Moslim zkt. moslim - Veel allochtone jongeren kiezen voor een geïmporteerde partner


Nog altijd haalt een ruime meerderheid van de Turkse en de Marokkaanse jongeren in ons land een bruid of bruidegom uit het land van de ouders. Daarmee draaien ze hun integratie telkens weer een kwartslag terug. Wat maakt die importpartners zo aantrekkelijk? Wij zochten een antwoord bij Carolien Bouw en Leen Sterckx, die er een onderhoudend boek over schreven: Liefde op maat.


,,Als je met iemand trouwt, trouw je niet alleen met haar, maar ook met de familie. Dus ik denk ook verder na. Ik denk er ook aan dat mijn ouders moeten kunnen communiceren met haar ouders. Dat geeft ook mij een prettiger gevoel als ik met haar getrouwd ben.'' Marokkaanse man, 21 jaar, hoger onderwijs, single


Loyaliteit tegenover de familie is het allerbelangrijkste. Familiesolidariteit is een waarde die ouders én jongeren koesteren. ,,Moslimjongeren zijn helemaal opgevoed in dat idee, ze zijn er helemaal in gesocialiseerd. Het beeld van ouders die hun kinderen dwingen, moet heel erg genuanceerd worden'', zegt Carolien Bouw.

Een partner kiezen die niet bij je familie past - of wiens familie niet bij die van jou past - betekent heibel. En dat conflict gaan Turkse en Marokkaanse jongeren uit de weg. Een jarenlange strijd om acceptatie willen ze niet aangaan.

Zowel jongeren als hun ouders zijn ervan overtuigd dat eenzelfde herkomst - hetzelfde moederland, en als het even kan ook nog dezelfde herkomstregio, geloofsrichting en etniciteit - de beste garantie is dat de huwelijkspartners en hun families op dezelfde golflengte zitten.

Trouwen binnen de eigen familie, met een neef of nicht, lijkt vanuit die optiek het allerveiligste. Dat soort huwelijken komt nog altijd geregeld voor, al voelen de meeste jongeren er nog maar weinig voor.

In de traditionele landbouwgemeenschappen waar veel migranten vandaan komen, vormt familiesolidariteit het sociale vangnet, en daarom is ze ook zo belangrijk. Ook hier verwachten zeker de minder geïntegreerde ouders dat kinderen, en niet de staat, voor ze zullen zorgen.

,,Ouders die meer geïsoleerd leven, hier de weg niet zo goed kennen en bang zijn voor de toekomst, zijn meer geneigd om strikte controle over hun kinderen te houden'', zegt Leen Sterckx. ,,Ze willen meebepalen met wie hun kinderen trouwen. Het moet een veilige partner zijn, iemand die zeker dezelfde ideeën heeft.'' Ouders die hier geworteld zijn, staan hun kinderen meer vrijheid toe in hun partnerkeuze.


,,Je hebt een bepaald plaatje in je hoofd: ik wil een Turk, het moet een aleviet zijn, maar daarnaast moet hij ook universiteit gedaan hebben en aardig en romantisch zijn. Nou, als je dan iemand ziet, en zijn leeftijd komt overeen en zijn ouders kennen indirect mijn ouders, dan is dat perfect!'' Turkse vrouw, 21 jaar, wetenschappelijk onderwijs, 1 jaar verloofd


Turkse en Marokkaanse jongeren maken het zichzelf knap moeilijk. Meer dan hun westerse leeftijdsgenoten realiseren ze zich dat trouwen geen zaak is van alleen twee verliefde mensen. Toch willen ze ook een partner met wie het klikt, een maatje, iemand van hetzelfde opleidingsniveau. In de eisen die ze aan hun huwelijkspartner stellen, lijken ze almaar meer op hun autochtone leeftijdsgenoten.

Sterckx: ,,De partner moet acceptabel zijn voor de familie, dat staat op de eerste plaats. Maar daarnaast willen jongeren ook de ware vinden. Daarom beperken ze bewust hun blikveld. Ze richten hun zoektocht. Ze beseffen dat van alle mannen of vrouwen in de wereld maar een beperkte groep interessant is. Als Marokkaan gaan ze geen contacten aan met Turken of westerlingen, want ze weten dat ze op hen niet verliefd mogen worden.''

Het gaat er dus voortdurend om de familiebelangen te verzoenen met je eigen geïndividualiseerde eisen en wensen. Dat is een moeilijk evenwicht, want vaak weten jongeren helemaal niet wat hun ouders denken. Hoe zouden ze dat ook kunnen weten? Liefde en relaties zijn een onderwerp waar uit respect voor de ouders niet over gepraat wordt. Bouw: ,, Jongeren anticiperen op een soort strengheid bij hun ouders, maar ze weten vaak niet hoe ver die reikt. De gevolgen bij een conflict kunnen inderdaad dramatisch zijn - in extreme gevallen uitstoting uit de familie. Maar ons aanvoelen is dat er meestal toch meer mogelijk is dan jongeren denken, dat er toch wat te marchanderen valt met de ouders.''

Sterckx: ,,Als het dan toch tot een conflict komt, dan kiezen zeker de Turkse jongeren doorgaans voor hun familie en niet voor de partner. Marokkanen gaan iets vaker hun eigen weg, tegen de ouders in, omdat de Marokkaanse gemeenschap minder goed georganiseerd is dan de Turkse. Turken hebben een sterk netwerk, ze helpen elkaar aan banen, houden elkaar goed in de gaten. Uit de Turkse gemeenschap maak je je minder makkelijk los dan uit de Marokkaanse.'' Marokkaanse jongeren sluiten ook wat minder vaak importhuwelijken dan hun Turkse leeftijdsgenoten (zie inzet) .


,,Weet je hoe vaak er in Marokko shir (zwarte magie) wordt gedaan om je te laten trouwen? Voor je naar Marokko gaat, is er nog niks aan de hand en opeens denk je: o, ik vind hem wel heel leuk. In een roes teken je een huwelijksakte. Als je weer in Nederland bent, weer naar je werk, wachten op de tram, word je wakker en dan is het te laat. Maar je zat in een heel andere sfeer: zon, zee, iedereen ziet er goed uit, lol je familie gaat je brainwashen.'' Marokkaanse vrouw, 25 jaar, hoger onderwijs, single


Door de eisen die jongeren aan hun huwelijkspartner stellen, wordt de 'markt' hier erg beperkt. Op zomervakantie in het moederland verdringen de potentiële bruiden en bruidegommen - die maar wat graag naar het Westen willen - elkaar voor hun deur. En ze zitten er sowieso in een sfeer van trouwerijen: het ene na het andere huwelijk wordt gesloten, vuurwerk knalt, er is getoeter overal. In zo'n sfeer, en na wat aandringen van de familie ('je zou toch zo'n mooie bruid zijn. Heb jij geen zin in nog zo'n knalfeest?') laten jongeren er zich algauw toe verleiden om zelf de stap te wagen.

Bouw: ,,De jongens en meisjes uit het Westen worden actief benaderd. Iedereen stort zich op ze. Elke week, elke dag zelfs is er weer een nieuwe familie die om ze heen draait. Veel jongeren worden daarom bang om nog op vakantie te gaan naar Marokko of Turkije. Ze waarschuwen er elkaar voor zich niet te laten 'betoveren'. De term betovering gebruiken ze zelf, maar nooit over hun eigen huwelijk, altijd over dat van iemand anders. Je geeft niet zo snel toe dat je erin geluisd bent.''

Veel jonge meisjes en jongens keren getrouwd terug van vakantie. Een deel van hen is daar best gelukkig mee: zij beweren vaak dat het liefde op het eerste gezicht was. Veel jongeren krijgen, terug in België, spijt van hun onbezonnen actie. Maar dan is het te laat.

Sterckx: ,,Ze zijn intussen aan die vreemde jongen of dat vreemde meisje gebonden. Als je je partner wilt laten overkomen uit het land van herkomst, moet je in elk geval op papier getrouwd zijn. Dus zijn ze met elkaar in ondertrouw gegaan op een consulaat daar. Er zijn ook afspraken gemaakt tussen de families, er zijn grootse feesten gevierd, die vaak evenveel kosten als een huwelijk. In theorie kan het wel, een verbroken verloving, maar zeker voor meisjes betekent het een smet op hun blazoen. Iedereen begint te speculeren. Is ze nog wel maagd? En het is altijd de schuld van het meisje, natuurlijk.''


,,Nou, ik zou er dubbel van liggen als je dat van tevoren tegen me gezegd had, dat ik mijn man zou ontmoeten via de chat. In het begin mailden we kleine verhaaltjes, het ging helemaal nergens over. Maar op een gegeven moment hebben we echt lang gemaild. En toen bleken we echt veel gemeen te hebben.'' Turkse vrouw, 21 jaar, wetenschappelijk onderwijs, 1 jaar verloofd


Niet elk importhuwelijk hoeft problematisch te zijn. Een aparte categorie is wat Bouw en Sterckx het 'kosmopolitische huwelijk' noemen. Hoogopgeleide jongeren gaan studeren in Europese, Turkse of Marokkaanse steden of gaan er een tijdje werken in de toeristische industrie. Ze ontmoeten er leeftijdsgenoten met de gewenste achtergrond en worden verliefd. Een andere ontmoetingsplek is het internet. Goedkope vliegtickets houden daarna de relatie gaande.

Sterckx: ,,Het kosmopolitische huwelijk lijkt het meeste op wat hoogopgeleide jongeren hier doen. Je leert iemand kennen en het klikt, want hij lijkt op je, ook wat zijn of haar ideeën en opleidingsniveau betreft, je kunt goed met elkaar praten. Vervolgens stel je je geliefde voor aan je ouders en die bemoeien er zich niet erg mee. De groep Turken en Marokkanen die op die manier aan een partner komt, is nog maar klein, maar groeit wel.''

Bouw: ,,Hoe hoger opgeleid, hoe geïndividualiseerder jongeren zijn en hoe makkelijker ze zich aan de agrarische en familiale wortels kunnen onttrekken. Kinderen die langer naar school gaan, zijn ook al ouder als ze echt op de huwelijksmarkt komen en dat is een voordeel. Het machtsevenwicht met hun ouders is ook anders. Als jouw opleiding hoger is dan die van je ouders, dan word je op een andere manier gerespecteerd, je kunt op meer gebieden je gang gaan.''

Het kosmopolitische huwelijk wordt ook door de Belgische of de Nederlandse samenleving niet als problematisch ervaren. Want door hun hoge opleiding vinden die importpartners vrij snel hun weg in hun nieuwe vaderland. Ook hun kinderen worden doorgaans opgevoed tot zelfredzaamheid.

Bouw en Sterckx vermoeden dat het aantal kosmopolitische huwelijken nog zal toenemen. Zeker in de Turkse gemeenschap, door de gunstige ontwikkelingen die Turkije doormaakt nu toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie in het verschiet liggen. Marokko blijft op dat vlak wat achter.


De in dit artikel aangehaalde citaten zijn ontleend aan het boek 'Liefde op maat, partnerkeuze van Turkse en Marokkaanse jongeren', uitgegeven bij Uitgeverij Het Spinhuis. Het boek is de neerslag van een onderzoek dat Leen Sterckx en Carolien Bouw uitvoerden in opdracht van Nederlandse moslimorganisaties.


20/08/2005 Ilse Degryse

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB