De toenemende levensverwachting, in westerse culturen en daarbuiten, is een ongelooflijke verworvenheid voor de mensheid. Voor onze voorouders was een lang leven maar weggelegd voor enkelingen. Alleen: wat doen we met dat ‘zesde continent’ van ouderlingen dat zo op de landkaart is verschenen? Zolang senioren fit en actief zijn, lijkt er geen probleem. Die groep blijkt bovendien van onschatbare maatschappelijke waarde, door hun inzet bij de opvang van kleinkinderen tot vrijwilligerswerk allerhande. Het toenemende aantal hulpbehoevende hoogbejaarden plaatst de samenleving evenwel voor een ernstige vraag. Zeker in tijden van armlastige overheden betekent de organisatie van de zorg een financiële en politieke uitdaging van formaat. Maar meer nog gaat het om een culturele uitdaging: hoe kunnen we het verzwakkende leven ook in zijn laatste fase met kwaliteitsvolle en menselijke zorg omringen? Hoe bereiken we dat ouderen zich geen wegwerpproduct weten van een cultuur die het jonge en gezonde lichaam verheerlijkt? De Vlaamse overheid zette de jongste jaren sterk in op thuiszorg. Het is een goede zaak wanneer mensen, geholpen door professionele hulpverleners en vrijwillige mantelzorgers, in hun vertrouwde omgeving oud kunnen worden, in het beste geval tot hun overlijden. Al moet ook daar de omgeving er goed op toezien dat vereenzaming, verwaarlozing en allerlei vormen van misbehandeling niet om de hoek loeren. Toch maar oppassen met het afbouwen van de postbedeling aan huis. In sommige gevallen is de postbode de enige die nog over de vloer komt.

Extra aandacht is er nodig voor hulpbehoevenden die de stap naar een residentieel zorgcentrum doen. Dat is een dramatische overgang in een mensenleven, waar de omgeving vaak weinig oog voor heeft, alsof het om een onvermijdelijkheid gaat. Toch geeft het te denken dat er amper volwassenen in het actieve leven te vinden zijn, die zeggen later zelf naar zo’n zorgcentrum te willen gaan. Waarom vinden we voor anderen onvermijdelijk wat we voor onszelf wel willen vermijden? De beleving van ouderen in een woonvoorziening verschilt sterk van persoon tot persoon, maar evenzeer van instelling tot instelling. Toch kun je zonder overdrijven stellen dat velen er niet gelukkig zijn. Meer nog dan van de dagprijs die bewoners betalen en die soms erg kan oplopen, hangt levenskwaliteit er af van de zorgcultuur en de ‘geest’ van het huis. Het dossier in dit nummer (zie blz. 7-10) toont aan hoezeer pijnpunten zoals ondervoeding, personeelstekort, toiletbeleid en overdreven medicalisering in ouderenmisbehandeling kunnen uitlopen. De verhalen die ons daarbij ter ore kwamen, zijn soms erg schrijnend. De geuite klachten vormen volgens alle gecontacteerde instanties maar het topje van de ijsberg. Door de snel toenemende commercialisering van de sector – met bijbehorende principes van kostenefficiëntie en winstoogmerk – dreigen die problemen eerder te vermeerderen dan te verminderen.

Bron: Tertio
Eigen Mening: Ik vind het onderwerp ouderenzorg moeilijk. Ik begrijp dat dit door de vergrijzing een knelpunt is en wordt voor de toekomst. Ik denk dat we dan ook flink zullen moeten investeren in ouderenzorg, als we niet willen dat het hele systeem overvol geraakt. Ik vind ook dat er serieuze onderzoeken moeten worden gedaan omtrent oudermishandeling etc., wat zo'n dingen horen echt niet in deze maatschappij.