Slecht systeem


De voorbije nacht werden de allerlaatste stemmen van de Democratische voorverkiezingen geteld. De strijd tussen Hillary Clinton en Barack Obama is voorbij.


De belangstelling was enorm: liters inkt, duizenden bytes, uren zendtijd werden aan de historische tweekamp besteed. Kortom: de Amerikaanse verkiezingen zijn een gigantische hype. En toch kan de conclusie alleen maar zijn dat het Amerikaanse systeem ongeschikt is om een (wereld)leider te kiezen.

De campagne duurt twee jaar, kost vele miljoenen en laat een gigantische ecologische voetafdruk na. Maar levert ze ook de beste president op? Niet noodzakelijk.

Want wat wordt er eigenlijk beoordeeld? Het lichamelijke en geestelijke uithoudingsvermogen van de kandidaten: zeker. Het tempo is moordend en alleen de allerfitsten blijven overeind.

Het is tevens een test van leiderschap: de kandidaten moeten bewijzen dat ze een team kunnen aansturen van mensen met grote ego's en uiteenlopende visies, en kunnen beletten dat die in het openbaar gaan ruziën.

Ze moeten ook aantonen dat ze knappe strategen en bezielende sprekers zijn, dat ze geldschieters diep in hun beugel kunnen laten tasten, de media naar hun hand kunnen zetten en haarfijn aanvoelen wat de kiezers willen horen.

Maar leren die kiezers echt veel over hun visie en hun programma? Neen. Het is haast alsof dat bijzaak is. Er wordt met modder gegooid, versprekingen worden uitvergroot, terwijl beleidsdossiers tot slogans worden gereduceerd. Toegegeven, de media dragen daar gretig hun steentje toe bij.

Weinig burgers doen de moeite om de programma's van de kandidaten te vergelijken. Ook dat is waar. Ze reageren op lichaamstaal of vage symbolen. Bovendien ligt de opkomst laag.

Maar zelfs al zouden de kiezers een grotere inspanning doen: kandidaten tonen niet altijd hun ware gelaat. De George Bush die we tijdens de campagne in 2000 leerden kennen, was niet de Bush van na zijn eedaflegging.

Het hele proces is meer circus dan degelijke screening van een beleid. Tal van kandidaten beloofden in het verleden 'verandering', maar liepen als president te pletter tegen gevestigde belangen en versteende tradities. Van hun mooie beloften kwam niets.

Het huidige systeem schrikt bovendien te veel degelijke kandidaten af of geeft goede bestuurders geen kans als ze niet mediageniek zijn.

Een kortere verkiezingsperiode, eenvoudiger regels en een verplichte financiering van de campagnes met overheidsgeld zouden ruimte maken voor meer inhoudelijke discussie. Daar zou ook de rest van de wereld wel bij varen.


DS, 01-06-2008 (Evita Neefs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB