringt, blijken we dan weer veel minder ruimdenkend. Meer dan één op de vijf Belgen ziet een allochtoon als baas absoluut niet zitten. Eén op de drie wil geenszins dat zijn zoon of dochter met iemand van vreemde origine trouwt.

Marc Swyngedouw, socioloog aan de KU Leuven en gisteren uitgenodigd voor een debat over de cijfers, gaf het CGKR stof tot nadenken. 'Deze studies doorstaan de toets van de wetenschap niet. Wie deed mee? Wie niet? Het is onduidelijk op welke plaatsen ondervraagd werd.' Swyngedouw is er ook van overtuigd dat de resultaten van het CGKR veel te positief zijn. Hij haalde er studies bij die zijn team afnam na alle federale verkiezingen sinds 1991. Die getuigen van een zeer negatieve houding van Vlamingen tegenover allochtonen. In 2007 was die houding even negatief als in 1991.

'Ik vind Frankrijk op weinig vlakken een gidsland,' zegt Swyngedouw, 'maar daar worden wel elk jaar zeer stevige studies gepubliceerd door La Halde (de Franse tegenhanger van het CGKR, red.).'

Jozef De Witte beaamde dat het beter kan, maar dat de middelen nu eenmaal zeer beperkt zijn.


DS, 19-03-2010 (Jan Desloover)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB