'Barack Obama is geen doetje'


Kan obama winnen tegen John McCain? Yes, he can, maar... De voorverkiezingen die eergisteren in Oregon en Kentucky plaatsvonden, deden er voor Barack Obama niet echt meer toe. Hij concentreert zich al volop op de strijd tegen John McCain. De hoogste tijd dus om zijn kansen in te schatten.


'Ongelooflijk', zo bestempelt politicoloog Keith Poole de prestatie van Barack Obama. De manier waarop de Clintons aan politiek doen, noemt hij ronduit 'savage' (meedogenloos). 'Als Obama tegen hen kan winnen, is hij geen doetje', zegt hij aan de telefoon vanuit San Diego, waar hij doceert aan de University of California.

Maar kan Obama op 4 november de Republikein John McCain verslaan? Of zou Hillary Clinton toch de betere kandidaat zijn?

De tijden zijn alvast gunstig voor de Democraten. Al snel na de herverkiezing van president George Bush in november 2004 deed zich een kentering voor in het lot van de Republikeinen. Een hele reeks problemen eiste zijn tol: de oorlog in Irak, schandalen in het Congres, de stuntelige aanpak van de verwoesting van New Orleans... Het resultaat was een klinkende overwinning van de Democraten bij de Congresverkiezingen in 2006 -voor het eerst sinds 1994.

Sindsdien is die stroming nog versterkt, vooral door de slechter wordende toestand van de economie, die voor 44procent van de Amerikanen de belangrijkste bekommernis is. De kiezers hebben immers meer vertrouwen in de Democraten dan in de Republikeinen om hen door de crisis te loodsen. Dat laatste geldt ook voor zes van de negen andere problemen die de kiezers dit voorjaar sterk bezighouden.

Bovendien heeft er volgens Poole 'een grote beweging plaats van blanke, gegoede kiezers uit de voorsteden naar de Democraten, vooral in westelijke staten als Colorado'. 'Ze keren de Republikeinen de rug toe, onder meer omdat al dat gekanker tegen het holebi-huwelijk en dergelijke hen danig op de zenuwen begint te werken.'

Volgens het peilingbureau Rasmussen noemt 41 procent van de kiezers zich momenteel Democraat tegenover 36 procent twee jaar geleden. De Republikeinen stagneerden op ruim dertig procent. Professor Poole waarschuwt evenwel voor overhaaste conclusies: 'Identificatie met een partij is geen trefzekere aanwijzing voor het stemgedrag bij de verkiezingen. De Democraten hadden ook meer leden in jaren dat de Republikeinen wonnen.'

Toch lijkt de wind in de goede richting te blazen voor de Democraten. Maar kozen ze wel de juiste kandidaat? Kan Obama winnen? Yes, he can, maar... Alle studies wijzen op Obama's problemen met een cruciale groep kiezers: de lager geschoolde, minder verdienende, conservatieve blanke arbeiders in landelijke gebieden. Dat zijn Clintons trouwste fans en de mensen die Obama snerend 'bitter' noemde.

Geen enkele Democraat is er sinds 1968 in geslaagd president te worden zonder hun stemmen. De Democraten kunnen tot aan de deur van het Witte Huis raken met de stemmen van de niet-blanken in de grote steden en van een grote groep blanke kiezers in de voorsteden. 'Maar alleen de kandidaten die ook landelijke kiezers charmeerden, vonden de sleutel om de deur te openen', stelt verkiezingsexpert Rhodes Cook. In de voorbije veertig jaar waren de enige Democraten met die speciale aantrekkingskracht Jimmy Carter (1976) en Bill Clinton (1992 en '96), politici die zelf uit zo'n streek afkomstig waren.

Obama heeft goed gescoord in landelijke gebieden van sommige staten, maar niet in de grote en belangrijke staten als Missouri, Pennsylvania en Ohio -waar de 'bitteren' thuis zijn. Alles zal dus afhangen van waar de strijd zich deze herfst zal afspelen: in die oude 'strijdstaten' rond de Grote Meren en in de Midwest, waar de voorbije verkiezingen werden beslecht? In dat geval, meent demograaf William Frey van het Brookings Institution in Washington, 'zou Clinton gemakkelijker winnen'. Velen verkiezen daar de blanke, oudere, conservatieve oud-strijder McCain boven de zwarte, jonge, linkse, onervaren Obama. Of speelt de strijd zich af in een reeks snelgroeiende staten, vooral in het Westen, met een grote mengelmoes aan rassen, zoals Nevada, Colorado en New Mexico? Dan heeft Obama de overhand.

De vraag kan ook anders worden gesteld: worden dit de laatste verkiezingen van het oude tijdperk of de eerste van een nieuw? Frey vermoedt dat deze verkiezingen, net als de vorige, zullen afhangen van wat er in de 'old white belt' -zeg maar de 'Hillary-staten'- gebeurt.

Professor Poole geeft Obama meer kans. 'Veel kiezers in die staten staan argwanend tegenover Obama, omdat hij zwart is. Hij zal hen dus moeten overtuigen dat hij hen meer te bieden heeft dan McCain.' Volgens Poole is Obama daartoe in staat. 'Hij heeft zichzelf in de loop van de campagne al meermaals “heruitgevonden,. Hij beseft dat hij niet te veel naar links mag uitwijken.'

Ook anderen achten het niet onmogelijk dat Obama een nieuwe, winnende coalitie kan smeden. McCain en Clinton vechten om dezelfde kiezers, schrijft Adele Stan in het progressieve tijdschrift American Prospect. 'McCain kan Clintons oudere kiezers aantrekken, maar het is hoogst onwaarschijnlijk dat hij Obama's jongeren kan charmeren.'

Bovendien, voegt Alan Abramowitz van de Emory University in Atlanta eraan toe, daalt het aandeel van de blanke arbeiders in het Democratische electoraat, terwijl dat van de jongere, hoger opgeleiden stijgt. Pew Research stelde evenwel vast dat Clinton minder Democraten zou verliezen aan McCain dan Obama. Die laatste zou daarentegen net iets meer Republikeinen en aanzienlijk meer partijlozen aantrekken dan Clinton.

Het is sinds Bobby Kennedy in 1968 geleden dat een kandidaat nog zo veel nieuwe kiezers zo dolenthousiast maakte als Obama. Die jonge garde zou wel eens alle oude wijsheden naar de archieven kunnen verwijzen.

Rhodes Cook ziet Obama enkele Rode (Republikeinse) Staten winnen in de Mountain West (het Rotsgebergte), waar de Democraten in 2006 verschillende gouverneurstitels en Congreszetels oppikten. De Democratische presidentskandidaat dreigt echter ook enkele Blauwe (Democratische) Staten te verliezen. McCain heeft evenwel een soortgelijk profiel: hij ligt niet zo goed bij sommige groepen in zijn eigen partij, maar heeft enige aantrekkingskracht op de achterban van de rivaliserende partij.

De Democraten moeten in november negentien stemmen extra in de wacht slepen in het Kiescollege. Paul Maslin, een opiniepeiler die voor de Democraten werkt, berekende waar Obama die zou kunnen halen. Hij hield daarbij alleen rekening met demografie en stemgedrag bij de vorige verkiezingen, niet met opiniepeilingen die zes maanden voor de stembusslag nog in volle beweging zijn.

Wie naast Maslins lijst van 'doelwitten' voor Obama toch even de huidige peilingen legt, stelt vast dat Obama kan winnen, maar dat hij er sowieso hard voor zal moeten werken -het helpt dat hij over veel meer geld beschikt dan McCain. Dezelfde oefening voor Clinton levert hetzelfde resultaat op. Zoals het er nu uitziet -maar veel kan nog gebeuren- is voor beide Democraten een overwinning mogelijk, maar niet verworven, en zal het hoe dan ook nipt worden.

www.standaard.be/VS2008


DS, 22-05-2008 (Evita Neefs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB