Waakhond ziet 10 miljard Vlaamse schuld opdoemen


De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (Serv) speelt weer budgettaire waakhond. De schuld dreigt op te lopen tot 10 miljard.


In 2010 en in de volgende jaren minstens 1 miljard en bij voorkeur 1,9 miljard besparen. Dat is 4,5 tot 8 procent van de uitgaven. En de schuld - die oploopt tot 10 miljard als er geen maatregelen komen - moet tegen 2014 geheel of bijna geheel weggewerkt zijn.

Dat is de strenge raad die de Vlaamse regering die straks zal aantreden, nu al krijgt van de Serv, de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen die de vakbonden en de werkgeversorganisaties verenigt. Die heeft in België soms de naam budgettair niet al te orthodox te denken, maar in Vlaanderen doet ze dat wel en zijn ze vaak strenger dan anderen.

Dat is een traditie die ze opbouwde in de jaren tachtig, toen de jonge Vlaamse deelstaatregering - slecht opgevoed als ze was door haar federale regeringsouders - niet echt normen had voor haar begrotingsbeleid.

Toen trad de Serv op als de strenge peter die de regeerders op de vingers tikte als ze niet budgettair-orthodox handelden.

Die rol speelde de Serv tot begin de jaren negentig, toen Wivina Demeester (CD&V) de job van Vlaams minister van Begroting opnam en de budgettaire Demeester-norm uitvaardigde. Die vormde de basis van wat Dirk Van Mechelen (Open VLD) tien jaar lang als minister van Begroting zou voortzetten: dat leidde uiteindelijk tot de nulschuld waarop Vlaanderen zo trots was en die het bereikte eind 2008, net voor de crisis toesloeg.

Sindsdien gaat het slecht. Zonder ingrepen eindigt de begroting 2009 met een gat van 1miljard euro en die van 2010 met een van 2miljard euro.

Dat is een gevolg van de scherpe daling van de inkomsten door de crisis. Maar de aftredende regering nam voor 2009 en 2010 ook teveel uitgavenhooi op haar vork.

Als ze niet drastisch ingrijpt, zal er jaar na jaar een tekort zijn en bouwt Vlaanderen een schuld op die tegen 2014, het eind van de regeerperiode, 10 miljard zal bedragen, rekent de Serv voor. Dat cijfer komt ongeveer overeen met de berekeningen die de Vlaamse administratie maakte (DS 10 juni).

Die administratie stelde de toekomstige regering een snelle besparing voor van 1 miljard op jaarbasis. De Serv gaat verder. Hij tekende drie scenario's uit waarbij het 'zachtste' een besparing inhoudt van 1 miljard en de meest orthodoxe een van 1,9 miljard euro in 2010.

Dat orthodoxe scenario zegt dat er nooit een begrotingstekort mag zijn en dat betekent: 1,9miljard euro structureel besparen in 2010, vanaf de eerste dag. Dan wordt geleidelijk opnieuw een overschot opgebouwd ('beleidsruimte') dat de regering kan aanwenden voor nieuw beleid om aan nieuwe behoeften tegemoet te komen, bijvoorbeeld de afbouw van de wachtlijsten voor gehandicapten. Er rest dan nog een klein schuldje in 2014.

Het tweede scenario focust minder op het jaarlijkse tekort maar zegt dat er in 2014 absoluut geen tekort meer mag zijn; dat is wat de partijen min of meer beloofden in hun verkiezingscampagne. De onmiddellijke besparing kan dan iets kleiner zijn, maar er wordt flink ingeboet op de 'beleidsruimte'; er zal nauwelijks nieuw beleid kunnen worden gevoerd.

De derde optie duldt beperkte tekorten jaar per jaar en duldt ook nog een beetje schuld in 2014. Maar ze levert ook nauwelijks ruimte voor nieuw beleid.

In de periode 2004-2009 werd voor 8,6 miljard nieuw beleid ingevoerd. In 2009-2014 kan er in het beste geval 3,6 miljard beleidsruimte zijn, maar dan moet eerst voor bijna 8 miljard worden bezuinigd, in vier jaar tijd.


DS, 17-06-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB