HUY OEI OEI


De meisjesnaam van Anne-Marie Lizin is Vanderspeeten. Een Vlaamse naam die ze blijkbaar een hindernis vond voor haar politieke carrière. Verwonderlijk voor een zelfverklaarde feministe. Haar echtgenoot is Michel Lizin, een bekende journalist die onder meer schrijft in het Franse Auto-Hebdo.


Haar nummerplaat is HUY-001. Lizin is al 24 jaar heer en burgemeester van een van de mooiste Waalse steden: Huy, dus, in het Nederlands passend vertaald als Hoei (oei, oei, oei bestaat toch ook in het Frans onder de vorm ouillouillouille). Hoei, de nieuwe zwakke schakel in wat overblijft van de PS-staat. Huy, oei, oei.

Huy, nu soms Charleroi-aan-de-Maas genoemd. Het valt me hier trouwens op dat de gevallen van Hoei en Charleroi veel gelijkenissen vertonen. Zowel Jean-Claude Van Cauwenberghe als Lizin waren bijna de enigen in hun partijafdeling die aan de universiteit hadden gestudeerd. Een zeldzaamheid in een arbeiderspartij zoals de PSB-BSP. Begin jaren tachtig, als prille dertigers, werden ze allebei burgemeester van hun geboortestad, die financieel en sociaal wankelde. Na enkele jaren zwoegen slaagden de twee socialisten er op briljante wijze in de toestand te saneren. Hun gemeente won veel van de vergane glorie terug. Ja, glorie! In 1066 kregen de Hoeise burgers immers het eerste vrijheidscharter van West-Europa. Charleroi werd op zijn beurt één van de welvarendste steden van het Europese vasteland in de 18de eeuw.

Vandaag is Hoei (meer dan Charleroi) weer een stad met aantrekkingskracht: een glas drinken op de gerenoveerde grote markt, met zicht op het stadhuis van Anne-Marie, is een aanrader. De kabelbaan over de Maas naar de citadel biedt het mooiste uitzicht van Wallonië (sinds het verdwijnen van de teleferiek van mijn geboortestad Namen moet ik toch preciseren).

Maar van in het begin ging Lizin lichtzinnig om met haar macht: in een stad van 20.000 inwoners zoals Hoei kan men nog gemakkelijker alleen regeren dan over de 200.000 zielen van Charleroi. In de jaren tachtig al liet ze de gemeentelijke diensten valse paspoorten maken om door hun vader ontvoerde kinderen uit Algerije te 'bevrijden'. Alles mocht: ze had haar stad gered. Later zou ze naar een rechter een brief sturen om een gunstbehandeling voor een beschermeling te vragen. Beschermelingen heeft Anne-Marie bij de vleet. De 450 gemeentelijke agenten en de 870 werknemers in het lokale ziekenhuis, dat ze tot 2003 leidde, hebben vaak hun job aan haar te danken. De gemeente en het ziekenhuis zijn trouwens (met de kerncentrale van Tihange) de grootste werkgevers van de streek.

De affaire die Lizin fataal kan worden, dateert van vorig jaar. De uittredende senaatsvoorzitter leidt de PS-lijst voor de senaat. Het toppunt van haar carrière. Maar vóór de stembeurt vallen de peilingen tegen. Anne-Marie zet dan de grote middelen in: een deel van haar gemeentepersoneel zal campagne voeren.

Maar haar score ontgoochelt: 149.000 voorkeurstemmen. In La Meuse verklaart ze: 'Veel mensen die een lijststem uitbrachten, dachten dat ze op mijn naam stemmen. Anders had ik een veel beter resultaat behaald.' Alles wat fout loopt is andermans schuld: typische redenering voor een absolute monarch.

Tot overmaat van ramp onthult het RTBF-journaal eind 2007 dat politieagenten van de gemeente verkiezingspropaganda uitdeelden tijdens de diensturen. De gemeentesecretaris - van PS-signatuur - wordt belast met een intern onderzoek. Zijn besluit: de betrokken agenten namen wel verlof, maar hun chef verzuimde dat in het passende register te vermelden. 'Wie gelooft haar nog?' hadden ze in Vlaanderen al lang gezegd. Maar in Wallonië, zoals in Vlaanderen, is het blijkbaar geen bezwaar om aan de macht te blijven. Een nieuw onderzoek, geleid door de Waalse minister van Binnenlandse zaken Courard (PS) moet binnenkort klaarheid brengen.

Ondertussen blijft de PS-top zwijgzaam. Als de partij Lizin in de steek laat, verliest ze een ster. Misschien ook een stad. Elio Di Rupo vreest dat Madame sans gêne een eigen lijst in het leven roept. Amay, de naburige gemeente, is al in de handen gevallen van Ecolo-topman Jean-Michel Javaux, na een eeuw socialistische burgemeesters. In Charleroi leerden Elio en de zijnen nochtans dat getalm om de affaires op te lossen electoraal cash wordt betaald. Officieel wachten ze op de resultaten van het lopende onderzoek om te reageren.

Ondertussen gaat de burgermoeder in de tegenaanval. Ze eist (met anderen) 140.000 euro schadevergoeding van de RTBF-journalist die de zaak aan het rollen bracht. Eerder diende ze ook klacht in tegen een collega van Le Soir Magazine die haar beschuldigde een kredietkaart van het hospitaal van Hoei voor eigen uitgaven te hebben misbruikt.

Voor Belgische journalisten is Hoei de gevaarlijkste stad van het land. Daarom rond ik hier af. De sympathieke vergoeding die ik voor deze column krijg, is peanuts in vergelijking met het bedrag dat ik misschien binnenkort aan schadeloosstelling moet ophoesten.

Christophe Deborsu is journalist bij de RTBF.


DS, 18-02-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB