De rechter die het niet om rechtvaardigheid te doen was - William Rehnquist 1924 - 2005


Met de dood van William Rehnquist, 19 jaar lang opperrechter van de VS, valt president Bush een politieke trofee in de schoot.


Rehnquist overleed zaterdag op tachtigjarige leeftijd aan schildklierkanker. De president mag nu een opvolger voordragen, en een nieuwe voorzitter aanwijzen. De Senaat moet beide beslissingen, die voor het leven gelden, nog goedkeuren.

Hoe graag Bush ook het Hooggerechtshof een conservatievere richting uit zou sturen, de vervanging van Rehnquist zal hem daar niet bij helpen, omdat deze al op de uiterste rechtervleugel van het Hof opereerde. Toen de Republikeinse president Nixon hem in 1971 benoemde, fulmineerde hij al jaren tegen de koers van het Hof onder Earl Warren.

Dat hof had de macht van de staat beperkt en de rechten van minderheden verstevigd. Zoals bij de Miranda-uitspraak, die de bekende arrestatieformule ’U heeft het recht te zwijgen’ verplicht stelt, en het verbod op het verplichte schoolgebed.

Eenmaal benoemd had Rehnquist heel goed kunnen afwijken van zijn ideeën. Het komt vaak voor dat de hoogste rechters van het land ’hun’ president teleurstellen.

Maar hij verzette zich tegen het ’Roe tegen Wade’ arrest dat vrouwen de vrijheid geeft om voor abortus te kiezen; hij was tegen het arrest dat scholen zwarte studenten liet voortrekken bij de inschrijving; de strafbaarheid van homoseks in Texas had van hem mogen blijven.

Dat wil niet zeggen dat hij vrouwenhater, racist of homofoob was. Maar hij vond dat de wetgever, niet het Hooggerechtshof, toestanden in de samenleving moest veranderen die ’niet eerlijk’ worden gevonden.

Gaandeweg kreeg Rehnquist er medestanders bij. En als voorzitter – president Reagan benoemde hem in 1986 – kon hij het Hof nog meer bijsturen. Al had hij maar één stem, hij mocht als eerste zijn mening geven. Als die het onderspit dolf, bepaalde hij wie van de winnaars het arrest mocht opschrijven. Of hij stemde tegen heug en meug met hen mee, zodat hij de uitspraak zelf kon schrijven en zo de schade beperken.

De meeste bekendheid kreeg Rehnquist toen hij in de Senaat het ’proces’ voorzat dat tot afzetting van Bill Clinton had kunnen leiden. En onder zijn leiding besliste het Hof in 2000 dat George Bush de presidentsverkiezingen maar gewonnen moest hebben.

Op 3 oktober begint het Hof gewoon met zijn nieuwe zittingsperiode, zonder de krappe conservatieve meerderheid van de laatste jaren. Bush zal daarom grote haast willen maken met het aanwijzen van de opvolger van Rehnquist. En met het afronden in de Senaat van de benoeming van John Roberts, in plaats van Sandra O’Connor die met pensioen wil. Maar een Democraat in de commissie die daarover gaat, heeft al gezegd dat hij meer in uitstel ziet, tot de opperrechter netjes begraven is.


Trouw, 05-09-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB