Bloedstolling ná vaccin is niet bloedstolling dóór vaccin


Dat sommigen na de toediening van het AstraZeneca-vaccin problemen met bloedklonters kregen, bewijst niet dat er een oorzakelijk verband is. Bij covid-19 is er wel een flink risico op gevaarlijke bloedstolling.


1. Wat is er aan de hand?

De afgelopen dagen hebben enkele tientallen Europeanen met gevaarlijke stolsels in hun aderen te maken gekregen, soms met dodelijke afloop, na vaccinatie met het AstraZeneca-vaccin tegen covid-19. Het ging veelal om diepveneuze trombosen, waarbij bloedstolsels vast komen te zitten in de vaten van de benen, of embolieën, waarbij stolsels de bloedtoevoer naar de longen of de hersenen blokkeren en een longinfarct of een beroerte kunnen uitlokken. Een Oostenrijker overleed aan zo’n stolselvorming, tien dagen na zijn vaccinatie.

Afgelopen weekend kwamen uit Denemarken en Noorwegen ook meldingen van bizarre, zeldzamer vormen van stollingsproblemen: een combinatie van bloedklontering (trombose) met bloedingen door een verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie). Zes volwassenen werden ermee in het ziekenhuis opgenomen, nadat ze gevaccineerd waren met het vaccin van AstraZeneca. Een van hen, een 60-jarige vrouw uit Denemarken, overleed.

2. Wat is het verband met het AstraZeneca-vaccin?

Tot dusver is niet aangetoond dat vaccinatie met het AstraZeneca-vaccin de oorzaak is van de bloedstollingsproblemen. Het verband kan best toevallig zijn, want het percentage gevaccineerden in Europa/de EU dat deze problemen kreeg, ligt (voor zover we weten) niet hoger dan bij de gemiddelde, niet-gevaccineerde bevolking. Het lag juist lager.

Trombose komt relatief vaak voor: zo’n twee op de duizend mensen per jaar krijgen er last van. Onder de bijna 17 miljoen mensen die in Europa met het AstraZeneca-vaccin zijn ingeënt (het Verenigd Koninkrijk met zijn 11 miljoen gevaccineerden inbegrepen), zijn er tot dusver 15 gevallen van diepveneuze trombose en 22 gevallen van embolie geregistreerd, aldus de fabrikant.

Het Europese Geneesmiddelenagentschap (EMA) adviseert dat landen het vaccin kunnen blijven gebruiken, terwijl het de zaak verder uitzoekt. Het beklemtoonde dat de voordelen van het AstraZeneca-vaccin, dat hospitalisatie en sterfte door covid-19 voorkomt, opwegen tegen eventuele risico’s van bijwerkingen. De Wereldgezondheidsorganisatie sluit zich aan bij dat advies.

3. Wat zeggen de studieresultaten?

In de studie van AstraZeneca die voorafging aan het op de markt brengen van het vaccin, werd op bijna 24.000 proefpersonen twaalf keer melding gemaakt van stolselvorming na vaccinatie: vier keer onder écht gevaccineerde proefpersonen en acht keer onder proefpersonen die een nepvaccin kregen. Dat wijst niet op een verhoogde kans op trombose door vaccinatie. Er waren in de studies evenmin aanwijzingen voor een verhoogde kans op bloedingen, volgens AstraZeneca.

EMA vermeldt in zijn toelatingsrapport, dat gebaseerd is op het studiedossier van de fabrikant, 66 gevallen van ‘vaataandoeningen’ tijdens de studie: 34 bij de ruim twaalfduizend écht ingeënte mensen, 32 bij de bijna 12.000 uit de controlegroep die een nepvaccin kreeg.

4. Worden de andere vaccins (Pfizer, Moderna, Janssen) ook verdacht?

De recente meldingen van bloedstollingsproblemen betreffen alleen het covidvaccin van AstraZeneca. Het Janssen-covidvaccin, dat vorige week door EMA werd goedgekeurd voor gebruik in de EU, geeft volgens zijn eigen studiegegevens een licht verhoogd risico op trombose. De ziekte covid-19 geeft zelf overigens een sterk verhoogd risico op fatale klontervorming.


Blog DS, 16-03-2021 (Hilde Van den Eynde)