Antropologe monstert veiligheid De Lijn


De Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn heeft antropologe Ruth Soenen ingeschakeld voor een nieuw veiligheidsplan. De wetenschapster gaat weer op de tram zitten om te observeren en maatregelen voor te stellen.


Ruth Soenen leverde vorig jaar een opmerkelijk boek af, waarin ze vanuit haar antropologische opdracht het dagelijkse leven op het openbaar vervoer beschreef, aan de hand van maandenlang veldwerk op de Antwerpse tramlijn 12. Veertien dagen voor Guido Demoor op buslijn 23 om het leven kwam, had de KUL-onderzoekster een onderhoud met de directie van De Lijn over haar ervaringen.

Het dodelijke incident leidde tot een nauwer contact tussen De Lijn en Soenen, en mondde uiteindelijk uit in een opdracht om mee te werken aan het nieuwe veiligheidsplan. De medewerkster van het Onderzoekscentrum voor Interculturalisme, Migratie en Minderheden aan de KU Leuven heeft de directie van De Lijn alvast meegedeeld dat de bestuurders van trams en bussen een scharnierfunctie hebben in het veiligheidsplan.

De Vlaamse vervoersmaatschappij hield via een onderzoeksbureau wel al een bevraging onder de chauffeurs, maar volgens Soenen moet het onderzoek nog veel dieper gevoerd worden. 'De Lijn moet echt weten wat er onder de chauffeurs omgaat, en niet alleen bij incidenten of via vakbonden.' Wat er precies onder de bestuurders leeft, zal in de volgende weken verder worden uitgediept door de onderzoekster, via interviews en observaties. 'Ik wil weten wat het is om tram- of buschauffeur te zijn in Vlaanderen.'

Uit de eerste bevindingen van Soenens onderzoek blijkt dat de reiziger de chauffeurs van De Lijn erg apprecieert, maar volgens de onderzoekster zal nog meer moeten worden geïnvesteerd in de omgang met klanten. 'Het openbaar vervoer zal de volgende decennia duidelijk boomen, anders kunnen we ons niet meer verplaatsen. Op die bus- en tramchauffeurs zal de grote massa dus nog meer afkomen, in een enorme diversiteit, zowel naar etnische origine, als naar karakters en humeuren. De chauffeurs moeten nog meer tools krijgen om daar mee te leren omgaan.'

Op suggestie van onder anderen Soenen zal De Lijn ook het isoleren van de chauffeurs in cabines binnen tram of bus wat temperen, en voortaan halfopen constructies maken. Het zal volgens haar de betrokkenheid verhogen. De Lijn heeft ook een volledig investeringsprogramma voor veiligheid uitgewerkt, maar moet er volgens de wetenschapster wel op letten dat de ene maatregel de andere niet in weg staat of overlapt.

'Ik noteer dat er controleurs zijn, dat er Lijnspotters bestaan, dat er een tweede man komt op sommige lijnen. We moeten wel oppassen, want op de duur struikelen die over elkaar op tram of bus, of heb je vooraan bij de chauffeur een groepje controleurs die daar wat graag samen klit voor een babbeltje. Dat kan de bedoeling niet zijn.'

Soenen wil ook op de bussen zelf vaststellen wat de effecten zijn van het inzetten van die tweede man op de zogenaamde risicolijnen en van de vraag van De Lijn om vooraan in te stappen. Ze wil dat via busritten observeren. 'Ik heb De Lijn gezegd dat de maatregelen zeer eenduidig moeten zijn. Als wordt gecommuniceerd dat alleen nog vooraan mag worden opgestapt, moet dat overal gelden. Want elke groep zal wel een excuus zoeken om die verplichte opstap te omzeilen, van het oudje tot de jonge Marokkaan. En als voor één iemand een uitzondering geldt, is het op de duur voor iedereen.' Soenen is overigens zelf niet gewonnen voor de maatregel.

De antropologe heeft De Lijn ook voorgesteld een typologie te maken van alle verschillende bus- en tramtrajecten, en zich niet alleen op de zogenaamde risicolijnen te concentreren. 'De Lijn moet al haar lijnen zeer goed kunnen inschatten, zowel geografisch als sociologisch. Welke wijken worden doorkruist, wie stapt er op? Allemaal belangrijk als je een gediversifieerd beleid wil voeren, ook op het veiligheidsvlak.'

Soenen zegt De Lijn bijzonder te appreciëren om de openheid waarmee de onderneming de confrontatie met haar kritische opmerkingen en onderzoek aangaat.


DS, 12-06-2007 (Guy Fransen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB