Arm en zwart is minder belangrijk


Louisiana zoekt verklaringen voor de traag op gang gekomen hulp na de orkaan Katrina in New Orleans. Lagen Bush en zijn regering te slapen? Anderen menen dat politici wel sneller opgetreden zou hebben als het niet vooral armen en zwarten waren geweest die vast zaten.


Voor Peggy LeBlanc voelt het nog altijd onwezenlijk om door Ponchatoula te lopen. De plattelandsstad ligt hemelsbreed nog geen zestig kilometer af van haar stad, New Orleans. Tussen de twee steden ligt het meer Pontchartrain, dat door Katrina de metropool overstroomde. Terwijl aan de overkant lijken door de straten drijven en wanhopige mensen voedsel en een uitweg zoeken, lijkt Ponchatoula de oude draad weer voorzichtig op te pakken.

Het stadje, bekend om zijn aardbeienteelt en antiekwinkels, heeft voor het grootste deel weer stroom. Twee grote cafés en lunchroom Paul’s aan Pine, de hoofdstraat, zijn alweer open. Tankstations hebben korte rijen en geen politiebewaking, zoals in Zuid-Mississippi. Een supermarkt heeft een bord aan de weg staan: er is weer melk en vers brood. LeBlanc kan het niet verwerken: „Ik ben nog half in shock. Je weet wat daar gebeurt en je weet wat jezelf allemaal hebt meegemaakt.”

Een week geleden, voor Katrina toesloeg, verliet LeBlanc met haar man hun huis in New Orleans en trok in bij familie in de buurt van Ponchatula. ,,Ik heb enige hoop dat ons huis het overleefd heeft. Het stond niet dicht bij het meer.” Maar ze voelde zich ook verplicht om haar bedlegerige en ernstig zieke schoonvader mee te nemen. ,,Waar hij woonde staat het water nu vier meter hoog.”

De gezondheidstoestand van haar schoonvader is de afgelopen dagen verslechterd. ,,Hij heeft al twee keer een bloedtransfusie moeten hebben, bij onze familie in huis. De artsen die hem hielpen, zeggen dat hij absoluut naar een ziekenhuis moet. Maar in Baton Rouge (hoofdstad van Louisiana, overspoeld met vluchtelingen uit New Orleans, red.), weigeren ze een ambulance te sturen omdat ze het daar al niet bij kunnen benen.” Haar man, Steve Husenkampf, schampert: ,,Wat je al niet kunt leren door een orkaan. Ik kan nu een infuus aanleggen.”

Zij zegt gewoon niets meer te voelen. Maar Husenkampf is echt razend op de regering-Bush. ,,Ze hebben vreselijk gereageerd. Zo enorm traag. We wisten niet dat Katrina zo’n schade aan zou richten, zeggen ze. Onzin. Iedereen wist dat al lang dat die dijken geen zware orkaan konden hebben. Als er dan één aankomt, tref je toch voorbereidingen? De Britten wisten in 1940 in vier dagen tijd meer militairen van de vreemde stranden van Duinkerken op te pikken, dan het Amerika van nu burgers in eigen land in veiligheid kan brengen.”

Enkele zwarte politici en opiniemakers en de zwarte burgerrechtenorganisatie NAACP hebben gesuggereerd dat regering-Bush traag reageerde omdat de achtergeblevenen veelal arm en zwart waren. Die zouden niet de allerhoogste prioriteit hebben. Die opmerkingen leidden tot een publiek debat. Husenkampf stemt in met de kritiek: ,,Het zal niet bewust zijn gebeurd. Maar New Orleans is een van de armste steden in Amerika en driekwart is zwart (de helft van de zwarten leeft onder de armoedegrens, red.). Het was gewoon niet zo heel belangrijk voor de regering.” Als dit in Boston was gebeurd, was de hulp nooit zo lang uitgebleven, denkt Husenkampf. „Of Sillicon Valley, met zijn al high- techmiljonairs. Daar zou het meteen helemaal vergeven zijn geweest van de helikopters en de reddingsboten.”

Minister van buitenlandse zaken Condoleezza Rice wees elke suggestie van de hand dat het Witte Huis zwarte mensen niet belangrijk zou vinden. Ze stelde ,,gewoonweg niet te geloven dat Amerika op de ene of manier zou beslissen wie het wel of niet helpt op basis van huidskleur”. Senator Barack Obama, een rijzende (zwarte) ster in de Democratische partij viel haar bij. ,,Waar zich ter wereld ook natuurrampen voordoen, overal zijn het de armen en de kwetsbaren die er het slechtst vanaf komen.”

Maar voor Betty Tate, zelf een oud- inwoonster van de arme en zwarte 7th Ward in New Orleans staat vast ,,dat de regering niet pas vrijdag serieus met reddingswerk begonnen was als de meeste mensen niet arm en zwart waren geweest.” Ze heeft met nicht Ruby Hines aan Pine afgesproken om nieuwtjes uit te wisselen over hun 84-jarige tante Joyce Miles. Volgens verhalen zou die per helikopter van haar dak gehaald zijn en naar Texas gebracht zijn. Maar geen van beide heeft dat nog bevestigd gekregen.

,,Hoe kon het de autoriteiten verbazen dat vele duizenden mensen als ratten in de val zijn komen te zitten?”, zegt nicht Hines hoofdschuddend. ,,Die mensen konden niet weg. Ze hadden vaak geen auto om de stad uit te komen. Of geld om het buitenshuis een tijd uit te zingen. Ze hadden geen andere keus dat in hun huis te blijven. Als je dan, net als Bush, bijna vijf dagen wacht voor je echt in actie schiet, heb je met een echte catastrofe te maken.”

Dat er geplunderd is in hun oude stad, verbaast Tate niets. ,,Zwarte mensen weten dat er niemand voor hun opkomt, dat ze voor zichzelf moeten zorgen. En als je honger hebt, je kinderen niet kunt verzorgen, dan ga je heel ver. Iedereen zou dat doen.” Ze voegt er aan toe dat ,,er ook slechte zwarten zijn, die nu hun slag willen slaan”, maar ze houdt vol dat de meeste plunderaars ,,gewoon honger hadden”.

De verhalen dat er in New Orleans volop geschoten werd en dat er vuurgevechten waren, neemt Steve Husenkampf met een korrel zout. ,,De waarheid is dat New Orleans al tijden een hele gewelddadige subcultuur heeft. Elke week zijn er wel zeven, acht moorden, heel vaak afrekeningen in het drugsmilieu. Die schietpartijen worden nu uitvergroot, omdat de hele wereld de stad volgt. Maar het zou mij weinig verbazen als straks blijkt dat er vorige week ongeveer evenveel moorden hebben plaatsgevonden als in een doorsnee week.”

President Bush was de afgelopen dagen druk in de weer om alle kritiek op zijn optreden tot zwijgen te brengen. Na zijn eerste bezoek aan de rampgebieden op vrijdag, laste hij zijn toespraak voor vandaag, Labor Day, een nationale feestdag in Amerika, af om weer naar Louisiana en Mississippi te kunnen reizen. Daarnaast stuurde de president zevenduizend extra militairen naar het rampgebied.

,,Alle hulp en steun is welkom. Maar meneer Bush, je was gewoonweg te laat”, oordeelt Gladys Harris Scott, die in de rij staat voor een benzinestation. ,,Dit is toch Amerika? Wij hebben meer dan genoeg rijkdom om ervoor te zorgen dat niemand honger hoeft te lijden. We gaan altijd overal naar toe, als er wat gebeurt. Met die tsunami. We stoppen miljarden in Irak. Laat Bush ook aan onze eigen mensen denken. Ik wil er gewoon niet over denken of racisme een rol speelde, maar waar Bush wel met zijn gedachten was? Geen idee.”

Maar Chrissy Heyzer, die met haar man in tuinbeelden handelt en een vlooienmarkt runt, neemt Bush in bescherming. ,,Dat hij vrijdag in New Orleans geland is, is zo belangrijk. Dat was echt een morele opkikker voor me. Het bewijst dat hij het hart op de goede plek heeft.” Misschien had de hulp wat sneller gekund, maar ,,als je weet dat hij oorlogen in Irak en in Afghanistan voert, dat hij de klap van 9/ 11 moest overwinnen en nu weer dit op zijn bord krijgt, dan doet hij het echt geweldig.”

Het nationale bureau voor noodhulp heeft volgens haar veel goed werk gedaan, maar de media hebben zich alleen op rampberichten uit New Orleans gericht. ,,Militairen hebben gisteren in een gemeenschap hier in de buurt een soort drive-in-hulp gebracht. Elke auto kreeg acht zakken ijs toegegooid en eten. Hele dozen met Meals Ready to Eat, kant-en-klaremaaltijden. Met kauwgom erbij en al. Precies hetzelfde wat onze jongens in Irak ook krijgen. Ze zorgen dat iedereen hier echt te eten heeft.”

Maar is het dan de schuld van de Democratische burgemeester Ray Nagin dat de situatie in New Orleans uit de hand gelopen is, zoals enkele conservatieve opiniemaker opperen? Heyzers man, Ron Costanza, pleit ook hem vrij: ,,Hij heeft echt duidelijk gezegd: ’Ga de de stad uit’. Maar er zijn drugsverslaafden achtergebleven, die voor problemen zorgen. Je mag het niet zeggen: maar er wonen veel mensen in die stad, die gewoon niet deugen, die van geen waarde zijn als mens.”

Ook de Costanza’s proberen voorzichtig het oude leventje weer op te pakken. Hun zaak heeft schade, maar dat is niets vergeleken bij twee winkels verderop aan Pine, waar het hele dak eraf ligt en een deel van de voorgevel is ingestort. Een medewerker is bezig alle takken en brokstukken tussen de tuinbeelden uit te vegen.

Maar het belangrijkste teken dat betere tijden niet heel ver af hoeven te zijn, kreeg het echtpaar via het internet. ,,Toen ik voor het eerst sinds de orkaan de computer weer aan kon zetten, bleken maar liefst 34 van onze antieke aanbiedingen via (het internetveilinghuis) Ebay verkocht te zijn. Waarvan maar liefst 15 op vrijdag.”

,,Terwijl de mensen kunnen weten dat we dicht bij New Orleans zitten en ze geen idee kunnen hebben hoeveel schade wij hebben, maakten de meesten direct het geld over. Eén koper meldde me daarbij: ’En zit maar niet in over die antieke munt. Dat heeft geen haast.’ Daar word je toch blij van.” En de overkant? ,,Dat duurt nog maanden.”


Trouw, 05-09-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB