Een nieuw kunstwerk aan het gebouw van de Raad van Europa zorgt voor commotie bij de EU-lidstaten.

Een aantal stereotypen van de verschillende landen worden in het kunstwerk in de verf gezet. Zo wordt Roemenië als een Dracula-pretpark uitgebeeld, Bulgarije als een toilet en Frankrijk als een land in staking.

België ziet eruit als een pralinedoos, die ook wel aan een wafel doet denken. Nederland wordt uitgebeeld als een overstroomd land vol minaretten, Duitsland als een wegennetwerk dat lijkt op een hakenkruis en Engeland ontbreekt als buitenbeentje van de EU zelfs helemaal.

Het kunstwerk zou normaal door 27 Europese artiesten gemaakt moeten worden, maar werd uiteindelijk door één kunstenaar, de Tsjech David Cerny, vervaardigd. "We wisten dat zou uitkomen dat we het project anders zouden aanpakken, maar eerste wilden we eens zien of Europa met zichzelf kan lachen", aldus Cerny.

Tsjechië is momenteel voorzitter van de EU.

Bekijk een videoreportage op de website van de BBC:video

Bron:
Gazet Van Antwerpen
15 januari 2009

Ik kan best begrijpen dat dit bij heel wat leden van de EU kwaad bloed zet. De mens is een chauvinistisch wezen, natuurlijk kunnen ze er niet mee lachen dat hun land belachelijk wordt gemaakt! En dat ze juist nu met het kunstwerk moeten afkomen terwijl heel de wereld vol spanningen zit door de oorlog in Israël en in de Gaza-strook. Nee, komen ze de Europeanen nog een beetje provoceren. Ik heb persoonlijk niets tegen het kunstwerk, België komt er als het ware goed uit, maar ik vind het gewoon niet nodig. Het heeft mijns insziens iets kinderachtigs.

Ik vind het geweldig! In de Standaard stond er enkele dagen geleden een fotootje in (klein, maar toch) en het zag er zeer boeiend uit. Grappig ook dat men toen iets schreef in de trend van: "De kunstenaar vroeg aan kunstenaars in verschillende landen om hun land uit te beelden. In België werd ... (ik weet naam niet meer) gevraagd. Veel meer dan wat kleine kunstwerken heeft deze kunstenaar nog niet op zijn palmares want als je zijn naam googeld kom je alleen maar uit op motorcross."
Enkele dagen later bleek dan inderdaad dat al die namen van kunstenaars verzonnen zijn. Super! Niet alleen het kunstwerk is kunst, maar ook het project errond is creatief.

Het grappigste is toch Engeland. Niet afgebeeld omdat ze zich toch wat buiten de EU voelen. Ik kan daar wel mee lachen!

__________________

Kan Europa met zichzelf lachen?


BRUSSEL - 'In het huidige Europa is geen plaats voor censuur', zei de Tsjechische minister Alexandr Vondra maandag nog. Twee dagen later biedt de kunstenaar David Cerny al excuses aan voor zijn artistieke daden.


'David Cerny is een kritisch kunstenaar', zegt Willy Vandenbussche, de ex-conservator van het PMMK in Oostende. Hij kent de artiest. Voor de zomerexpo Beaufort werkte hij met Cerny samen, en maakte hij mee dat de kustgemeente Middelkerke het werk Shark weigerde te exposeren. 'Dit is een artiest die van satire houdt, die de samenleving hekelt en die erg kritisch is voor de politiek.'

De Tsjechische overheid wist dus welk vlees ze in de kuip had, toen ze Cerny uit twee kandidaten koos om het gelegenheidswerk voor het Europese Voorzitterschap te maken. In de Tsjechische krant Ceska Tiskova Kancelar was de minister van Europese Zaken Alexandr Vondra zaterdag nog opgetogen over het werk Entropa.

'Kunst roept soms emoties op', liet hij optekenen, en 'soms is ze provocatief'. Het werk paste naadloos bij het thema van het Tsjechische voorzitterschap: een Europa zonder grenzen. 'We hebben ruimte gemaakt voor de vrije uitdrukking van artiesten.'

Van Vondra zou je ook geen andere taal verwachten. Tijdens het communistische tijdperk was hij een dissident. In de maandageditie van The International Herald Tribune zei hij dat 'het een tragedie zou zijn als Europa niet sterk genoeg was om hier naar te kijken. Dit is Europa door de ogen van 27 artiesten, niet door de ogen van het Tsjechisch voorzitterschap.'


Tsjechische ogen

Toen leefde Vondra nog in de veronderstelling dat er 27 artiesten uit de diverse lidstaten aan het werk waren geweest. Maar dat bleek niet te kloppen. Zonder medeweten van de overheid had David Cerny met zes kompanen zelf een reeks fictieve artiesten gecreëerd. Volgens hem was er te weinig tijd om een Europees netwerk op te zetten en om de werken te realiseren. Er waren ook te veel financiële beperkingen.

Doordat Cerny de niet altijd even flatteuze stereotypen op de andere landen zelf had bedacht, stond het mooie ideaal van een gezamenlijk kunstwerk op de helling. Plots werd er wél alleen door Tsjechische ogen gekeken.

Volgens de kunstenaar zijn die 'Tsjechische ogen' niet gelijk aan 'de ogen van het Tsjechische voorzitterschap'. Hij zegt een kunstwerk te hebben gemaakt, geen politiek werk. Voor Cerny gaat het werk over 'zelf-reflectie, een kritische geest en de mogelijkheid zichzelf en zijn omgeving te zien met een ironische blik, eigenschappen die eigen zijn aan de Europa en zijn manier van denken'.

De moeilijkheid doet zich voor als kunst naar een andere context wordt overgeheveld, waar andere spelregels gelden. In de Europese politiek, waar voortdurend op slappe koorden wordt gebalanceerd om het evenwicht tussen alle lidstaten te bewaren, is een werk als Entropa een mokerslag.

Daar luidt het al snel: Entropa, ma non troppo.


DS, 15-01-2009 (Geert Sels)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB