Weinig kijkers, maar veel invloed


BRUSSEL - Al huizen ze in hetzelfde omroepgebouw, toch is de RTBF niet de Franstalige versie van de VRT.


Wie in het Reyerscomplex de centrale gang oversteekt, komt in een andere wereld terecht. Niet alleen de bedrijfscultuur is heel verschillend, ook de kijkcijfers spreken boekdelen. De impact van de Franstalige openbare omroep op de publieke opinie in Franstalig België is een stuk kleiner dan die van de VRT.

Volgens VRT-topman Dirk Wauters moet de openbare omroep zoeken naar een evenwicht tussen bereik en waardering. 'We moeten niet gaan voor het hoogste marktaandeel', zo stelde Wauters in een interview met De Standaard, 'maar we moeten er wel over waken dat we groot genoeg blijven om impact te hebben op de maatschappij'. Volgens Wauters moet een openbare omroep een marktaandeel hebben van minstens 25 à 30 procent. 'Als hij daaronder zakt, verliest hij zijn hefboomfunctie'. Op dit moment zit de VRT daar nog ver boven, met ruim 38 procent, waarvan Eén alleen bijna 30 procent haalt. Daarmee is Eén veruit de grootste Vlaamse zender.

Dat staat in schril contrast met de situatie in het zuiden van het land. Daar haalt het eerste net van de RTBF amper 15 procent. La Une is daarmee pas de derde zender in Franstalig België. De commerciële zender RTL-TVi is marktleider met zo'n 19 procent. De openbare omroep wordt er zelfs voorbijgestoken door de Franse zender TF1 die ruim 17 procent haalt. De top 20 van de kijkcijfers wordt bijna volledig ingepalmd door RTL-TVi.

In Vlaanderen haalt het Eén-journaal beduidend meer kijkers dan Het nieuws van VTM. In het zuiden zijn de rollen omgekeerd. Daar wordt het journaal van RTL-TVi veel drukker bekeken dan dat van de RTBF. Tussen beide journaals gaapt er een kloof van 200.000 kijkers.

En toch focussen we, vooral vanuit Vlaanderen, hoofdzakelijk op de RTBF. Hoewel ook RTL-TVi veel aandacht besteedt aan de huidige politieke crisis en door de macht van het getal misschien zelfs meer invloed heeft op de publieke opinie in Franstalig België. Maar kijkcijfers vertellen ook niet alles. 'De RTBF slaagt er wel nog altijd in om de toon te zetten in het publieke debat', zegt Dave Sinardet, politicoloog aan de Universiteit Antwerpen. Denk maar aan de omstreden docufictie Bye bye Belgium.

'Misschien verkijken wij ons wel te veel op de RTBF', zegt Sinardet. De reden ligt voor de hand: 'Als er vanuit Vlaanderen al eens naar een Franstalige zender gekeken wordt, dan is het naar de RTBF. En sinds de rel rond Bye bye Belgium gebeurt dat ook vaker dan vroeger.'

Sinardet wijst erop dat niet alleen Leterme 'problemen' heeft met de RTBF. Ook MR-kopstuk Didier Reynders heeft al vaak zijn ongenoegen geuit over de 'gekleurde' berichtgeving op de Franstalige publieke omroep, die volgens de liberale politicus een verlengstuk zou zijn van de PS. Sinardet stelt echter vast dat PS-voorzitter Di Rupo ook zeer kritisch aangepakt wordt door de RTBF.

Maar het is een feit dat de VRT onder Bert De Graeve een grote politieke onafhankelijkheid heeft verworven. Terwijl de RTBF toch nog altijd de veruitwendiging is van de politieke indeling in het zuiden van het land. Bovendien hebben de lokale vestigingen van de RTBF in Luik, Namen, Charleroi en Bergen nog altijd heel veel macht, zij het al veel minder dan vroeger. 'Ze zijn toch nog het spiegelbeeld van de Waalse regionale machtsbaronieën', stelt Sinardet. 'Terwijl de VRT zeer centraal geleid wordt en vanuit zijn historische missie van Vlaamse ontvoogding veel meer de spreekbuis is van heel Vlaanderen.'


Blog DS, 10-12-2007 (Leo Bonte)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Hoe objectief is de RTBF?


BRUSSEL - Kritiek op de politieke koers die de omroep vaart, een (te) sterk gepolitiseerde top, de directie die haar veto tegen reportages stelt of stukken eruit laat verwijderen, ...


De politieke berichtgeving op de RTBF ligt zwaar onder vuur na de uitzending van een Questions à la une-reportage over de oranje-blauwe formatiegesprekken. Sinds enkele gespierde uitlatingen van Yves Leterme (CD&V) gaat het echter niet meer over de grond van de zaak. De rangen zijn gesloten, terwijl naar verluidt ook niet iedereen bij de RTBF even tevreden was over de berichtgeving.

Ten gronde was Leterme echter niet de enige die kanttekeningen plaatste bij de reportage. MR-voorzitter Didier Reynders was not amused. Het was ook niet de eerste keer dat de Franstalige liberalen vragen stelden over de objectiviteit van de Franstalige openbare omroep.

Begin vorig jaar ontstond een hele rel toen Jean-Paul Philippot, de gedelegeerd bestuurder van de RTBF, zijn veto stelde tegen een uitzending over het Waalse Marshallplan. De toon van die Questions à la une-reportage zou te kritisch geweest zijn. Vooral het feit dat MR-senator Alain Destexhe werd opgevoerd - bekend van zijn kritiek op de PS - was een doorn in het oog van Philippot. Uiteindelijk werd de reportage uitgezonden, maar dan zonder de uitlatingen van Destexhe.

Het RTBF-bestuur wordt gedomineerd door de PS. In de raad van bestuur van de RTBF zijn 7 van de 13 leden aangewezen door de Franstalige socialisten, Phillipot is een gewezen kabinetschef van Brussels minister-president Charles Picqué (PS).

'Zeggen dat ook een meerderheid van de RTBF-journalisten van PS-signatuur is, klopt echter niet', aldus een waarnemer. 'Wat wel klopt is dat er een linkse traditie is op de redactie. En kritiek op Leterme was de voorbije maanden onrechtstreeks natuurlijk ook kritiek op een centrum-rechtse coalitie.'

Professor Benoît Grevisse, het hoofd van de opleiding journalistiek aan de UCL, beaamt dit. 'De algemene tendens bij de RTBF centrum-links. Maar dat is iets wat je op veel Franstalige redacties opmerkt. Iedereen weet dat er een aantal PS'ers in het bestuur van de RTBF zetelen. Maar dat de zender de propagandamachine van het CDH is geworden, klopt niet.'

Op het forum van de Franstalige commerciële zender RTL/TVI is regelmatig kritiek te lezen op de 'linkse' RTBF. De RTL-journalisten steunden het voorbije weekend echter hun collega's van de openbare omroep.

VRT-journalist Ivan De Vadder, die ook aan een uitzending werkt over de regeringsvorming, liet de avond van de RTBF-uitzending in TerZake (Canvas) een kritisch geluid horen. 'Bepaalde details maken de reportage zeer militant', klonk het.

Sacha Daout, een van de twee RTBF-journalisten die de bewuste reportage maakten, repliceerde zeer giftig op de uitlatingen van De Vadder. Op de weblog van Alain Gerlache (ex-RTBF-journalist, ex-woordvoerder van premier Verhofstadt) omschreef Daout de houding van zijn VRT-collega zelfs als laf. 'De gespannen relaties tussen partijen tonen is niet militant (de recente feiten bewijzen het) ... niet meer trouwens dan dat ik me zou permitteren te denken dat De Vadder een extreemrechtse vorm van journalistiek bedrijft als hij glimlachend zijn micro voor de gekozenen van Vlaams Belang houdt.'

Professor Grevisse liet zich eerder zeer kritisch uit over de docu-fictie Bye Bye Belgium. 'Die uitzending stelde echt een aantal deontologische problemen. Als de zender zich vandaag verdedigt met het argument “zie je wel dat we gelijk hadden,, dan vind ik dat ook een probleem.'

De reportage over de oranje-blauwe formatiegesprekken omschrijft Grevisse echter als echte politieke journalistiek. 'Er wordt vaak gezegd dat de RTBF te weinig kritisch is en te weinig diepgravende reportages maakt. Zeker in vergelijking met de Vlaamse zenders. Hier werd echt een poging gedaan om uit te leggen hoe een formatie achter de schermen verloopt.'

De UCL-professor begrijpt dat sommigen zich afvragen of er niet teveel gefocust werd op CDH-voorzitster Joëlle Milquet. 'Maar dat bewijst misschien dat Milquet en haar entourage dit soort politieke communicatie goed beheersen.'


DS, 11-12-2007 (Steven Samyn)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB