België niet klaar voor vergrijzing


BRUSSEL - België loopt achter op andere landen Het volgt zelfs zijn eigen planning niet meer. Een drastische beleidsbocht is nodig. Overschotten creëren op de begrotingen, is het eerste wat nodig is.


De analyse dat België niet klaar is om het hoofd te bieden aan de vergrijzingsgolf die het hele Westen treft van nu tot 2050, komt van het hoofd van de 'Regionale Studies Europa' van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Vlaming Luc Everaert. Hij sprak gisteren voor de denktank Itinera en herhaalt vandaag zijn verhaal bij de de toplui van de Nationale Bank.

Hij probeert op die manier bij te dragen tot 'the sense of urgency' die nodig is om dit land tot een beleidsommekeer te brengen, zei Itinera-topman Marc De Vos.

De diagnose van Everaert ligt in de lijn van de jaarlijkse IMF-rapporten over België. Die zijn altijd vrij scherp. Die van de Oeso zijn wat minder stabiel: vorig jaar, net voor de verkiezingen, kwam secretaris-generaal Angel Gurria van de Oeso plots naar hier om te verkondigen dat België 'indrukwekkend' was vooruitgegaan (DS 14 maart 2007).

De diagnose van Everaert is dat België zich afgelopen decennium onvoldoende voorbereid heeft op de vergrijzing, en dat het zelfs niet meer het (afgezwakte) pad volgt dat het voor zichzelf had uitgetekend.

De twee vorige regeringen realiseerden geen overschotten zoals nodig was, maar waren tevreden als de begrotingen niet in het rood gingen. Er werd dan beslist dat men reserves zou beginnen opbouwen vanaf 2006: 0,1 procent van het bbp in 2006; 0,3 procent in 2007; 0,5 procent in 2008, en zo verder oplopend tot 1,1 procent in 2011. Die cijfers zijn helemaal niet gehaald: in 2007 was er een tekort, in 2008 zal er in het beste geval geen tekort zijn en het overschot van 0,7 procent voor 2009 is mijlenver weg.

Wat is het gevolg? Door onvoldoende reserves op te bouwen, schuiven we de last van de vergrijzing op de schouders van de generaties die actief zullen zijn in de periode 2025-2050, de jonge generaties van vandaag.

Everaert wees op een studie die zegt dat dit de werkenden van morgen tot 8.000 euro per jaar zal kosten. Hij voorspelt ook dat de openbare schuld weer snel zal stijgen na 2025. Het Planbureau heeft daar ook al op gewezen (DS 1 maart).

De verhoging van de werkzaamheidsgraad is toch op gang gekomen in ons land, maar loopt achter tegenover de andere landen.

De vereiste werkzaamheidsgraad van 70 procent (de Lissabon-doelstelling) halen we niet tegen 2010. De beste landen evolueren intussen naar een werkzaamheidsgraad van 80 procent.

Everaert vindt ingrijpende veranderingen nodig in het arbeidsmarktbeleid. Er moeten nog vele werkloosheidsvallen weggewerkt worden. Er moet volgens hem echter ook moeten gewerkt worden aan de productiviteit. Die is wel zeer hoog in ons land, maar verontrustend is dat ze minder sterk groeit dan elders en minder dan nodig is om het welvaartspeil te behouden.

Meer wetenschappelijk onderzoek, en meer vorming en opleiding, zeker voor de ouderen die langer moeten werken, kan helpen, bevestigde Everaert. Maar hij denkt dat de productiviteit maar echt verhoogd kan worden door een 'algemene maatregel', met name door het overheidsapparaat minder zwaar en log en duur te maken.

De kosten van de gezondheidszorg stijgen verontrustend sterk, veel sterker dan de Hoge Raad van Financiën en de Vergrijzingscommissie aanvaardbaar achten, stipte hij verder aan.

De lasten van de vergrijzing wegen vooral op de federale staat; het is aan te bevelen dat de deelstaten ook deel hiervan dragen, zei Everaert nog.

In een recent rapport pleitte het IMF ook uitdrukkelijk voor een algemene responsabilisering van de deelstaten (DS 31 januari).

www.itinerainstitute.org


DS, 28-03-2008 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB