Humanitas kan verschil maken


Het wordt tijd dat de Vlaamse universiteiten kleur bekennen in het regularisatiedossier, vindt YVES DELEPELEIRE.


De sans-papiers aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) gaan vandaag, zaterdag, hun dertiende dag van hongerstaking in. Veel media-aandacht hebben ze daarvoor nog niet gekregen. Raken we eraan gewend? Misschien. Eén actie trok deze week toch de aandacht. Sympathisant Jasper De Rycker, een leraar uit het Antwerpse, nam van een twintigtal sans-papiers een zwart-witfoto en biedt die nu te koop aan op eBay. Het startbod bedraagt 15 euro. Het ingezamelde geld is nodig om medicijnen en vitaminen te kopen 'voor als de hongerstaking meer en meer haar tol begint te eisen'. Al vier mensen brachten een bod uit.

Het blijft een vreemde redenering: een oproep lanceren om geld te storten voor een actie waaraan maar één partij schuld heeft: de sans-papiers zelf. Niemand heeft hen immers gevraagd om in hongerstaking te gaan.

Volgens de sans-papiers doen ze het, omdat het hun laatste wapen is. Dat valt te begrijpen. Al maanden wachten ze op de federale rondzendbrief met criteria voor regularisatie. De politieke tegenstellingen tussen minister van Migratie- en Asielbeleid, Annemie Turtelboom (Open VLD), en de CDH en PS zijn te groot om daarover een akkoord te bereiken. En met de regionale verkiezingen in het vooruitzicht, moet er geen doorbraak worden verwacht. Een (illegaal) mens zou voor minder wanhopig worden.

Volgens de sans-papiers is de hongerstaking ook geen chantage, omdat - zoals ze zelf zeggen - ze 'niemand kwaad doen behalve zichzelf'. Maar daar denkt de VUB anders over, en terecht. Drie maanden geleden toonde de Vrije Universiteit Brussel haar goed hart door de sans-papiers op te vangen. Maar onder de duidelijke voorwaarden dat de bezetting alleen tijdelijk kon zijn, en dat de actievoerders geen hongerstaking zouden houden.

Al twee keer vroeg de universiteit aan de sans-papiers om de campus te verlaten. Maar dat weigeren ze. Door in hongerstaking te gaan, gaan ze zelfs nog een stapje verder. De VUB is het grondig beu en is de sans-papiers liever kwijt dan rijk. Er is sprake van een vertrouwensbreuk, zei de woordvoerster deze week op de radio. 'De VUB vindt dat een hongerstaking niet het juiste middel is om een regularisatie te bekomen. Bovendien zijn zulke acties een zware belasting voor de werking van de universiteit. Onze bewakings- en technische dienst zijn elke dag in de weer voor deze mensen.'

Net nu denken ook andere Vlaamse universiteiten eraan om zich te roeren in het regularisatiedebat. Rector Marc Vervenne van de Katholieke Universiteit Leuven zei op het patroonsfeest onlangs: 'Als mensen in nood bij ons aankloppen omdat ze geen onderdak vinden, is het onze plicht hierop te reageren (...) Daarnaast is dit bovenal een politieke discussie. Toch vind ik dat dit ons niet mag tegenhouden, want als universiteit moeten wij wel degelijk onze verantwoordelijkheid durven nemen. Als de situatie dit vergt, moeten wij de politici durven op de vingers tikken.'

Volgens rector Vervenne zouden alle Vlaamse universiteiten op dezelfde lijn zitten. 'Ik denk dat de Vlaamse universiteiten stilaan inzien dat er dringend een oplossing moet komen voor de migratieproblematiek', zei hij nog.

Als dat zo is, biedt zich een historische kans aan. Van universiteiten zeggen we graag dat ze vaker hun maatschappelijk engagement moeten tonen en de 'humanitas'-gedachte moeten uitdragen. Ook de rectoren zelf hameren daar graag op. Maar in de realiteit gebeurt het zo weinig. Er zijn wel professoren die hun nek uitsteken en de politici een geweten durven te schoppen, maar zij doen dat altijd ten persoonlijke titel. De instellingen zelf behoeden zich voor maatschappijkritiek.

Moeten alle Vlaamse universiteiten, naar het voorbeeld van de VUB en de Franstalige universiteiten ULB en UCL, nu ook sans-papiers opvangen? Die keuze moeten ze zelf maken. Maar als ze kleur willen bekennen, dan moeten ze het wel nu doen. En dan moeten ze ook één front vormen. Alleen dan kunnen de universiteiten het debat, dat al te vaak verzand is in een emotioneel betoog van sympathiserende studenten en senioren, naar een hoger niveau tillen en, wie weet, zelfs een verschil maken. Vredige sit-ins op alle campussen zouden alvast een veel sterker signaal zijn dan de open brief die alle godsdiensten en levensbeschouwingen in ons land eerder deze week hebben geschreven. Een hongerstaking hier en daar moeten ze er dan maar bijnemen.

Nu nog een leider vinden. Misschien Marc Vervenne? Met zijn speech gaf hij al een schot voor de boeg. En door het voortouw te nemen, zou hij al zijn criticasters lik op stuk kunnen geven. Want was 'leiderschap' net niet het punt waarover hij als rector is gestruikeld?

Yves Delepeleire is redacteur binnenland.


DS, 28-02-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB