Ieder zijn gezond verstand


Het regent plots oproepen om ,,het gezond verstand'' te hanteren bij de herverdeling van de bevoegdheden over de bestuursniveaus. Efficiëntie moet het enige criterium zijn in de staatshervorming, zo luidt het ook overal. Yves Leterme, Luc Van den Brande, Bart De Wever, Johan Vande Lanotte: ze hanteren die wijsheid al langer. En sinds kort gebruiken Guy Verhofstadt, Elio Di Rupo en Didier Reynders ze ook.


Op die manier wordt de volgende staatshervorming een makkie. Helaas. Er blijkt niet één gezond verstand te bestaan, maar vele ,,gezonde verstanden''.

Efficiëntie en gezond verstand worden al lang ingeroepen door SP.A, Spirit, CD&V en N-VA om het arbeidsmarktbeleid naar de deelstaten te brengen. Zeg nu zelf: de werkloosheid in Wallonië en Brussel is meer dan dubbel zo hoog als in Vlaanderen. Wallonië en Brussel moeten hun jongeren aan werk helpen, Vlaanderen moet zijn ouderen langer aan het werk houden. De problemen zijn zo verschillend dat een eigen beleid voor de hand ligt, zeggen ze.

De VLD zei dat ook, tot het gezond verstand van premier Guy Verhofstadt meldde dat het dan moeilijker zou worden voor Walen om in Vlaanderen te komen werken. Elio Di Rupo (PS) en Didier Reynders (MR) volgen de logica van de premier. (Dat het arbeidsmarktbeleid nu federaal is dat er nu ook geen Waalse werkloze naar Vlaanderen komt, ontgaat hen even.)

Het gezond verstand leert dat Buitenlandse Handel opnieuw federaal moet worden, zeggen zowel Di Rupo als Reynders en ook Karel De Gucht (VLD). De Chinezen hebben er immers geen boodschap aan als Vlaamse, Waalse en Brusselse handelsdelegaties elkaar in Peking voor de voeten lopen, luidt het.

Dat klinkt goed. Maar het gezond verstand van Vlaams minister Fientje Moerman (VLD) zegt iets anders. Sinds de splitsing is de buitenlandse handel van de drie deelstaten flink toegenomen en is het Vlaamse aandeel daarin nog flinker gestegen: van 65 naar 80 procent. Wat is dan efficiënt, vraagt haar gezond verstand.

Degenen die willen herfederaliseren vergeten dat toen Buitenlandse Handel nog nationaal was, het instituut niet werkte door voortdurende ruzies tussen de twee taalgroepen en dat de Chinezen er toen geen boodschap aan hadden dat de taalgroepen van nationale delegaties vechtend over straat rolden in Peking.

Gezond verstand hanteren in de politiek, het is goed. Zeer goed. Aanbevolen zelfs. Maar als plots iedereen met zijn eigen versie van gezond verstand komt aanzetten, wordt het verdacht. Zeker als politici die zien dat een concurrent succes heeft met zijn 'gezond verstand', het argument overnemen om het tegenovergestelde te bepleiten. Dan wordt de kiezer bewust in de war gebracht.

Daarom is het goed dat de kiezer naast gezond verstand minstens nog twee andere principes in het oog houdt bij staatshervormingen. Eerst de subsidiariteit: geef de voorkeur aan het bestuursniveau dat het dichtst bij de burger staat. En dan de verantwoordelijkheid: het niveau dat het beleid voert, moet ook de nadelen ondervinden van slecht beleid, en moet beloond worden als het goed beleid voert.


DS, 13-01-2007 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB