Minaretten als opgeheven middelvingers

Hafid Bouazza kon bij het horen van de uitslag van het Zwitserse referendum "een bepaalde vreugde niet onderdrukken". Bouazza is een Marokkaans-Nederlandse schrijver. Zijn jongste roman draagt de titel Spotvogel. Zwitserland heeft met zijn referendum een halt toegeroepen aan de symbolische expansie van de islam. Eindelijk ruimte voor contemplatie, vindt Bouazza.

"We weten allemaal hoe erg moslims hechten aan cosmetica, stof en steen, i.e. hoofddoek en minaret. Maar als ik mij niet vergis en als goed heb opgelet tijdens afgelopen ramadan op televisie, in de kranten en op internet, gaat het de moslims om de spiritualiteit van de islam."

Het nieuws is nog vers en de gevolgen zijn nog niet te overzien, maar de eerste reactie uit de moslimwereld is er en precies zoals te verwachten viel. Ik heb het over de uitslag van het referendum in Zwitserland tegen verdere bouw van minaretten; iets meer dan de helft stemde voor een verbod. Een onverwacht, maar belangrijk resultaat. Laten we eerst met de humor beginnen. Die komt zoals altijd onbedoeld van islamitische kant.

"Dit voorstel moet niet alleen worden gezien als een aanval op de godsdienstvrijheid, maar ook als een poging om de gevoelens te beledigen van de moslimgemeenschap binnen en buiten Zwitserland", aldus sprak de Egyptische "invloedrijke" grootmoefti Sjeik Ali Gomaa. Waarom wordt het woord moefti of moslimgeestelijke eigenlijk altijd voorafgegaan door "invloedrijke"? Is dit om te benadrukken dat de persoon in kwestie niet van de straat is of dat zijn oordeel door ontelbaar veel miljoenen gehoord wordt? In dit geval is het antwoord duidelijk: Ali Gomaa is dus een groot voorvechter van godsdienstvrijheid. Fijn om te weten. De christelijke kopten en de Baha'i's (die niet erkend worden in Egypte) zullen hem vast op handen dragen daar.

En aangezien joodse en christelijke organisaties in Zwitserland de bevolking opriepen om tegen het verbod te stemmen, zal de invloedrijke grootmoefti zich nu vast nog meer inzetten voor deze minderheden. Niet eens als kwestie van wederkerigheid, die node wordt gemist bij de islam, maar vanwege de vermeende gezamenlijkheid van de monotheïstische religies die ons keer op keer, maar tevergeefs, wordt ingehamerd. Dit aambeeld is ook al murw gebeukt.

Zouden moslims nu belemmerd worden in hun godsdienstuitoefening omdat toekomstige moskeeën geen minaret zullen hebben? Wordt het gebed alleen aanvaard door Allah als het plaatsvindt onder een toren die wedijvert met de toren van Babel? Natuurlijk niet. Of zou er vrees zijn ontstaan, omdat (ik durf het nauwelijks te denken) er andere hoge torens gezocht moeten worden om sodomieten ervan af te flikkeren?

O ja, en de gevoelens van de moslimgemeenschap zijn weer beledigd. Vertrouwelijke zaken geven een behaaglijk gevoel.
Nu serieus.

Hoewel ik een afkeer heb van algemene verboden, kon ik bij het horen van het nieuws een bepaalde vreugde niet onderdrukken. Natuurlijk, het is een symbolische daad: de islam wordt op geen enkel praktisch niveau tegengestreefd. Een verbod op minaretten is geen verbod op geloofsbelijdenis. Maar zo'n symbolisch besluit is belangrijk, omdat de symbolische expansie van de islam op deze manier een halt wordt toegeroepen. We weten allemaal hoe zeer moslims hechten aan cosmetica, stof en steen, dat wil zeggen hoofddoek en minaret. Maar als ik mij niet vergis en als ik goed heb opgelet tijdens afgelopen ramadan op televisie en in de kranten en op internet, gaat het de moslims om de spiritualiteit van de islam. De innerlijke beleving en daar draagt een minaret niks aan toe en doet er niets aan af. Een minaret is een statement en dat deze niet door iedereen gewaardeerd wordt, is goed te begrijpen.

Hoe vaak hoorden we niet, telkens als er een nieuwe moskee zou worden gebouwd, dat deze met de hoogste minaret van Europa zou komen? Waarom eigenlijk? Vanwaar die drang tot "de grootste"? (Wie schreef ook alweer over minaretten dat "ze fier als opgeheven middelvingers rijzen"?) Ik denk dat nadrukkelijkheid en triomfalisme hier een rol spelen. Het is een langwerpige overwinning voor een zichtbare islam. En gezien de landen waar de geldschieters huizen, is dat niet vreemd.

Wat voegt de moskee op sociaal gebied toe aan de hele samenleving? Ik heb het al eerder geschreven: als moskeeën samen zouden werken met kerken om vluchtelingen op te vangen, daklozen onderdak te bieden of bange vrouwen een toevlucht te bieden, dan zou de maatschappij als geheel hiervan waarlijk profijt hebben. Dan zou een moskee functioneel geïntegreerd zijn. Af en toe een interreligieuze dialoog is niet genoeg; dat is een maskerade van goede bedoelingen.

Tariq Ramadan sprak van een "catastrofaal" (toe maar) besluit dat voortkomt uit angst. En al zou het voortkomen uit angst, is deze angst niet legitiem? Alle apologeten met zoetgevooisde verhalen over de universaliteit van de islam, alle relativerende onzinverhalen over de contextualiteit van de donkere kanten van de koran ("dat moet je in de tijd zien") hebben blijkbaar die angst niet kunnen weghalen. En dat heeft niks te maken met de zogenoemd heersende "islamofobie", maar omdat in elk geval het Zwitserse volk te kennen heeft gegeven zich niet meer te laten begoochelen.

Men kan wel de ene iftar na de andere aflopen en met volle buik en begripvolle glimlach de schoenen bij de uitgang van de moskee weer aantrekken; dit neemt echter niet weg dat men is gaan inzien dat deze gelegenheden niet meer zijn dan folklore - en in het ergste geval een poppenkast. Het is geen substituut voor de dagelijkse wereld.

Gijzeling
Dat er van islamisering geen sprake is, weerlegt de houding van de Zwitserse overheid die vreest voor repercussies uit islamitische landen en voor het gevaar van radicalisering. Gijzeling door "moslim- gevoeligheden" is een vorm van islamisering. Hiertegen heeft het Zwitserse volk zich uitgesproken. Geen zichtbare islam meer. Hoeveel integratie-initiatieven via moskeeën zijn er hier al niet mislukt? Ik denk aan de Poldermoskee (weinig polder, veel onverbiddelijke woestijn) en de Westermoskee. En in plaats van nog een initiatief via een moskee, al dan niet met minaret, zou een tijd van contemplatie veel meer nut hebben. Want wat Europa en niet op de laatste plaats de moslims zelf nodig hebben, is niet meer islam, maar juist minder, veel minder.

Deze bijdrage verscheen eerder in de Volkskrant.

Bron: De Morgen, 4 december 2009

Eigen mening: Ik vind dit een zeer moeilijk thema om nog een eenduidige en duidelijke kritiek op te geven. Alles wat je zegt kan tegen u gebruikt worden en dat gebeurt ook. Ik vind het jammer dat de Islamitische gemeenschap altijd zo vijandig moet regeren wanneer iemand een opmerking geeft over hun geloof. Dat deze opmerking nu grappig bedoeld is of spottend. In moslims hun reactie is er geen verschil.
Dit artikel gaat nu over het 'beruchte' referendum in Zwitserland in verband met de minaretten (zoals wij op onze kerken een kerkentoren hebben). Een referendum, ik geef de letterlijke definitie ervan, Een volksraadpleging of referendum is het voorleggen van een vraag met betrekking tot wetgeving aan de kiesgerechtigden in een land of een bepaald gebied. Dit voorleggen gebeurt door een bepaalde overheid (al of niet in opdracht van de desbetreffende bevolking). Net als bij verkiezingen komen de kiesgerechtigden naar het stembureau of stemmen op afstand en maken hun keuze met betrekking tot de vraag. Dus moslims geven kritiek op de mening van burgers van een land omdat zij hier anders over denken. Wie is er dan slecht bezig en roept op tot 'haat'.
Volgens mij ligt het probleem, ik pak het voorzichtig aan want dit ligt uitermate gevoelig, bij de moslims zelf. Ik denk dat moslims niet verdraagzaam genoeg zijn en dit kan bij niet - moslims leiden tot frustraties. Deze frustraties kunnen zij uiten aan de hand van pest gedrag en dan is de bal aan het rollen. Maar waar begint dit alles volgens mij? Inderdaad bij de moslims zelf en dan krijgen ze het deksel op de neus.
Neen, ik ben absoluut geen racist maar durf dit wel zo objectief mogelijk te stellen.