Frustratie woekert bij jongeren zonder toekomst


Torenhoge werkloosheid, talloze nationaliteiten, dagelijkse jongerencriminaliteit. Uitzichtloos, noemen veel bewoners en waarnemers de toestand in de Anderlechtse wijk Kuregem. 'Maar ik blijf optimistisch', zegt de huisarts Louis Ferrant, die er al jaren praktijk houdt.


Een molotovcocktail, een steen door de ruit, beschieting met een loodjesgeweer. De bussen van het openbaar vervoer kregen het de jongste dagen hard te verduren in Anderlecht. Vooral de wijk Kuregem is een plek waar de chauffeurs niet met een gerust hart doorrijden. En zij niet alleen.

Dit is een quartier chaud, een van de probleemwijken van Brussel. De Bergensesteenweg, het Lemmensplein en de straten errond hebben een slechte reputatie. Diefstallen, geweld, vandalisme, carjackings, drugs, het staat allemaal op het dagelijkse menu.

Vrijdagmiddag, na de feiten. Kuregem ziet er groezelig maar niet eens ongezellig uit. Een volkse buurt, veel winkeltjes. Wie nauwer toekijkt, ziet dat cafés gesloten zijn, rolluiken naar beneden blijven, ramen kapot zijn.

Aan de voordeur van Hotel Van Belle (drie sterren) zijn ze de ruit aan het herstellen. Ingegooid. 'Het is gisteravond gebeurd', vertelt Tarik achter de balie. 'Ik weet niet waarom ze het op het hotel gemunt hadden. Die jongeren, als de paasvakantie eraan komt, worden ze nerveus. Overdag gaat het nog maar 's avonds en 's nachts worden ze actief. Ze hebben een ander ritme (grijnst).'

'Het is hier elke dag prijs', zucht Obri Elais, die zijn bakkerszaak op de Bergensesteenweg heeft. 'Autoruiten worden ingeslagen, tassen gestolen, mensen lastiggevallen. Een groep van een vijftiental jongeren maakt de buurt onveilig. Tussen de veertien en de achttien jaar. Ze spreken geen Frans, geen Arabisch. Er valt niet mee te praten.'

'Als er een politiepatrouille passeert, is het even rustig maar vijf minuten later staan de herrieschoppers er weer. Ze oppakken is niet makkelijk. Ze verdwijnen bliksemsnel en er zijn nooit getuigen. Iedereen is bang. Er hangt een bewakingscamera. Maar die werkt niet. Wat we hier nodig hebben is een grote schoonmaak. De staat moet ons toch beschermen?'

'Klanten die binnenkomen, houden hun wagen meer in het oog dan het vlees in de toonbank', zegt ook de Libanese slager wat verderop. De middenstanders dissen sterke verhalen op. Van de moeder die met haar kindje in de wagen zat. De ruit werd ingeslagen en het kind zat onder het bloed van de scherven. 'Vooral vrouwen in de wagen zijn hier een doelwit. Als ze stoppen voor het rood licht, wordt hun tas uit de auto gestolen, al dan niet met stukgeslagen ruit.'

Jongere handelaars zijn het beu en trekken weg, richting rand. 'Ik ben te oud. Ik ga bijna met pensioen', zegt Obri Elais.

De baldadige allochtone jongeren maken geen onderscheid. Belgen, Marokkanen, Libanezen, Italianen... ze krijgen er allemaal mee te maken. Zelf is Elais nog geen slachtoffer geweest. 'Wat kunnen ze hier pikken? Drie broden?'

De incidenten hebben Walter Vandenbossche niet verrast. Het gemeenteraadslid en de ex-schepen van CD&V voelde de jongste tijd de spanning in Kuregem weer toenemen. 'Ik zie veel frustratie bij de jongeren. Zij kampen met een identiteitscrisis en verwerpen onze samenleving. De overheid doet wel inspanningen maar ze slaagt er niet in de kloof te dichten. Die jongeren hebben geen uitzicht op werk. Ze krijgen thuis waarden mee waar ze in een moderne westerse samenleving niets mee aankunnen.'

'De lokale politie is de situatie niet de baas. Ze moet weer meester worden op het terrein. Desnoods met de hulp van de federale politie. Maar het gemeentebestuur heeft daar geen oren naar.'

Huisarts Louis Ferrant (62) woont en werkt in Kuregem. Hij heeft er al 32 jaar zijn praktijk. Ferrant ondervond zes jaar geleden het straatgeweld aan den lijve. Sindsdien let hij wat beter op. 'Niet te veel geld op zak, niks in de wagen laten liggen. De normale behoedzaamheid.'

De kansarmoede ligt voor de dokter aan de basis van de problemen. 'De werkloosheid loopt er op tot 45 procent van de actieve bevolking. Veel kinderen hebben een vader die nooit werk had. Zij beseffen dat ze nooit onze welvaart zullen kennen. Dan wordt de verleiding groot om te stelen. Wie het wat beter heeft, verhuist. En zo wordt het aandeel armen nog groter.'

Een beetje bouwen aan de toekomst doet een initiatief als het Huis der Gezinnen, waar moeders en hun kindjes tot vijf jaar wat opvoedingssteun krijgen. 'Je moet de kinderen bereiken voor ze puberen, zelfs voor ze naar het eerste leerjaar gaan', zegt coördinator Sigrid Arents. 'We werken met 160 gezinnen. Dat is niet veel maar je hoopt dat het toch iets uithaalt op langere termijn. Het zijn zaadjes die je plant.'

Arents merkt bij de ouders van vreemde origine dezelfde bekommernis om hun kinderen, dezelfde dromen als autochtone ouders koesteren.

'Ze sturen hun kroost naar een Nederlandstalige school in de hoop dat ze dan sneller werk gaan vinden. Maar ze botsen dan op problemen omdat ze zelf onze taal niet machtig zijn. En dat schept weer teleurstelling en frustratie.'

Louis Ferrant blijft ondanks alles redelijk optimistisch. Afwijzing van onze samenleving en radicalisering ziet hij niet. 'Misschien wel in de kledij. Maar zelfs met gesluierde vrouwen blijft een gesprek mogelijk. Ik woon graag in deze smeltkroes', benadrukt de dokter ten slotte. 'Ik zie de maatschappelijke evolutie voor mijn ogen gebeuren. Het leren omgaan met diversiteit, het is moeilijk maar boeiend. Neen, ik zou elders niet aarden.'


DS, 22-03-2008 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB