'Holt de wetgever de belangen van de auteurs en de uitgevers uit?'

'Wordt het geen tijd om de wetgeving die het reproduceren van auteursrechtelijk beschermde werken bij de tijd te brengen', vraagt Roger Blanpain zich af in deze open brief.


Stel, u bent een auteur.

U ziet in elk bedrijf, in elke onderwijsinstelling en in elke overheidsdienst die u binnenstapt meerdere fotokopieertoestellen en printers staan. U loopt een willekeurige universiteitsbibliotheek binnen en u ziet de studenten grote volumes fotokopieën en prints van auteursrechtelijk beschermde werken maken. Toch wil men u doen geloven dat de wereld volledig digitaal is geworden en dat papieren reproducties een relict uit een ver verleden zouden zijn.


'Holt de wetgever de belangen van de auteurs en de uitgevers uit?'
U hoort waaien dat de organisatie (Reprobel) die voor u de reprografievergoeding int, te veel zou innen in vergelijking met het buitenland. U checkt dat even en u leest in haar jaarverslagen dat ze de laatste drie jaren gemiddeld 23 miljoen EUR per jaar uit de reprografie heeft geïnd. U maakt een kleine rekensom: dat is 2 EUR per Belg, de prijs van een glas cola op café. U stelt vast dat in Nederland door Stichting Reprorecht en Stichting PRO 1,85 EUR per Nederlander wordt opgehaald, maar dat er daarnaast in datzelfde Nederland ook 12 miljoen EUR aan leenrechtvergoedingen naar auteurs en uitgevers stroomt terwijl dat in België ongeveer een zesde van dat bedrag is. U checkt dat toch nog even, want België is al twee keer door het Hof van Justitie van de EU veroordeeld voor zijn leenrechtvergoeding.

U hoort ook het onderwijsveld steen en been klagen dat ze te veel betalen voor hun reprografievergoedingen. U haalt er nog maar eens de cijfers bij en u stelt vast dat de inningen van Reprobel in het kleuter-, lager en secundair onderwijs in lijn liggen met die in het buitenland maar dat er voor het hoger onderwijs in België 2 EUR per student wordt geïnd, terwijl dat in de ons omringende landen gemiddeld 6 EUR (hogescholen) en 13 EUR (universiteiten) is. U leest in de krant dat de Vlaamse hogescholen voor hun financiering recent 7.000 EUR per student hebben geëist en u vergelijkt dat met de enkele euro's per student waarover het in het reprografiedossier gaat. U wrijft zich de ogen uit.

Debat in emotionele termen

Uw vertegenwoordigers hebben de laatste maanden alle studies op tafel gelegd die het reproductievolume op het Belgische grondgebied en de schade voor auteurs en uitgevers daaruit objectief en gedetailleerd in kaart brengen. Die studies worden steevast als "politiek gevoelig" en zelfs "niet gewaardeerd" gelabeld maar u stelt vast dat u wel de enige bent die studies op tafel legt en dat het debat voor het overige vooral in emotionele termen wordt gevoerd.

U hoort importeurs van reproductieapparaten - zonder met de ogen te knipperen - beweren dat de reprografievergoeding op reproductieapparaten in België "torenhoog" zou zijn. U checkt de lengte van die toren toch maar even en komt uit op gemiddeld 6 à 7 EUR vergoeding die per inktjetapparaat aan Reprobel wordt betaald (in de wetenschap dat die vergoeding voor gelijkaardige apparaten in Duitsland minimaal 12 EUR is). U neemt er ook even de kostprijs van de inktjetcartridges bij en u stelt vast dat de vervanging van de cartridge dikwijls even duur is als de aankoop van het apparaat. U hoort dat er politieke plannen op tafel liggen om de vergoeding op reproductieapparaten te schrappen of minstens serieus af te bouwen, en u weet dat dit auteurs en uitgevers jaarlijks 10 miljoen EUR kan kosten. U krabt zich in de haren.

Verdeelsleutel

U leeft in een goede verstandhouding en in nauwe symbiose met uw uitgever. U kan niet zonder hem en hij kan niet zonder u. Zonder u en uw uitgever is er gewoon niets meer om te kopiëren en te printen. U hoort dat er plannen bestaan om de bestaande 50/50 regeling auteur/uitgever inzake reprografie los te laten, terwijl u het er beiden over eens bent dat dit een billijke verdeelsleutel is. U hoort zelfs dat er plannen zouden bestaan om de uitgever niet langer te vergoeden voor andere wettelijke licenties. U slikt toch even, want u weet dat u daar als auteur op het einde van de rit niet noodzakelijk beter van wordt.

Tot slot kijkt u ook nog even in uw portemonnee. U krijgt jaarlijks als gemiddelde auteur tussen 250 EUR en 1.500 EUR uit de reprografie, voor u een belangrijke aanvullende inkomstenbron. Toch hoort u van sommigen dat het geld "in de zakken van de beheersorganisaties zou blijven steken". U stelt daarnaast vast de Belgische reprografieregeling Europeesrechtelijk al sinds 2002 had moeten uitgebreid zijn tot de prints en dat u al sinds 1998 en 2005 wacht op een vergoeding voor digitale onderwijsgebruiken, een vergoeding die nochtans wettelijk is voorzien. U telt dus niet alleen uw centen, maar ook uw verlies.

'Dreigen de belangen van de sector het af te leggen tegen de belangenv an multinationals met diepe lobbyzakken.'
U weet ook dat de uitgeefsector 0,7 % van het Belgische BBP vertegenwoordigt en nog sterk lokaal verankerd is, met veel KMOs die in België werk verschaffen aan minstens 40.000 voltijdse werknemers. U ziet echter dat de belangen van uw sector het dreigen af te leggen tegen de belangen van multinationals met hoofdzetels in Japan en de VS en met diepe lobbyzakken.

Daarom neemt u de pen en schrijft u deze open brief. Dames en heren politici (in de Ministerraad en in het federale parlement): quo vadis met de reprografie? Holt u de belangen van auteurs in dit dossier uit en zet u hen daarmee in hun hemd? Of brengt u de reprografievergoeding bij de tijd met het behoud van een toereikende vergoeding voor auteurs én uitgevers? In een nieuwe regeling die de goede zaken van het bestaande systeem verzoent met de belangen van de gebruikers - elf miljoen Belgen en alle professionele sectoren die van de reprografieregeling kunnen blijven genieten - en die verder maximaal inzet op gebruiksgemak en rechtszekerheid.

Aan u de keuze. De auteurs, en met hen zonder twijfel ook de uitgevers, rekenen op u.

Bron: Knack (24/05/2016)

Mijn mening: Ik vind dit een zeer moeilijk onderwerp. Auteurs moeten betaald worden voor het werk dat ze geschreven hebben en niet iedereen zou er zo maar gebruik van mogen maken. Dit is toch heel erg makkelijk geworden in onze digitale wereld. Al moeten we ook toegeven dat we niet zonder kunnen, kijk naar ons in het onderwijs. Wij kunnen niet zonder werk van verschillende auteurs en uitgevers. Elke leerkracht zou dan bijvoorbeeld zijn eigen cursus moeten opstellen,... Dat is toch geen werk? Hier moet eens goed over gepraat worden en alles moet eens goed uitgeklaard worden.

Ik ben het niet volledig eens met Céline haar mening. Deze maatschappij is gedigitaliseerd, dat is waar, we zoeken veel informatie online. Maar daar zijn ook veel auteursrechten mee gemoeid.

Céline zegt dat we dan best allemaal onze eigen cursus maken. Met welke bronnen? Welke inspiratie? Waar haal je extra remediëringsoefeningen? Als je dat allemaal zelf wil gaan verzinnen terwijl er waardevol materiaal beschikbaar is ben je langer bezig dan mogelijk is.

Natuurlijk is het belangrijk om bepaalde auteursrechten te beschermen. Maar als men terug wil naar een systeem waar we niet kunnen kopiëren nemen we een grote stap terug.