Hoe langer een kind naar school gaat, hoe gepeperder de rekening voor de ouders. Voor een leerling in het secundair onderwijs loopt het jaarlijkse kostenplaatje op tot gemiddeld 978 euro. Dat bedrag verbergt evenwel grote verschillen, per graad en per onderwijsvorm. De eerste graad (eerste en tweede middelbaar) is goedkoper dan de tweede, de tweede goedkoper dan de derde. Het beroepsonderwijs (BSO) kost ouders het minst, het kunstonderwijs (KSO) het meest. In dat laatste geval bedraagt de gemiddelde factuur 1.256 euro.

De cijfers komen uit een onderzoek van het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva) van de KU Leuven. Ze dateren van eind vorig jaar. Wat toen ook bleek: steeds meer ouders hebben moeite om die kosten te betalen. Het aantal onbetaalde facturen stijgt. En sommigen raden hun kinderen zelfs noodgedwongen af een ‘dure' studie te kiezen. Onaanvaardbaar, vindt Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet (SP.A).

Naar aanleiding van de Hiva-studie vroeg hij de Koning Boudewijnstichting (KBS) na te gaan hoe er in het secundair onderwijs aan kostenbeheersing gedaan kan worden, en in hoeverre er in Vlaanderen al voorbeelden van ‘good practices' te vinden zijn. Gisteren werd het rapport van die verkenningsronde voorgesteld.

De pers werd gelokt met een ietwat misleidend bericht. ‘Naar een maximumfactuur in het middelbaar onderwijs?', luidde de titel, naar analogie met de maatregel die Smets voorganger Frank Vandenbroucke dit jaar invoerde in het basisonderwijs. Smet is echter formeel: een maximumfactuur voor heel het secundair onderwijs is geen haalbare kaart. ‘Het was al een moeilijke oefening om een aanvaardbare regeling te vinden voor alle basisscholen. In het secundaire onderwijs, waar je ASO, BSO, TSO en KSO hebt, liggen de zaken nog veel complexer.' De maatregel is ook gewoon te duur voor de overheid: de werkingsmiddelen voor het secundair onderwijs liggen in deze legislatuur een stuk hoger dan tijdens de vorige, maar dat extra bedrag kan niet gebruikt worden om de kosten voor de ouders te drukken, aldus het KBS-rapport.

In het document wordt wel de piste geopperd van een maximumfactuur voor de eerste graad, omdat de kosten daar minder uiteenlopen naargelang het onderwijstype. Verschillende betrokkenen uit het onderwijsveld zien daar wel iets in. Sommigen gaan nog een stap verder. Waarom schoolmateriaal niet verhuren in plaats van verkopen in de tweede graad (derde en vierde jaar)? Het zou dan in de derde graad aangekocht kunnen worden ‘voor een symbolische euro', aldus Smet.

De minister wil die ingrepen vooralsnog niet verplicht maken. Sommige scholen hebben enkele ervan de voorbije jaren echter op eigen initiatief doorgevoerd. Ze zijn opgenomen in het rapport dat begin volgend jaar aan een ronde van Vlaanderen begint. Tussen 14 januari en 16 maart worden in alle Vlaamse provincies ‘denk- en doedagen' rond kostenbeheersing georganiseerd. De aandacht gaat uit naar zowel communicatie tussen school en ouders als schuldbemiddeling voor armlastige gezinnen en goedkope alternatieven voor bestaande gewoontes. Smet hoopt 150 scholen per dag te kunnen lokken. ‘Onderwijs is een kennisorganisatie. Veel scholen doen heel wat om de factuur voor ouders te drukken, maar ze komen niet naar buiten met hun initiatieven. Met deze campagne willen we alle mogelijke initiatieven in kaart brengen, en in een boek gieten.'

Bron: de standaard 18/11/2009

Eigen mening: Het is toch wel erg dat sommigen leerlingen in het secundair onderwijs niet de studierichting kunnen kiezen die ze zelf willen maar eerder de goedkoopste kiezen. Dit doet de ontwikkeling van het kind zeker geen goed. Men moet kunnen doen wat men graag doet. Dit prijskaartje moet dus dringend omlaag!

Het blijft steeds spijtig om vast te stellen dat bepaalde leerlingen niet mee op reis kunnen door financiele problemen. Toch zijn er scholen die hier oplossingen voor voorzien maar de stap zetten om voor de oplossing te kiezen is vaak zwaarder dan gewoon te zeggen dat je niet mee op schoolreis gaat!
Het idee om een maximumfactuur in te voeren in de eerste graad is geen slechte zaak, maar de meeste problemen in verband met geld komen het meeste voor in de 3de graad. Wordt hier een oplossing voor gezocht?

Het onderwijs mag inderdaad wel goedkoper.
Zelfs voor middenklasse gezinnen is het kostenplaatje soms te hoog.
Ik denk dat dit vooral het probleem geeft dat ouders vaak studiekeuzes gaan maken voor leerlingen die niet geschikt voor hen zijn.
Zo kan een gezin dat het financieel moeilijker heeft soms zijn kind pushen om BSO te gaan volgen terwijl het kind eigenlijk slim genoeg is voor een technische richting.
Ook sociaal is dit voor de studenten niet al te best. Doordat kinderen niet meekunnen op uitstap door financiële problemen gaan de medestudenten de leerlingen die niet meekunnen beginnen uitstoten met soms pestgedrag tot gevolg.

Dat armoede of financiële onzekerheid een studiekeuze kunnen beïnvloeden is erg. Het zou niet mogen bestaan. Jongeren zouden door schoolgeld geen dromen mogen laten schieten. Maar om een algemene factuur in te voeren voor iedereen, lijkt me moeilijk. Er zijn te grote verschillen.

Wat ik wel als positieve verandering zou zien, is als ze de factuur iets naar beneden kunnen halen en het geld dat uitgegeven mag worden aan een uitstap iets naar boven. Ik bedoel niet dat leerlingen dan meer zouden moeten betalen voor een uitstap. Het uiteindelijke resultaat van je factuur blijft hetzelfde. Maar nu mag een excersie maximum 15 € per persoon kosten (dacht ik) waardoor weggaan met het school veel minder wordt of je merkt het duidelijk aan de activiteiten of de kwaliteit. Ik vind het belangrijk dat jongeren deze ervaringen opdoen want soms krijgen ze deze kans van thuis uit niet mee.

Ik heb bij het artikel nog wel een bedenking. KSO zal inderdaad duur zijn (filmbewerking is niet te doen duur ) maar dat BSO het goedkoopste is? Weet er iemand wat een richting mateel of hout moet betalen? Dat zijn ook geen goedkope richtingen! Volgens mij hebben ze daar enkel rekening gehouden met de lichtere BSO richtingen zoals kantoor.

Het is zeer spijtig dat er jongeren zijn die omwille van financiële moeilijkheden niet kunnen studeren, of niet de studierichting kunnen kiezen die ze het liefst hadden willen doen. Het onderwijs volledig gratis maken zou schitterend zijn maar dit is, denk ik, helaas onmogelijk. Ik denk dat scholen acties moeten organiseren en het ingezamelde geld spenderen aan schoolboeken en rekeningen van diegenen die het het moeilijkst hebben. Dit is misschien soms ook niet haalbaar en ik kan me voorstellen dat er andere mensen zijn die hiervan zouden proberen te profiteren. Maar ik denk dat we eerst uit de financiële crisis moeten geraken en de werkloosheid moeten aanpakken voor dat dit probleem van het onderwijs opgelost zal kunnen worden.

Het onderwijs zou misschien inderdaad wel goedkoper mogen, maar wat ik vooral belangrijk vind is dat het systeem van de toekenning van schooltoelagen anders moet. Ik merk dit dan vooral in het hoger onderwijs.
Als je kijkt naar de ouders van studenten die recht hebben op een studietoelage, verdienen zij vaak meer dan ouders van studenten die geen recht hebben op een studietoelage.
Een persoonlijk voorbeeld: mijn moeder is op vrij jonge leeftijd op pensioen gezet en ontvangt heel weinig geld per maand. Toch hebben wij geen recht op een studietoelage, terwijl kennissen die minstens dubbel zoveel verdienen wel een studietoelage ontvangen.
Daarom pleit ik ervoor om eerst dit systeem grondig uit te werken.