EU wil nu een punt zetten achter verdrag


De meeste Europeanen willen een referendum over het verdrag dat vandaag in Lissabon wordt besproken. De meeste regeringsleiders willen de discussie daar juist eindelijk afronden.


Lissabon, 18 Okt. 'Welkom’, hangt er overal op reclameborden in het centrum van Lissabon in de 23 talen van de Europese Unie. In de Portugese hoofdstad moet het vandaag en morgen gebeuren, als de regeringsleiders van de 27 EU- lidstaten bijeenkomen. Zij moeten het eens zien te worden over de definitieve tekst van het nieuwe Europees Verdrag.

Aan goede intenties ook dit keer geen gebrek. De meeste regeringsleiders hopen nu eindelijk een punt te zetten achter de slepende en slopende discussie over de bestuurlijke hervorming die de Unie nu al meer dan vier jaar in de greep houdt.

De ironie wil dat juist het verdrag dat nodig was om de EU besluitvaardiger te maken telkens vastliep op de besluitvorming. Maar volgens de meeste betrokken moet het dit keer kunnen lukken. „Er zijn geen redenen of excuses om geen akkoord te bereiken”, zei voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie gisteren in Brussel vlak voordat hij naar Lissabon afreisde.

De Europese leiders kunnen het misschien wel onderling eens worden, maar of ze het ook eens worden met hun kiezers is een geheel andere vraag. Hun wantrouwen jegens Europa, en met name de besluitvorming daarover, blijft onverminderd groot. Uit een vandaag gepubliceerd onderzoek van de Britse zakenkrant Financial Times blijkt dat een grote meerderheid in vijf grote EU-landen (Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en Spanje) een referendum wil over het nieuwe verdrag, uiteenlopend van 63 procent in Frankrijk tot 76 procent van de bevolking in Duitsland.

Maar nieuwe volksraadplegingen wil de bestuurlijke top van Europa juist zo veel mogelijk vermijden. Het waren de referenda in Frankrijk en Nederland die de spreekwoordelijke voortdenderende Europese trein hardhandig tot stilstand brachten. In deze twee landen is nu besloten dat bevolking niet nog eens geraadpleegd zal worden.

Hetzelfde geldt voor het eurosceptische Groot-Brittannië. Het drie jaar geleden door toenmalig premier Tony Blair in het vooruitzicht gestelde referendum over wat toen nog de ‘Europese Grondwet’ zou worden gaat niet door.

De EU-regeringsleiders hebben leergeld betaald. Ze weten dat slechts één land hoeft tegen te stemmen, en de hele Unie zit met een probleem. Een probleem dat de regeringsleiders en de Europese Commissie de afgelopen twee jaar hebben trachten op te lossen door tijd te kopen.

Er kwam een reflectieperiode, er kwamen consultatierondes, en ondertussen werd vanuit Brussel de boodschap gepropageerd dat de Unie er toch vooral voor de burgers is.

Die strategie heeft gewerkt. In het overleg werd de tekst van de vermaledijde Europese Grondwet zodanig door de mangel gehaald, dat deze er geheel anders kwam uit te zien, maar desondanks in de kern recht overeind bleef.

Als het nieuwe verdrag van kracht wordt zal de met steeds meer landen uitgebreide Unie een minder complexe besluitvorming kennen en de buitenwereld herkenbaarder tegemoet kunnen treden.

In de gesneuvelde Europese Grondwet gebeurde dat aan de hand van één overzichtelijk verdrag. Het nu op tafel liggende ‘Hervormingsverdrag’ vormt een juridisch gedrocht dat wemelt van de voetnoten en verwijzingen naar andere verdragen.

De materiële betekenis is praktisch hetzelfde gebleven. In de woorden van de Franse oud-president Giscard d’Estaing, die aan de wieg stond van de Europese Grondwet: „De envelop is veranderd, maar die brief is dezelfde gebleven”. Het is grotendeels beeldvorming, maar zo zeggen de voorstanders van deze aanpak, het ‘nee’ tegen de Grondwet was toch ook gebaseerd op beeldvorming?

Vanavond en morgen dus de beslissende ronde. Maar als het aan de Nederlandse minister-president Jan Peter Balkenende ligt gaat de top juist „over niets”. Want gaat deze wel over iets dan zou dit betekenen dat de discussie wordt heropend. En dat is nu juist wat Nederland koste wat het kost wil vermijden, zo zei Balkenende gisteren in de Tweede Kamer.

Dit is het gevoelen in vele hoofdsteden. De gedachte is dat het zware werk in feite reeds in juni in Berlijn is gedaan. Toen onderhandelden de regeringsleiders tot diep in de nacht en tot achter de komma over de voorwaarden voor het nieuwe verdrag. Dit ‘bindende mandaat’ is de afgelopen maanden in een juridische verdragstekst gegoten.

Door enkele lidstaten zoals Groot-Brittannië (extra uitzonderingsbepalingen), Polen (stemgewicht), Italië (extra europarlementslid), Bulgarije (naam euro) en Tsjechië (reikwijdte EU) zijn nog wel kanttekeningen geplaatst, maar al deze meningsverschillen lijken overbrugbaar. De Europese gereedschapskist telt inmiddels een onuitputtelijke hoeveelheid compromissen.

Het belangrijkste is de wil om eruit te komen en die is er. Vanmorgen ontvingen de regeringschefs nog een aanmoedigende brief van werkgevers- en werknemersorganisaties. Zij breken voor het eerst in een gezamenlijk document een lans voor soepeler spelregels op de Europese arbeidsmarkten, gericht „zowel op flexibiliteit als op sociale zekerheid”.

Als de regeringsleiders het eens worden kan de top van Lissabon worden bijgeschreven als een nieuwe mijlpaal in de Europese integratie. Maar het blijven uiteindelijk de 27 lidstaten die er op hun beurt allemaal mee moeten instemmen. En daar ging het de vorige keer fout.

De omstandigheden zijn nu anders en in nog maar een enkel land zal een referendum volgen. Maar ook al wordt in Lissabon een akkoord bereikt, dan nog is er geen nieuw Europees Verdrag. Wel komt het dan een stuk dichterbij.


Hoofdpunten uit het nieuwe verdrag van de Europese Unie

+Vaste voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders;
+Kleinere Europese Commissie (vanaf 2014 achttien leden, bij toerbeurt door de lidstaten voor te dragen);
+Minder veto’s voor lidstaten en meer besluitvorming met (gekwalificeerde) meerderheid;
+Eén buitenlandcoördinator namens zowel de Raad (lidstaten) als de Europese Commissie;
+Meer zeggenschap voor het Europees Parlement;
+Meer invloed nationale parlementen op Europese wetgeving;
+Minimaal één miljoen burgers kunnen onderwerp agenderen;
+Gemeenschappelijk beleid voor asiel en immigratie;
+Nauwere samenwerking politie en justitie bij ernstige grensoverschrijdende criminaliteit;
+Bindende verwijzing naar het Handvest van de grondrechten;
+Regeling voor lidstaten die uit de EU willen treden.


NRC, 18 oktober 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

EU eens over nieuw verdrag


Lissabon, 19 okt. De Europese regeringsleiders hebben vannacht in Lissabon na wederom moeizaam en langdurig beraad een definitief akkoord bereikt over een nieuw Europees Verdrag.


Het verdrag, dat in de plaats komt van de in Frankrijk en Nederland weggestemde Europese Grondwet, moet er toe leiden dat de Europese Unie in de toekomst doelmatiger en democratischer wordt bestuurd.

Vannacht bereikten de regeringsleiders een akkoord over de laatste details. Afgesproken is dat Polen nog iets langer gebruik kan maken van de huidige, voor het land gunstiger stemverhouding. Ook Italië dat op het laatste moment een extra afgevaardigde in het Europees Parlement voor zich opeiste heeft zijn zin gekregen.

Hetzelfde geldt voor de Bulgaren. Die stonden erop de naam van de euro in hun eigen cyrillische schrift te mogen schrijven. Op verzoek van Tsjechië is een verklaring toegevoerd waarin wordt uitgesproken dat de Unie ook taken kan teruggeven aan de landen van de Unie. EU-lidstaten.

De regeringsleiders zullen het ‘Verdrag van Lissabon’ op 13 december in de Portugese hoofdstad tijdens een plechtige ceremonie ondertekenen. Daarna volgt de ratificatieprocedure in de 27 lidstaten. Pas als alle landen hebben ingestemd zal het verdrag van kracht worden. De EU-regeringen verwachten dat dit in de loop van 2009 het geval zal zijn.

Vanaf dat moment zal het aantal beleidsterreinen waarvoor niet meer de instemming van alle EU- landen vereist is met 40 worden ingekrompen. De Europese Raad van regeringsleiders, het hoogste politieke orgaan van de Unie, zal voor telkens een periode van 2,5 jaar een vaste voorzitter krijgen en er komt een vaste functionaris die het buitenlands beleid van de EU gaat uitdragen.

Vanaf 2014 zal de Europese Commissie worden ingekrompen en kan niet langer elke lidstaat aanspraak maken op een commissaris. Vanaf dat jaar gaan er bij besluitvorming over Europese aangelegenheden ook andere onderlinge stemverhoudingen voor de lidstaten gelden.

Volgens de Portugese premier José Sócrates, momenteel roulerend voorzitter van de Unie kan de EU met dit akkoord „de toekomst met vertrouwen tegemoet treden”. Premier Balkenende zei na afloop „een goed gevoel” te hebben overgehouden. „Europa is er sterker uitgekomen”, aldus de premier.

Nederlandse politici reageerden vanmorgen positief. Wel verlangen verschillende fracties opheldering over de laatste concessies. Ook dringt men aan op een toelichting in „normaal, begrijpelijk Nederlands” (Henk Jan Ormel, CDA), omdat het verdrag nu „volstrekt onleesbaar” (Kathelijne Buitenweg, GroenLinks) zou zijn.

In juni van dit jaar werden de EU-leiders het na een marathonsessie van 36 uur al eens over de voorwaarden waaraan het nieuwe verdrag moest voldoen. Het idee was toen dat de bindende afspraken door middel van technisch overleg alleen nog in een juridische verdragstekst omgezet dienden te worden.

Maar de afgelopen tijd gingen verschillende landen alsnog bezwaren opperen tegen de tekst met als gevolg dat de regeringsleiders gisteren toch weer moesten gaan onderhandelen. Vannacht werden die laatste plooien met concessies gladgestreken.

Lidstaten kunnen zelf bepalen hoe de ratificatieprocedure in eigen land moet verlopen. Vooralsnog staat alleen van Ierland vast dat dit zal gebeuren door middel van een referendum. In Frankrijk en Nederland waar in 2005 de Europese Grondwet als gevolg van een volksraadpleging werd verworpen wordt daar deze keer van afgezien.

De Britse premier Gordon Brown is ook niet van plan een referendum over het Europees Verdrag te organiseren, herhaalde hij vannacht. Eerder had zijn voorganger Tony Blair dit over de Europese Grondwet wel beloofd.


NRC, 19 oktober 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Mineure wijzigingen' maken groot EU-akkoord


Vrijdagochtend omstreeks kwart voor één was het zo ver: het akkoord onder de zevenentwintig EU-landen over het nieuwe 'Hervormingsverdrag' was een feit. Maar in het nieuwe congrescentrum dat Lissabon aan de wereldtentoonstelling van 1998 overhield, heerste niet bepaald een euforische sfeer, eerder opluchting.


Al bij al is het nog gemakkelijk gegaan. Tijdens de ultieme overlegronde toonden de meeste landen begrip voor de situatie van de Italiaanse premier Romano Prodi, die in het Europees Parlement evenveel zetels eiste als Frankrijk (74) of het Verenigd Koninkrijk (73). Rome krijgt één zetel extra. Waardoor Italië vanaf 2009 toch evenveel afgevaardigden zal hebben als het Verenigd Koninkrijk, maar nog altijd één minder dan Frankrijk.

De eisen van Polen (de 'Ioanninaregel' om beslissingen tijdelijk te blokkeren en een vaste advocaat-generaal in het Hof van Luxemburg) en Bulgarije (de evro erkend als Bulgaarse benaming van de euro) waren al vervuld. Over de datum waarop de nieuwe permanente voorzitter van de Unie en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid in functie treden, is er langer gediscussieerd.

Premier Guy Verhofstadt toonde zich na afloop tevreden omdat het akkoord er dankzij enkele 'mineure veranderingen' vrij snel gekomen was.

Of hij zelf nog het nieuwe verdrag zal kunnen ondertekenen op 13 december, is niet zeker maar verre van uitgesloten. Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht wilde vrijdagochtend zelfs nog wedden dat Verhofstadt op 13 december zelf het Verdrag zal ondertekenen als lopende zaak.

Verhofstadt zei vrijdag dat hij tevreden is dat het lange proces over de hervorming van de instellingen achter de rug is. Op de vraag of hij nog Europees actief wil blijven, liet hij verstaan dat hij allicht in 2009 de Europese lijst zal trekken van Open VLD.


DS, 20-10-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Europa is een economische reus, maar blijft nog steeds een politieke dwerg. Een gemeenschappelijk buitenlandbeleid zal er niet komen denk ik, vooral door de passage waarin " de Unie ook taken kan teruggeven aan de landen van de Unie ".
De vraag is of we wel een sterke politieke EU willen hebben of primeert de vrijheid van individuele lidstaten, zoals de kwestie Irak bewees waarin het Verenigd Koninkrijk toch weer grote broer Amerika volgde, tegen het standpunt van vele Europese landen in.