Pijnlijke bewustwording


Een jaar geleden begon het gevoel zich te verspreiden dat de zenuwachtigheid van de financiële markten meer was dan een gewone, tijdelijke verzwakking. De crisis op de Amerikaanse huizenmarkt maakte haar eerste slachtoffers en de koersen kelderden. Op 9 augustus voelde de Europese Centrale Bank zich zelfs geroepen massaal geld in het banksysteem te pompen om een kredietschaarste te voorkomen. Ze werd daarin snel gevolgd door de Amerikaanse Federal Reserve. Toen leek het nog dat de structuur van het internationale geldwezen, na jaren van voorspoed, stevig genoeg was om de schok op te vangen. Twaalf maanden later lijkt dat lang niet meer zo zeker.

Wie zou toen hebben durven te voorspellen dat de Amerikaanse overheid de reddende hand zou moeten uitsteken naar financiële giganten als Fannie Mae en Freddie Mac, de twee grootste verschaffers van hypothecair krediet? En wie had verwacht dat zelfs bij ons huizen van vertrouwen als Fortis en Dexia naar hun laagste koerspeil in vijf jaar zouden wegzakken? Op de overdrijvingen in de kredietverschaffing met goedkoop geld is een reusachtige vertrouwenscrisis gevolgd, die tot vandaag voortduurt.

Hoewel de ontsporing in Europa minder erge vormen aannam dan in de Verenigde Staten, delen we volop in de klappen. Het pessimisme bij producenten en consumenten grijpt snel om zich heen en het kan haast niet anders dan dat de groei daardoor in de komende maanden fors wordt afgeremd. Als het daarbij blijft, dan is het allemaal niet zo erg. De vrees groeit echter dat het uitzieken van de 'irrationele exuberantie' heel wat langer zou kunnen aanslepen. In Japan sleept het herstel na een gelijkaardige vastgoed- en beurskrach al ruim een decennium aan.

In het licht van de snel naderende vergrijzing zou dat bijzonder slecht nieuws zijn. Gisteren stond in de krant dat het gemiddelde Vlaamse pensioen het Waalse is voorbijgestreefd. Dat is het resultaat van drie decennia hogere economische groei. Maar dat gemiddelde pensioen bedraagt nog steeds amper meer dan 1.000 euro per maand. De meesten onder ons beseffen gelukkig al langer dat er meer nodig zal zijn om onze levensstandaard te behouden en sparen via een of andere formule voor een bijkomend pensioen. Maar als we in een langdurig stagnatie-scenario zijn beland, brengt dat weinig soelaas.

Welke spaar- of beleggingsformule je ook kiest, de inflatie holt sneller dan de opbrengst. Zelfs eigenaar worden van je huis biedt geen garantie meer op een groeiend vermogen, al blijft het de voornaamste vorm van financiële zekerheid. Het wordt belangrijker dan ooit om zo lang mogelijk aan het werk te blijven, ook al groeit het inkomen dat je daarmee verdient, niet of nauwelijks. Onze samenleving staat voor een pijnlijke bewustwording. Zelfs met hard werken en flink sparen zijn er geen garanties.


DS, 05-08-2008 (Bart Sturtewagen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB