‘Privileges voor de auto moeten op de schop’


Twee Antwerpse zusjes die stierven onder een vrachtwagen: het doet ouders de schrik om het hart slaan, een week voor de start van het schooljaar. Mobiliteitsexpert Dirk Lauwers (UA) vraagt dringend meer moed van onze politici.


Bij de schoolstart vorig jaar berekende verkeersveiligheidsinstituut VIAS dat elke lesdag zo’n veertien kinderen gewond raken in het verkeer. Het cijfer daalde de voorbije jaren bovendien amper, zelfs al staat verkeersveiligheid al jaren bovenaan de politieke agenda. ‘Omdat er geen duidelijke keuzes worden gemaakt om de verkeersveiligheid grondig én ernstig te verbeteren’, zegt professor Dirk Lauwers, mobiliteitsexpert (Universiteit Antwerpen) de dag na het dodelijke ongeval in Antwerpen, waarbij twee zusjes het leven lieten.

‘In plaats van bij de heraanleg van een straat resoluut te kiezen voor de veiligheid van voetgangers en fietsers, zie ik in veel dossiers dat men prioriteit blijft geven aan de vlotte doorstroming van de auto. Zo gaan we er niet geraken. Er is veel meer moed nodig.’

Tragisch genoeg was ook in Antwerpen het kruispunt waar de twee zusjes stierven eerst conflictvrij gemaakt, maar werd die regeling teruggeschroefd toen bleek dat ze ellenlange autofiles veroorzaakte.


U pleit voor drastische keuzes, om snel de verkeersveiligheid te verhogen?

‘Ja. Vier zaken zijn absoluut nodig. We moeten stadskernen, dorpskernen en woonwijken veel autoluwer maken. Er minder auto’s toelaten. De snelheid van de auto’s in die gebieden moet fors worden verlaagd. En waar in zo’n wijk fietsers of voetgangers met druk autoverkeer in aanraking komen, moeten er conflictvrije oversteekplaatsen komen, zodat het risico op een aanrijding tussen een fietser en een wagen tot het absolute minimum wordt herleid. En ten slotte moeten er veel meer én betere fietspaden komen. Desnoods door in smalle straten de parkeerplaatsen te schrappen.’


Minder auto’s op de weg, die nog trager moeten rijden en langer voor het rode licht staan. Dat lijkt allemaal niet zo evident.

‘Dat besef ik. Maar nu steeds meer mensen bereid zijn de auto te laten staan, zijn de grenzen van het jarenlange én-én-verhaal – de verkeersveiligheid voor zwakke weggebruikers proberen te verhogen zonder aan de privileges van de auto te raken – echt wel bereikt. Het zal alleen lukken wanneer nu eindelijk drastisch voor voetgangers en fietsers wordt gekozen.’


Is zo’n autoluwe wijk met desnoods veel minder parkeerplaatsen leefbaar? Veel mensen zijn erg verknocht aan hun auto.

‘Buitenlandse voorbeelden bewijzen van wel. In Londen wijzen studies uit dat zulke autoluwe wijken enorm opleven: minder ongevallen, een betere luchtkwaliteit, tot zelfs het zakencijfer van handelszaken dat fors de hoogte ingaat. Omdat het er aangenamer toeven is, bezoeken veel meer mensen deze buurten.’


Criticasters zeggen dat maatregelen zoals conflictvrije verkeerslichten – waarbij de wachttijden toenemen – ook tot ongevallen leiden. Automobilisten die te lang voor het rood staan, rijden om en creëren op andere plekken gevaar. Ongeduldige fietsers en voetgangers steken dan weer vaker over door het rood.

‘Daar ben ik het niet mee eens. In de autoluwe wijken die de toekomst worden, zal sluipverkeer nagenoeg onmogelijk zijn. En dat voetgangers en fietsers op zulke kruispunten vaker het rode licht negeren, is opnieuw een gevolg van dat én-én-denken, waarbij een wachtende fietser even lang moet wachten op groen licht als een automobilist, en als een soort ‘kleine auto’ wordt bekeken. Waarom geef je bijvoorbeeld zwakke weggebruikers tijdens zo’n conflictvrije verkeerslichtencyclus niet twee keer groen, tegen maar één keer voor de auto’s?’


Volgende week storten duizenden scholieren zich weer per fiets in het verkeer. Begrijpt u dat veel ouders zich zorgen maken, na alweer zo’n dramatisch ongeval?

‘Zeer zeker. Net omdat er nog steeds veel te weinig fietspaden zijn, leg je veel verantwoordelijkheid bij de weggebruiker om veilig ter plaatse te raken. Die moet dan maar goed uitkijken, een fietshelm dragen, met de ouders het parcours naar school inoefenen, om te leren waar het opletten is geblazen. In andere landen is dat veel minder het geval, louter omdat de weginfrastructuur daar pakken veiliger is. Daar moeten we dus naartoe.’


Willen politici ook die weg inslaan? Parkeerplaatsen omvormen tot fietspaden, het zal niet overal op gejuich worden onthaald.

‘Zeker op Vlaams niveau heb ik er moed in dat mobiliteitsminister Lydia Peeters (Open VLD) echt voor een drastische verbetering van de verkeersveiligheid gaat. Tegelijk is het ook de verantwoordelijkheid van iedereen. Willen we het verkeer veiliger, dan zullen we ook met z’n allen veel minder naar de auto moeten grijpen.’


Blog DS, 26-08-2021 (Werner Rommers)