Waarom veel bedrijven geen hogere lonen maar wel hogere dividenden uitbetalen


Wie de voorbije weken de economische pagina's van de krant opensloeg, kan er niet omheen. Zowat alle beursgenoteerde bedrijven zien de winst fors stijgen. En wat meer is, de meeste bedrijven laten hun aandeelhouders volop delen in de recordresultaten.


Volgens de berekeningen van De Tijd keren de Belgische beursgenoteerde bedrijven hun aandeelhouders de komende maanden 7,4 miljard euro uit aan dividenden. Dat is gemiddeld 21 procent meer dan het jaar voordien.

De Belgische bedrijven zijn daarmee niet alleen. De afgelopen maanden kondigde een stoet aan Europese bedrijven aan dat ze hun overtollig kapitaal gaan besteden aan een extra dividend, of aan de inkoop van eigen aandelen. Dat laatste betekent dat de winst over minder aandelen wordt verdeeld, wat gunstig kan zijn voor de beurskoers.

Op het eerste gezicht is het niet meer dan logisch dat de aandeelhouders een extra graantje meepikken. Op voorwaarde dat diezelfde aandeelhouders niet enkel aan hun eigenbelang denken, maar ook aan de toekomst van het bedrijf.

En net daar wringt het schoentje. De komst van de euro heeft meer macht bij de institutionele belegger gelegd. En die is niet bereid om vijf jaar op een aandeel zonder noemenswaardig rendement te zitten. Als een concurrent uit de eurozone het om een of andere reden beter doet, dreigt hij al snel zijn aandelen in te ruilen.

Tien jaren geleden zouden de meeste bedrijfsleiders daar hun slaap niet om hebben gelaten. De meeste grote bedrijven hadden in die tijd een stabiele aandeelhouderskern, met een duidelijke strategische visie op de lange termijn.

Maar vandaag kunnen enkel bedrijven als KBC of Colruyt nog terugvallen op een verankering door stabiele aandeelhouders. De meeste andere grote bedrijven zagen hun aandeelhouderschap helemaal versnipperen. Het mooiste voorbeeld in België is Fortis, waar de grootste aandeelhouder nauwelijks 5,5 procent van de aandelen heeft.

En Fortis is niet alleen. Als vandaag een topman van een groot Europees bedrijf tijdens een roadshow de zaal inkijkt, stikt het van de Angelsaksische beleggings- en hefboomfondsen. En die hebben vaak geen boodschap aan een onderbouwde langetermijnvisie, maar eisen snel rendement.

De druk op het management van beursgenoteerde bedrijven is daardoor fors gestegen. Een recordwinst neerzetten volstaat niet langer. Goede communicatie met de aandeelhouders is cruciaal geworden. Als je als topmanager niet duidelijk kunt uitleggen waarom jouw plan zo briljant is, kun je het vergeten.

Neem nu het Britse Vodafone, met 171 miljoen klanten 's werelds grootste aanbieder van mobiele telefonie. Het Engelse bedrijf ziet zijn belangrijkste markten verzadigd raken, want bijna iedereen heeft al een gsm. Topman Arun Sarin zou het overtollige kapitaal daarom graag gebruiken voor overnames of investeringsplannen voor de lange termijn.

Maar Sarin moest bakzeil halen. Op aandringen van grote banken beloofde de topman van Vodafone dat in 2006 de helft van de winst voor de aandeelhouders is. Bovendien gaat het bedrijf voor 9,5 miljard euro eigen aandelen inkopen.

Voor veel Europese bedrijfsleiders is dat even wennen. Nochtans volstaat een blik over de Atlantische Oceaan om te beseffen dat dit nog maar een begin is. Steeds meer bedrijven zullen te maken krijgen met onwillige aandeelhouders die inspraak eisen, en bovenal snel geldgewin.

In de VS is zoiets dagelijkse kost. Amerikaanse bedrijven zoals Microsoft en Intel besteden tientallen miljarden aan de inkoop van eigen aandelen. Time Warner, 's werelds grootste mediabedrijf, verdubbelde zelfs zijn inkoopprogramma voor 2006 omdat de miljardair Carl Icahn - die enkele procenten van Time Warner bezit - vond dat de beurskoers van het bedrijf veel te laag was.

Het keerpunt kwam volgens ingewijden met de beurscrisis in 2000, die voor een ingrijpende mentaliteitswijziging heeft gezorgd. Voor die tijd waren institutionele beleggers nog bereid forse of risicovolle investeringen te accepteren, anticiperend op grote winsten in een verre toekomst. Maar sindsdien is het geduld op, en is de waardering voor een stevig dividendrendement fors toegenomen.

Ook in managementskringen is een duur cadeautje voor de aandeelhouder al lang geen taboe meer. Vroeger werd het terugstorten van grote bedragen veelal gezien als een teken van zwakte. Topmanagers die niet wisten wat ze met het geld van een bedrijf moesten doen, deugden niet voor hun vak. Vandaag klinkt er op dezelfde banken luid applaus.

Maar de vraag dringt zich op of de bedrijfsleiders er wel goed aan doen alles op te offeren aan het gouden kalf van de beurskoers. Want in hun ijver om de kritische aandeelhouders tevreden te stellen, gaan zij vaak voorbij aan de belangrijkste rijkdom van het bedrijf: het personeel en de klanten.

En die zijn de voorbije jaren niet altijd verwend, want onder druk van de beursmalaise zwaaiden de meeste bedrijfsleiders duchtig met het kostenmes.

Nu het economisch beter gaat, blijft de beloning uit. En dat moet al te inhalige aandeelhouders tot nadenken stemmen. Want bedrijven die personeel en klanten in de kou laten staan, betalen vroeg of laat de rekening.

Nico Tanghe is redacteur economie


DS, 10-04-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB