Poen

Sylvain Ephimenco


Is Jeroen Brouwers een geldbeluste cultuurbarbaar of een naïeveling die zich door journalisten heeft laten manipuleren? Op grond van de polls die zowel op Belgische als op Nederlandse krantensites worden gehouden lijkt het dat 70 procent van de respondenten voor de eerste mogelijkheid kiest.


Schrijver Brouwers weigert de Prijs der Nederlandse Letteren uit de hand van de koning der Belgen te ontvangen omdat, naar zijn smaak, die koninklijke knuist niet rijk genoeg gevuld is. Het geldbedrag van 16.000 euro dat aan de prijs is verbonden zou ’een aanfluiting’ zijn.

Meneer de Schrijver neemt hiermee een groot risico. Het lezende en reagerende gepeupel ziet immers in de schrijver een ’arrogante rat’, een ’omhooggevallen scribentje’ dat zijn literaire reputatie te grabbel heeft gegooid. Er zijn zelfs boze jan modaals die na zijn schoffering van de Belgische en Nederlandse ministers van cultuur, oproepen om de boeken van Jeroen voortaan te boycotten. Maar Brouwers weet het zeker, het is alsof hij te horen kreeg: ’Hier, koop daar maar een glaasje bier voor, ouwe’. Ik vrees dat Brouwers weinig op heeft met rekenkunde.

Met die prijs had hij gemakkelijk, afhankelijk van het merk, meer dan 16.000 glazen bier kunnen drinken. Of een Peugeot 207 met 3 airbags en airco kunnen kopen. Of een paar kinderen uit Darfur voor de rest van hun leven eten kunnen geven. Jeroen is niet alleen een rekenloser, die vindt dat schrijvers niet van hun pen hoeven te leven maar door staatssubsidies overeind gehouden moeten worden, maar ook een zeurkous. Hij eist extra emolumenten niet ’uit geldlust, maar uit armoei. Letterlijk! De inkomsten uit mijn gehele oeuvre bedroegen vorig jaar zesduizend euro.’

Misschien had Jeroen beter kastelein of stratenmaker kunnen worden in plaats van een ’Oeuvre’ bij elkaar te krassen waarvan de opbrengst gelijk staat aan die van een studentenbijbaantje. Maar dan nog: wie weigert nou een bedrag dat bijna gelijk staat aan drie jaar inkomen?

Ik durf te speculeren dat Brouwers het naïeve slachtoffer is geworden van malafide literaire recensenten op zoek naar een sappig schandaaltje. Want wie begon die arme zolderwerker die zijn Peugeot gaat mislopen, in de krant gek te maken? Jawel, Volkskrant-criticus Arjan Peters. Op 21 september schreef bemoeial Peters uit eigen beweging een stuk met als kop: ’Wil Plasterk nog even naar Jeroen Brouwers kijken?’ Peters vond dat Brouwers werk niet ’met een royale fooi’ afgedaan kon worden en probeerde minister Plasterk onder druk te zetten.

Een maand later interviewde Peters de schrijver en liet hem zijn eigen teiltje met ordinaire poenige prietpraat rijkelijk vullen. Een recensent die literaire prijzen (overigens wordt de belangrijkste Franse literaire prijs, de Goncourt, met maar 10 euro beloond) tot inzet maakt van ordinaire geldtwisten, verdient wat mij betreft een halvering van zijn eigen salaris. Verder zien de geschoffeerde Belgen in deze affaire de bevestiging van de slechte eigenschappen van hun kankerende en hebberige noordenburen zonder cultuurbesef: ’Dé Nederlander bestaat wel en zijn naam is Jeroen Brouwers.’


Trouw, 25-10-2007 (Sylvain Ephimenco)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB