Nobelprijscomité in opspraak


BRUSSEL - De Zweedse justitie onderzoekt snoepreisjes naar China door Nobeljuryleden en mogelijke beïnvloeding van de Nobelprijs geneeskunde van 2008 door de farma-industrie.


Heeft China de kans vergroot op een Chinese Nobelprijswinnaar in de nabije toekomst, door dure snoepreisjes aan te bieden aan leden van de Nobeljury's? En is de keuze van een van de Nobelprijswinnaars voor geneeskunde van dit jaar beïnvloed door een farmaceutisch bedrijf? Om dat uit te zoeken heeft de Zweedse justitie een corruptie-onderzoek opgestart tegen verscheidene Nobeljuryleden. Als ze aangeklaagd en veroordeeld worden, lopen de juryleden kans op boetes en gevangenisstraffen tot twee jaar. Maar het gaat in dit stadium nog maar om een voorlopig onderzoek om na te gaan of er enige grond voor vervolging is.

Openbaar aanklager Nils-Erik Schultz van de Zweedse anticorruptie-eenheid heeft bevestigd dat het onderzoek loopt. Hij zei dat hij wil nagaan of de reizen door Nobeljuryleden naar China in 2006 en 2008 bedoeld waren om de keuze van de Nobelprijswinnaars te beïnvloeden. Schultz noemde geen namen van juryleden tegen wie een onderzoek loopt, maar die zijn wel genoemd door het radiostation Sveriges Radio (SR). Het zou gaan om vijf personen, waaronder de professoren Sven Lidin van het Nobelcomité voor chemie, Börje Johansson van het fysicacomité en Bertil Fredholm, voorzitter van het geneeskundecomité.

Volgens SR betaalde de Chinese overheid de vliegtuigtickets, hotels en maaltijden van de Nobelfunctionarissen. Ze waren uitgenodigd om het selectieproces voor de Nobelprijzen uit te leggen, en om aan Chinese wetenschappers te vertellen wat er nodig is om een Nobelprijs te winnen. De Chinese media hebben in 2006 bericht dat de Zweedse bezoekers verwachtten dat het niet lang meer zou duren voor een Chinees een van de wetenschappelijke Nobelprijzen zou winnen.Ze gaven Chinese studenten de raad vooral creatief te zijn en de moed te hebben nieuwe ideeën te verdedigen tegen hun critici.

Het is al van 1957 geleden dat een Chinees een wetenschappelijke Nobelprijs heeft gewonnen. Twee in de VS werkende Chinese fysici, Chen Ning Yang en Tsung-Dao Lee, wonnen toen de prijs voor natuurkunde.

Fredholm zei op de Zweedse radio dat de reizen deontologisch een 'randgeval' waren. Maar hij voegde eraan toe dat alles vooraf doorgepraat was in de Nobelcomités. Gunnar Oquist, permanent secretaris van de Zweedse Koninklijke Academie van Wetenschappen die de wetenschappelijke Nobels uitreikt, erkende dat de reizen naar China 'ongepast' waren en dat de Academie er achteraf gezien beter aan had gedaan haar leden te adviseren niet op de uitnodiging in te gaan.

Volgens de Franse krant Le Monde loopt parallel een onderzoek naar de banden van het Brits-Zweedse farmabedrijf AstraZeneca met de Nobelorganisatie. AstraZeneca sponsort (openlijk) twee nevenorganisaties van de Nobelstichting, met als doel meer publieke belangstelling te wekken voor de Nobelprijs geneeskunde. Daarnaast heeft geneeskunde-juryvoorzitter Fredholm volgens SR ook bij verscheidene gelegenheden als consultant gewerkt voor AstraZeneca.

De Zweedse justitie zou nu onderzoeken of de banden met AstraZeneca een rol hebben gespeeld bij de keuze van een van de drie Nobellaureaten geneeskunde van dit jaar, de Duitser Harald zur Hausen. Hij kreeg de prijs voor zijn ontdekking van de rol van het humaan papillomavirus (HPV) bij het ontstaan van baarmoederhalskanker. AstraZeneca ontvangt door licentieovereenkomsten aanzienlijke sommen door de grootschalige verkoop van twee vaccins tegen het virus, die sinds kort op de markt zijn en door andere farmaceutische bedrijven verdeeld worden.

Bij de toewijzing van de Nobelprijs geneeskunde dit jaar ging de aandacht in de media vooral naar de twee andere winnaars, Françoise Barré-Sinoussi en Luc Montagnier, voor hun ontdekking van het aidsvirus (HIV). Het viel daarbij op dat de Amerikaan Robert Gallo, die lang beschouwd was als mede-ontdekker, door de Nobeljury niet mee beloond werd.


DS, 20-12-2008 (sts)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB