'Moeten we het écht nog hebben over de relevantie van slavistiek?', demorgen.be, 22 december 2016

Opinie: Bert Willems, namens VOSTOK, de alumnivereniging voor slavistiek en Oost-Europakunde KU Leuven en namens alle alumni slavistiek.

Dinsdagavond kregen we het droeve nieuws te horen dat de opleiding slavistiek en Oost-Europakunde aan de KU Leuven zal worden opgeschort (DM 22/12). Een donderslag bij heldere hemel en dit op enkele dagen van het begin van de kerstvakantie, traditioneel ook de aanvang van de blokperiode voor de studenten.

De opschorting houdt in dat de onderwijsbevoegdheid behouden blijft, maar dat verder de hele opleiding "on hold" wordt gezet. Vanaf komend academiejaar kan een (toekomstig) student ook niet meer kiezen voor de opleiding slavistiek. De facto betekent de opschorting dus - zeker op langere termijn - een schrapping van de richting.

We begrijpen dat de faculteit Letteren moet besparen om het financiële wanbeheer uit het verleden te kunnen rechttrekken en we begrijpen ook dat elk deel van de faculteit zijn steentje moet bijdragen. Wat wij echter niet begrijpen zijn de redenen die door de faculteit zelf (bij monde van Jo Tollebeek, decaan) worden aangebracht voor het schrappen van de studie slavistiek en Oost-Europakunde, om maar te zwijgen over de manier waarop dit alles gebeurd is.

Een makkelijke schietschijf zijn uiteraard de relatief lage studentenaantallen. Momenteel zijn een veertigtal studenten ingeschreven in de Bachelor slavistiek. Aan de faculteit Letteren zijn er echter nog richtingen met een bijzonder laag studentenaantal, die wél nog de kans krijgen om (voorlopig) te blijven voortbestaan. In het grotere geheel maakt dit studentenaantal trouwens niets uit; de maatregelen die nu getroffen worden zijn bedoeld om de put die in het verleden in de financiën van de faculteit Letteren werd geslagen, weer te vullen. De huidige studentenaantallen hebben daar niets mee te maken.

Een tweede argument dat de decaan gebruikt zijn de “troeven” van het multicampusmodel. De universiteit aapt de banken en bedrijven na en noemt het een “reorganisatie”: de Russische taalcomponent van de opleiding verhuist naar Antwerpen, de Poolse taalcomponent naar Brussel. Maar slavistiek is geen puur taalkundige opleiding zoals taal- en letterkunde en toegepaste taalkunde, zoals die op de campussen in Brussel of Antwerpen ingericht worden. De andere componenten zullen nu verdrinken in de grote zee van historische en culturele disciplines. De waarde van slavistiek is net die brede waaier aan vakgebieden die behandeld worden: zowel geschiedenis als literatuur, zowel cultuur als politiek en economie, en dit alles via een degelijke kennis van de betrokken talen. Die kruisbestuiving maakt dat een slavist vanuit verschillende invalshoeken naar verleden én heden in de regio kan kijken, wat ons een niet te onderschatten expertise geeft. Deze knowhow mogen we niet zomaar laten verdwijnen.

Moeten we het daarnaast echt nog hebben over de relevantie van een achtergrond in de slavistiek? Slavisten zijn voelsprieten in de Slavische wereld. Gezien de huidige situatie op het politieke wereldtoneel en de steeds prominentere rol die Rusland, Polen en de rest van de regio opnemen, lijken dergelijke voelsprieten, die de opgevangen info dan ook nog eens op alle mogelijke manieren kunnen kaderen, ons méér dan relevant.

Tot slot willen we dit ook graag in een breder perspectief plaatsen. Slavistiek is niet de enige Taal- en Regiostudie die moet besparen, ook bij arabistiek, japanologie en sinologie zullen de gevolgen van het facultair herstelplan duidelijk merkbaar zijn. Ook de andere opleidingen aan de faculteit Letteren worden getroffen. Slavistiek is echter voorlopig de enige opleiding die zonder pardon en vooral zonder overleg, noch communicatie of degelijke argumentatie opgeschort wordt. Laat ons alstublieft vermijden dat slavistiek de eerste dominosteen is die valt. Deze regio-specifieke expertise is broodnodig, vooral in de turbulente internationale context waarin we leven.

Link: http://www.demorgen.be/opinie/moete...2b6baf6/1QQTho/
Eigen mening: Ik heb zelf nog aan de Leuvense Faculteit Letteren gestudeerd en deze beslissing ligt mij na aan het hart. De verschillende richtingen binnen Taal- en regiostudies, waarbinnen verschillende domeinen als taal, cultuur, politiek, geschiedenis, etc. worden samengebracht, hebben inderdaad een duidelijke meerwaarde tegenover opgesplitste richtingen. Ik heb als student Taal- en letterkunde nog een keuzevak Geschiedenis van de Britse Eilanden opgenomen, maar zonder dit keuzevak was mijn kennis van de Britse geschiedenis beperkt gebleven tot de basis die nodig is om de literatuur te begrijpen.
Slavisten daarentegen (en japanologen, sinologen, ... in hun vakgebieden) konden elk nieuwsfeit dat opdook kaderen door te kijken naar bronnen in de originele talen, de geschiedenis erbij te betrekken en de moderne, heersende cultuur. Als ik nu kijk naar een onderwijsvisie die stoelt op competenties en vakoverschrijdende kennis, dan moet ik met de schrijver van het artikel (en vele Facebook-vrienden) akkoord gaan dat het opsplitsen van de expertise een verlies is voor al wie een expertise wil opbouwen over de regio. En dat de Oost-Europese regio belangrijk is in de hedendaags wereld, wordt op dit forum al genoeg in de verf gezet.
Voor de geïnteresseerden bestaat de opleiding dan nog wel aan andere instellingen (UGent zeker, andere weet ik niet), maar het is een verlies voor de KU Leuven en een praktische moeilijkheid voor inwoners van het oosten van Vlaanderen. Daarnaast kan het inderdaad ook een jammerlijk signaal zijn voor de toekomstige organisatie van de universiteiten. Als andere deelrichtingen van de KU Leuven en later misschien ook de UGent en anderen zouden volgen, verliezen we als samenleving een holistisch inzicht in een andere, belangrijke cultuur, iets wat we meer dan ooit nodig hebben.