Een leraar die eist dat je Brazilië met een hoofdletter schrijft? Die verliest populariteit


De hogescholen gaan onderzoek doen naar de taal- en rekenvaardigheid van hun studenten. Dat heeft de voorzitter van de HBO-Raad aangekondigd. Hoera! Eindelijk komen er systematische gegevens over de kennis die leerlingen opdoen. Eindelijk krijgen de talloze discussies over de kwaliteit van ons onderwijs een feitelijke basis.


Dat we geen hoge verwachtingen mogen hebben is inmiddels duidelijk. Bij een taaltoets onder pabo-studenten, die net iets uitkwam boven het niveau van de basisschool, slaagde slechts 32 procent. Bij een brede toets onder Rotterdamse rechtenstudenten bleek 45 procent van de eerstejaars een onvoldoende te scoren. Daarbij ging het niet alleen over spelling, maar ook over kennis van de taal in het algemeen, over grammatica, zinsconstructies en een juist woordgebruik. Ook voor rekenen halen veel studenten aan de pabo niet eens de eindtermen van de basisschool.

Wat mij iedere keer verbaast, is dat grote groepen in de samenleving dit gebrek aan kennis bagatelliseren. Zij menen dat de maatschappij nu andere eisen stelt. Wie wenst dat leerlingen goed kunnen rekenen en zich precies kunnen uitdrukken, is volgens hen een ouderwetse zuurpruim. Er zijn toch spellingsprogramma’s op de computer? En rekenmachines? Waarom de kinderen dan vervelen met het stampen en steeds weer opnieuw oefenen van grammatica en sommetjes? Onderwijs moet volgens hen vooral leuk en inspirerend zijn. Dan komen leerlingen het beste tot bloei. Ze moeten vooral zelf bepalen wat zij willen leren. Ze moeten uitgaan van hun kracht en niet van hun zwaktes. De leraar moet fungeren als coach en stimulator.

Oefenen past niet in dit ’entertainmentonderwijs’. Als het ongeveer goed is, zijn we tevreden. Een leraar die preciezer is dan zijn collega’s en die bijvoorbeeld eist dat Brazilië met een hoofdletter wordt geschreven, krijgt protest. Hij verliest zijn populariteit.

Helaas kan de maatschappij niet functioneren zonder precieze kennis. Secuur zijn is essentieel bij talloze functies. Of het nu gaat om de apothekersassistente, de verpleegster, de uitvoerder in de bouw of de reparateur van vliegtuigen, bij hen allen kunnen kleine foutjes doden veroorzaken, variërend van patiënten die sterven aan een verkeerde pil tot mensen die onder een instortend balkon komen. Ook fouten zonder dodelijke afloop zijn tijdrovend en storend. Het is hinderlijk als de dokter voorleest uit een verkeerd dossier of wanneer je bestelling verkeerd wordt verwerkt. Het verbeteren van al die fouten vreet energie, die beter elders gebruikt kan worden.

Van nature zijn weinig mensen precies. Scholen kunnen het wel aanleren. Er is geduld voor nodig en het kost bloed, zweet en tranen. Voortdurende oefeningen in taal en rekenen zijn daartoe geschikt. Zoals het herhalen van zinsconstructies, van groep 3 tot aan het eindexamen. In het begin is het saai. Telkens wordt de leerling geconfronteerd met de eigen zwaktes. Iedere keer ziet hij weer hoe lastig het is om zorgvuldig te zijn. Maar aan het einde van de rit krijgt de leerling misschien plezier in de nuances. Zoals veel mensen plezier beleven aan het Groot Dictee van de Nederlandse Taal.

Wie de taal goed beheerst kan zich bovendien beter uitdrukken. Hij kan dus beter communiceren. Helaas moet het niveau van communicatie aangepast moet worden aan de zwakste van het gezelschap. Als 45 procent van de studenten een onvoldoende scoort voor taalbeheersing, kan kennis niet op hoog niveau worden overgedragen. Hetzelfde geldt trouwens ook voor de televisie.

Wie het Nederlands niet beheerst, kan ook geen Engels leren. Dit dringt echter niet door. Plannen om op de universiteiten alleen nog maar in het Engels te doceren nemen steeds vastere vorm aan. Welk niveau dat onderwijs zal hebben, laat zich raden.


Trouw, 23-01-2007 (Annelies Huygen)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB