Hoe de vooruitzichten van de Millenniumtop 2005 in een maand tijd tot niets herleid werden.


U weet het wellicht al: de Millenniumtop is voorbij. De speeches zijn op camera geregistreerd, de vlaggen worden opgevouwen, politiemannen en scherpschutters zijn uit het straatbeeld verdwenen en Guy Verhofdstadt, Karel De Gucht en Armand De Decker zitten weer op het vliegtuig huiswaarts. Samen met andere staatshoofden moesten de drie ministers een eerste evaluatie maken van de acht Millenniumbeloften.


Extreme armoede halveren, de kindersterfte met tweederde terugdringen, alle kinderen naar de basisschool sturen en meer mensen voorzien van schoon water zijn enkele van de doelstellingen. Terwijl diverse rapporten nu al uitwijzen dat de Millenniumdoelstellingen aan het huidige tempo niet gehaald zullen worden, weigerden de wereldleiders om op de top met extra maatregelen over de brug te komen.

Ondertussen sterven er dagelijks mensen van de honger. Meer dan een miljard mensen leven met minder dan 1 dollar per dag, miljoenen kinderen sterven voor hun vijfde levensjaar door ziektes die perfect te voorkomen zijn. Het is een stille tsunami die zich vlak voor onze ogen afspeelt. De Millenniumtop gaf ons een kans om hiertegen op te treden; een kans die we grotendeels onbenut hebben gelaten.

Toch durfden de meeste landen zich niet kritisch over de top uitlaten. Een van de weinigen die zich geen blad voor de mond nam, was de Venezolaanse president Hugo Chávez. Hij gaf de industrielanden en in het bijzonder de VS de volle laag tijdens zijn speech voor de Algemene Vergadering en noemde de slottekst van de VN-top een ‘onwettig’ document omdat de tekst werd opgesteld door een 'elite' van 30 landen en slechts 'vijf minuten voor de start van de zitting' werd ingediend. Wat dat laatste betreft waren vele ontwikkelingslanden het met hem eens, ook zij zijn niet gelukkig met de manier waarop de slottekst tot stand kwam.

Sinds de VS eind augustus radicaal ging dwarsliggen en ondermeer eisten dat alle referenties naar de MDGs en de 0,7-belofte zouden worden geschrapt, was het onderhandelingsproces in handen van de grote machtsblokken en moeilijke dwarsliggers. Het resultaat is u al bekend. De overgrote meerderheid van vooruitstrevende passages is ondertussen gesneuveld. Maar ook wat betreft de inhoud zijn de resultaten eerder teleurstellend. In vergelijking met eerdere verklaringen staan er weinig nieuwe engagementen in de slottekst. De vooruitgang op het ene terrein wordt tenietgedaan door een achteruitgang op een ander terrein. Een goed voorbeeld is de belofte om 0,7% van het BNI aan ontwikkelingssamenwerking te besteden. Deze belofte is meer dan 35 jaar oud en stond ook in de laatste VN-verklaring van 2002.

In de huidige slottekst staat er nu ook een tijdslijn vermeld waarbinnen men die 0,7-belofte wil waarmaken. Dat is een hele stap vooruit. Maar daar waar de 0,7 in 2002 van toepassing was op alle donorlanden, is dit nu niet meer het geval. Enkel diegenen die een tijdslijn hebben opgesteld (de Europese Unie) zullen zich trachten eraan te houden. Andere donoren worden niet meer aangespoord om een tijdslijn op te stellen en hebben al duidelijk gemaakt zich niet aan de 0,7 gebonden te voelen. Hetzelfde geldt voor nieuwe geldbronnen voor ontwikkelingshulp: in tegenstelling tot eerder verklaringen staan er nu een aantal concrete initiatieven in de steigers, maar slechts enkele landen zullen het initiatief implementeren. De conclusie is dan ook duidelijk: slechts enkele landen willen de politieke wil opbrengen om de extreme armoede te halveren en veel meer is nu onmiddellijk nodig als men wil voorkomen dat nog meer mensen nodeloos sterven.

Is de top dan volledig een maat voor niets geweest? Niet helemaal, nee. De top heeft het momentum gecreëerd waardoor toch enkelen bereid waren een stap vooruit te zetten (zoals de 0,7-tijdslijn van de EU) en op een aantal zaken zijn alle VN-lidstaten er toch in geslaagd een akkoord te bereiken. Ik denk daarbij aan een vredesopbouwcommissie, een verantwoordelijkheid om burgers te beschermen tegen een genocide zoals in Rwanda, een mensenrechtencomité waarin geen mensenrechtenschenders zetelen, … Het kan op lange termijn de armoedebestrijding vooruit helpen, al moeten de concrete details nog verder uitgewerkt worden.

Alle ogen zijn nu gericht op de septembervergadering van de Wereldbank en het IMF enerzijds en de wereldhandelstop van december anderzijds. Op de septembervergadering hopen regeringen een doorbraak te realiseren rond het G8-schuldkwijtscheldingsvoorstel. Op de wereldhandelstop in Hong Kong zullen landen (met de EU en de VS op kop) de belofte concreet moeten maken om ontwikkeling in de handelsoverlegronde centraal te stellen. Net zoals op de Millenniumtop zullen NGOs op deze twee bijeenkomsten over de schouders van de wereldleiders toekijken. Dat is het minste dat we kunnen doen.


www.11.be 20-09-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB