Staten VS sleutelen aan race om presidentschap


Californië vervroegt zijn voorverkiezingen naar februari. Twaalf andere deelstaten willen dat voorbeeld volgen. Wie spint daar garen bij?


Gouverneur Arnold Schwarzenegger van Californië kan nooit zelf een gooi doen naar het Witte Huis, omdat hij buiten Amerika geboren is. Toch zet hij een stevig stempel op de presidentsverkiezingen in 2008.

Schwarzenegger haalde het parlement van zijn staat over om de Democratische en Republikeinse presidentiële voorverkiezingen van juni naar 5 februari 2008 te halen. Dat moet Californië weer een grote rol geven in de race om het presidentschap van Amerika.

Hoewel Californië de staat is met de meeste inwoners, zijn de voorverkiezingen hier al decennia een verplicht nummer. Als Californië in juni stemde, hadden de beide partijen hun kandidaat al aangewezen.

Schwarzenegger zegt „altijd kwaad te zijn geweest” over deze situatie. Kandidaten kwamen alleen naar zijn staat om veel geld in te zamelen, niet om te vragen wat de kiezers dachten. Terwijl Californië „zo groot en zo belangrijk is dat het verdient om mee te tellen.”

Het steekt hem dat de wereld wel elke vier jaar ademloos volgt wat Iowa, een relatief dunbevolkte landbouwstaat, en het nog kleinere New Hampshire besluiten. Die twee staten voeren traditioneel de verkiezingskalender aan. Waarom wegen honderdduizend boeren in Iowa zwaarder dan miljoenen Californiërs?

Maar Schwarzenegger had amper zijn voornemen aangekondigd of minstens twaalf staten lieten weten zich net zo achtergesteld te voelen. Ook zij maken serieuze plannen om hun voorverkiezingen te vervroegen naar 5 februari. Daaronder grote staten als New York, Texas en Missouri. Om hen nog te overtreffen, mikt Florida op eind januari.

De eerste dinsdag in februari heette in het verleden al Super-Tuesday, omdat dan negen staten tegelijkertijd stemden. Met een dozijn erbij lijkt Amerika op 5 februari haast een landelijke voorverkiezingsdag te krijgen.

Tot nu toe duurden de voorverkiezingen na Iowa een maand of drie. Volgend jaar zijn ze in drie weken bekeken, omdat een kandidaat op wat ’Super Duper Tuesday’ heet driekwart van de benodigde stemmen kan halen.

Experts zijn het er niet over eens hoe dit de race beïnvloedt. Het lijkt kandidaten met veel geld en grote naamsbekendheid in de kaart te spelen. Democrate Hillary Clinton kan tv-reclames in de grote staten betalen, en er elders van uitgaan dat haar naam alleen al publiciteit oplevert. Gouverneur Bill Richardson van New Mexico kan dat niet.

Sommige experts betreuren het dat Amerika niet meer de luxe heeft zich te bedenken. In het verleden raakten de winnaars in Iowa later in de race uit de gratie. In de praktijk krijgen de boeren in Iowa juist meer macht, zeggen zij. Wie nu in Iowa wint, krijgt de wind in de zeilen en zeilt binnen drie weken naar de eindzege.

Anderen zien juist een kans voor onafhankelijke gegadigden. Burgemeester Michael Bloomberg van New York zou overwegen als onafhankelijke mee te doen. Hij heeft een miljardenfortuin te besteden.

Christelijk rechts is doodongelukkig met de ontwikkeling. Tot nu had het een stevige greep op de Republikeinse partij omdat haar eerste voorrondes in staten waren waar rechtse christenen sterk staan. Nu alles zo dicht bij elkaar zit, zien zij Rudy Giuliani winnen, terwijl de ex-burgemeester van New York niet tegen abortus is.

Eén rechtse commentator ziet Clinton en Giuliani al door hun partijen op het pluche getild worden. Christelijk rechts zal bij de echte verkiezingen in november uit protest thuis blijven, voorspelt hij. „Als dan niet alle pro-family mensen Republikeins stemmen, wint Hillary.”


Kandidaten op jacht naar minstens 30 miljoen

Geld wordt belangrijker dan ooit in de komende presidentsverkiezingen. Om straks in de sterk verkorte voorverkiezingsrace mee te kunnen doen, zijn de kandidaten nu als waanzinnigen geld aan het inzamelen. 31 maart wordt de dag van de waarheid. Dan zijn alle kandidaten bij wet verplicht een tussenstand te publiceren. Democraten en Republikeinen die dan niet in de buurt van de dertig miljoen dollar uitkomen, tellen vanaf dan al niet meer echt mee voor 2008.

Democrate Hillary Clinton moet dan Barack Obama stevig op achterstand zetten, om te bewijzen dat zij dé favoriet blijft. Hetzelfde geldt bij de Republikeinen voor senator John McCain. Die moet oud-gouverneur Mitt Romney en oud-burgemeester Giuliani ruim kloppen. Clinton heeft inmiddels tien miljoen dollar opgehaald.


Trouw, 28-03-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB