Slaagcijfers eerstejaars dalen nog

BRUSSEL - Amper 28 procent van de nieuwe studenten in het eerste jaar hoger onderwijs slaagt volledig. Dat wordt aan de flexibilisering toegeschreven. 'Het is te laag, we moeten er iets aan doen', vinden de universiteiten.

Slechts 13.780 van de 48.856 nieuwe eerstejaars (of 28 procent) haalde in het academiejaar 2009-2010 al hun opgenomen studiepunten. Doe je de gedelibereerde punten erbij, dan kom je uit op 38 procent. 12,5 procent van de studenten haalt geen enkel studiepunt, slaagt voor geen enkel vak.

Dat staat in een rapport van het departement Onderwijs, dat De Standaard kon inkijken. Het beschrijft het studiesucces van de generatiestudenten, zij die zich voor het eerst aan een universiteit of hogeschool inschrijven.

In het vorige rapport, dat sloeg op het academiejaar 2007-2008, slaagde nog 40 procent van de nieuwe studenten voor alle opgenomen studiepunten. Vóór de grote hervorming was dat zowat 42 procent.

'We zien een trage erosie van de slaagcijfers', bevestigt Ludo Melis, vicerector van de KULeuven.

Hoe komt dat? De flexibilisering van het hoger onderwijs blijkt er voor veel tussen te zitten. Er wordt niet meer in studiejaren gedacht maar in studiepunten ('credits'). Een bacheloropleiding, die drie jaar duurt, is goed voor 180 studiepunten, één jaar telt er 60.

Je kunt zelfs niet meer spreken over slagen in een eerste jaar. Studenten kunnen vakken van het eerste jaar meenemen naar hun tweede, zelfs derde jaar. Tegenover het lage 'slaagcijfer' staat dat een student gemiddeld 64 procent van zijn studiepunten haalt. Dat ligt hoger dan de 61 procent in 2007-2008.

'Er zijn minder studenten volledig geslaagd, maar gemiddeld slagen ze meer voor de opgenomen vakken', oordeelt Kristiaan Versluys, directeur onderwijsbeleid van de Universiteit Gent, 'het idee ''voor alles te slagen'' is helemaal afgekalfd.'

Door de flexibilisering treedt er een studievertraging op, die haast onvermijdelijk in een langere studieduur zal uitmonden. 'Maar die studieduurverlenging stellen we nog niet vast', zegt Ludo Melis.

Voor Melis kun je niet alles met de flexibilisering verklaren. 'De instroom is ook veranderd. Meer jongeren stappen nu naar het hoger onderwijs, we krijgen een diverser publiek.'

'De lage slaagcijfers zijn een probleem en het wordt groter', vindt Rosette S'Jegers, secretaris-generaal van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (Vlir). Binnen de Vlir is een werkgroep bezig met de thematiek.

'De overgang van het secundair naar het hoger onderwijs moet beter begeleid worden. In het eerste jaar moeten we ook korter op de bal spelen, sneller detecteren als de student niet mee is.' Op wat het wordt, loopt S'Jegers niet vooruit. Over een toegangsproef of nog meer gespreide examens bestaat in de Vlir geen consensus.

Bron: De Standaard
Datum: 11/03/2011

Eigen mening:
Dat er nu niet meer in studiejaren gedacht wordt, maar in studiepunten kan ik alleen maar toejuichen.
Ik denk wel zoals in het artikel wordt aangehaald dat de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs een reden zal spelen.
Veel leerlingen weten nog niet wat ze gaan doen na het secundair. Mijn middelbare school bijvoorbeeld heeft hier een dag voor uitgetrokken om met de leerlingen van het 6de jaar S.O. naar een hoge school-beurs geweest. Dit is al een middel om de leerlingen beter te begeleiden. Maar uiteiendelijk ligt de keuze wel bij de student.
Voor sommige opleidingen in het hoger onderwijs denk ik wel dat het goed is dat toekomstige studenten toegangsproeven/ingangsexamen afleggen.
De examens nog meer spreiden vind ik geen keuze. In het middelbaar heb ik zelf ook maar twee examenperiodes gekend: kerstmis en juni. (In andere scholen hebben ze soms ook nog paasexamens).
Deze regeling van maar twee examenperiodes vond ik een goede steun om verder te studeren. Je moet immers leren om grote leerstofonderdelen onder de knie te hebben.

In mijn ogen heeft de flexibilisering er echt wel veel mee te maken.
Door het werken met studiepunten voelen meerdere leerlingen zich geroepen om het hoger onderwijs aan te vatten die waarschijnlijk met het oude systeem deze stap niet durfde zetten. Dit resulteert in een langere studieperiode, maar geeft tevens hogere slaagkansen.
Het krijgen van een betere voorbereiding op hoger onderwijs in de middelbare school is, naar mijn mening, een betere oplossing dan een toelatingsexamen.

Ook ik denk dat de flexibilisering van het hoger onderwijs de hoofdoorzaak is. Door de invoering van deze flexibilisering kunnen veel meer jongeren dan vroeger een diploma hoger onderwijs halen. De flexibilisering is dus een enorme vooruitgang. Maar alles heeft voor- en nadelen en dus ook de flexibilisering van het hoger onderwijs.
De mentaliteit van studenten speelt volgens mij ook een grote rol. Ik ken verschillende studenten die, als gevolg van de mogelijkheid tot flexibilisering, al tijdens hun eerste jaar ervoor hebben gekozen om een jaar langer te studeren. Op die manier hebben ze meer tijd voor hun hobby's, is dan de redenering.
Wat ik ook merk is dat studenten meer en meer kiezen voor hun droomopleiding en daarbij niet rekening houden met hun mogelijkheden. Vroeger moest men meteen een volledig jaar overdoen, zelfs als men maar van één vak gebuisd was. In zulk een systeem neem je sowieso minder risico's bij het maken van je studiekeuze.
Door het leerkrediet in te voeren, heeft de overheid dit soort 'risicokeuzes' wat meer proberen te beperken. Maar ik vrees dat ze nog steeds teveel gemaakt worden. Ik vind het belangrijk dat jongeren hun dromen proberen na te streven, maar een studiekeuze maken waarvan je op voorhand al weet dat het niet haalbaar is, leidt achteraf alleen maar tot frustratie en ontgoocheling.
Jongeren zouden inderdaad meer begeleid moeten worden naar het maken van een realistische studiekeuze die toch binnen hun interessegebied ligt. Toelatingsexamens vind ik geen goede optie, want vaak stemmen die niet overeen met de realiteit.

Flexibilisering (studiepunten ipv studiejaren) kan ik alleen maar toejuichen (zoals ik al heb vermeld).
Maar ik vind ingangsexamens voor bepaalde opleidingen noodzakelijk.
Bijvoorbeeld geneeskunde: als studenten hier een examen op voorhand moeten afleggen weten ze al wat hen te wachten staat. Sommigen zullen dan ook eens verder nadenken van: 'Oei ik denk toch niet dat het iets voor mij is'.
Maar natuurlijk moet dit niet voor alle opleidingen.
En dat jongeren niet van de eerste keer slagen ligt zoals Hanne al heeft vermeldt bij de studenten zelf. Als je met de examens in januari van alles gebuisd bent, moet je eens stilstaan of je nu verder wilt feesten, en terug buizen, of dat de richting die je gekozen hebt helemaal niets voor jou is. De scholen komen hier al aan tegemoet door studiepunten 'terug' te geven als je toch beslist om tijdens het jaar naar een andere opleiding over te stappen.
Maar die keuze (van feesten of studeren of overschakelen) ligt volledig bij de studenten zelf.

Ik las dit artikel deze morgen ook in de Standaard en de grafiek met het slagingspercentage op de volgende pagina viel mij toch wel op. Geneeskunde stond op plaats 1! De zogenaamd moeilijkste studierichting levert het meeste kans op slagen, en de lerarenopleiding stond ver vanonder. Is dit te wijten aan het ingangsexamen dan? Ik denk het zo nog niet hoor. Veel meer studenten 'wagen' nu hun kans in het hoger onderwijs. Denken dat ze het wel kunnen halen, ze zeggen van "we kunnen het eens proberen hé". En als het niet lukt, doen we toch gewoon iets anders.

Natuurlijk is flexibilisering een goed punt, zo blijkt ook uit de cijfers. Want tegenover het lage 'slaagcijfer' staat dan weer dat een student gemiddeld 64 procent van zijn studiepunten haalt. En dat ligt hoger dan de 61 procent in 2007-2008. Meer spreiding, meer op 'eigen tempo leren'. Daar waar het vroeger van de moetes was, kan het nu allemaal wat losser.

Grens aan soepel studeren


BRUSSEL - Studeren anno 2011: de verleiding om je examens over de jaren te spreiden is groot. Maar er zijn grenzen aan de flexibiliteit. Als het leerkrediet op is, is het afgelopen.


De flexibele student is een realiteit. Dat ervaart ook Tomas*, student Geschiedenis. Zelf is hij een modelstudent die al zijn studiepunten binnenhaalde in het eerste jaar. 'Maar ik ben een geval apart', zegt hij. 'Veel vrienden gingen uit van herexamens en geen Pukkelpop. Ik word erop aangesproken dat ik voor alles erdoor was. Zij vinden dat raar.'

Sommige van zijn studiegenoten zijn er op vijf van de zeven vakken niet door, maar zitten wel al in het tweede jaar.

De ene liet het examen prehistorie vallen om zich beter op filosofie te kunnen concentreren. In het derde zijn er die nog examens uit het eerste en het tweede moeten afleggen. 'De studentenvertegenwoordiger zat in het derde jaar en moest nog slagen voor prehistorie uit het eerste'.

De universiteiten stellen vast dat de studenten zich de nieuwe flexibele context aardig eigen gemaakt hebben. 'De mentaliteit is veranderd. De verleiding is groot om je studies over de jaren te spreiden', zegt Ludo Melis, vice-rector van de KULeuven.

'Mijn indruk is dat ze niet eens meer deelnemen aan de tweede zit', vult Kristiaan Versluys van de UGent aan. 'Ze nemen de vakken meteen mee naar het volgende jaar. Liever dan hun zomervakantie op te offeren.'


Bissen wel, trissen niet

De flexibilisering heeft haar grenzen. Studenten krijgen een leerkrediet om te verhinderen dat ze eindeloos doorstuderen. Als je voor te weinig vakken slaagt, raakt je krediet op.

En de onderwijsinstellingen leggen regels op. Zo mag wie niet de helft van de studiepunten haalt maar tweemaal proberen. Wat vroeger 'trissen' heette en niet mocht, mag nog steeds niet.

De credits mogen ook krediet blijven. Naar een andere richting overstappen, of van de universiteit naar een hogeschool, kan nu zonder veel verloren moeite. De studiepunten die verworven zijn, blijven tellen.

Het soepele systeem maakt ook de combinatie van twee studierichtingen mogelijk. Zo heeft Versluys weet van een vrouw die haar doctoraat in de Engelse literatuur koppelt aan een opleiding Diergeneeskunde.

Als het over povere slaagcijfers gaat, duikt snel de vraag naar een toelatingsproef op. In Geneeskunde en Tandheelkunde bestaat er een toegangsexamen en daar liggen de slaagcijfers het hoogst (zie grafiek).

Onder de universiteitsrectoren bestaat geen eensgezindheid over zo'n toegangsproef, zelfs niet over een vrijblijvende oriënteringsproef, zo bleek bij de start van het lopende academiejaar. Ook de Vlaamse minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A) huivert voor de 'hakbijl' bij de start.

Moeten we dan aan het examensysteem gaan sleutelen? Aan de KULeuven overwegen ze om in de richting Fysica naar vier examenperiodes te gaan. 'Er komt mogelijk een proefproject, dat zeker niet veralgemeend wordt', benadrukt Ludo Melis.

Toen het semestersysteem (twee examenperiodes per academiejaar) ingevoerd werd, stootte dat al op veel tegenwind. Voor de studenten is er meer examenstress. Voor de instelling is het organisatorisch een hele klus.

Het voordeel is dat de stof in behapbare volumes voorgeschoteld wordt. Semesterexamens zijn gunstig gebleken voor wie gaat studeren in het buitenland (Erasmus), iets minder voor het sociale leven van de studenten.

'Het voordeel van meerdere evaluatiemomenten is dat je sneller kunt heroriënteren. Dan moet de student niet wachten tot het einde van het jaar of tot na de tweede zit om te weten of hij het aankan', aldus Rosette S'Jegers van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (Vlir). Die sleutelt aan een voorstel om de slaagkansen van de eerstejaars aan te pakken.

'De jongeren moet zich vroeger bewust worden welke achtergrond hij of zij nodig heeft voor bepaalde studies. Dus moeten we al in het secundair beginnen met de oriëntering', geeft S'Jegers al een beetje de teneur aan.

* Tomas is een schuilnaam.


DS, 11-03-2011 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB