Leesniveau Vlaamse leerlingen in vrije val: niet langer bij wereldtop

Vlaamse tienjarigen horen niet langer bij de wereldtop, laat staan subtop, voor lezen. Van de 50 ondervraagde landen eindigt Vlaanderen op een 32ste plaats. Tien jaar geleden behaalden de Vlaamse kinderen nog de 8ste plek. Ook is het aantal lezers dat bij ons het hoogste niveau haalt bijna gehalveerd.

Hoe goed zijn onze leerlingen in lezen? Het antwoord zal directeurs, leerkrachten en ouders niet meteen bevallen. Vlaamse tienjarigen, het vierde leerjaar, gaan op zo goed als alle vlakken achteruit, zo blijkt uit de internationale Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS). Onze leerlingen eindigen met een score van 525 punten op een 32ste plaats. Binnen Europa presteren alleen de Franstalige gemeenschap, Frankrijk, Georgië en Malta slechter. De Russen eindigen met 581 punten bovenaan.

Ten opzichte van 2006, de vorige keer dat Vlaanderen deelnam, maakt het leesniveau onze leerlingen de scherpste daling. Toen scoorden ze nog 547 punten, goed voor een achtste plaats wereldwijd. Ter vergelijking: in dezelfde periode bleef de Franstalige gemeenschap zo goed als stabiel, net als Oostenrijk, Nederland en Italië. In Engeland, Rusland en Spanje steeg het niveau net. Alleen Frankrijk maakt binnen Europa net als Vlaanderen een opmerkelijke, zij het minder felle, daling mee.

Minder ervaring

Het aantal leerlingen dat het laatste niveau niet haalt, nam tussen 2010 en 2016 toe van 1 naar 3 procent

Het aantal Vlaamse tienjarigen dat het hoogste niveau haalt, daalde tussen 2006 en nu van 7 naar 4 procent. Het niveau daaronder werd in 2006 nog door 49 procent gehaald en in 2016 nog door 35 procent. Zo'n 80 procent van de leerlingen bereikt het gemiddelde peil, tegenover 90 procent van de leerlingen tien jaar geleden. Het aantal leerlingen dat de laagste kaap niet weet te ronden, nam toe van 1 naar 3 procent.

Gemiddeld 4.000 leerlingen per land legden de testen voor leesvaardigheid af. Een topleerling kan bijvoorbeeld het effect van het gehanteerde taalgebruik bespreken en gebeurtenissen interpreteren. Ook kunnen ze complexe informatie uit verschillende delen van de informatieve tekst halen. In Vlaanderen doen leerlingen thuis minder ervaringen op met teksten voordat ze naar de lagere school gaan, wat volgens PIRLS samenhangt met de prestaties. Bij ons vertelt een op vier ouders bijvoorbeeld vaak verhaaltjes, worden er liedjes gezongen, woordspelletjes gespeeld of woorden opgeschreven.

Anderstalig

Bijna nergens wordt zo weinig tijd op school besteed aan pure leesvaardigheid

Er bestaan nog altijd aanzienlijke verschillen tussen wie uit een welvarend gezin komt of thuis uitsluitend Nederlands spreekt (score van 536 punten) en wie dat niet doet. Zij presteren telkens beter dan andere Vlaamse leerlingen. Tegelijk doen de anderstalige leerlingen het ook fors beter dan het internationale gemiddelde. Zij halen een score van 486 punten tegenover 433 internationaal. Eenzelfde beeld duikt op in verband met het profiel van de scholen: er bestaat een kloof, maar welvarende scholen en kansarmere scholen scoren telkens in de buurt van het internationale gemiddelde.

Wat wel opvalt, is dat er bijna nergens zo weinig tijd op school wordt besteed aan pure leesvaardigheid. In Vlaanderen gaat slechts 9 procent van de instructietijd, of 84 uur per jaar, ernaar. Gemiddeld is dat 156 uur per jaar. Ook blijkt dat slechts 2 procent van alle Vlaamse scholen zeer veel nadruk legt op succes. Er zijn verder weinig leerlingen, 24 procent ten opzichte van 43 procent gemiddeld wereldwijd, die echt graag lezen, terwijl dit gekoppeld wordt aan betere resultaten. Alleen in Noorwegen, Denemarken en Zweden zijn er nog minder fervente lezers, al behalen zij wel hogere scores.

Bron De Morgen 05/12/2017
https://www.demorgen.be/binnenland/...ldtop-b565a0f2/

Eigen mening
Ik heb dit zelf gemerkt tijdens mijn stageperiode. De leerlingen moesten stellingen lezen en hierop hun eigen mening geven. Bij enkele leerlingen verliep dit zeer vlot, maar enkele leerlingen struikelde over elk woord in de stelling. Ik schrok hier toch wel van dat het in een derde middelbaar toch nog zo'n groot probleem is om 1 zin te lezen (zonder uitzonderlijk moeilijke woorden). Ik moet zeggen dat ik zelf ook niet graag lees. Je zal men niet ergens op een bankje terugvinden met een leuk boek. Toch ben ik blij dat ik het te bereiken leesniveau in de lagere school bereikt heb. Lezen en letters heb je voor alles nodig en zeker in onze opleiding tijdens de lessen moet je goed kunnen volgen op de PowerPoints en kunnen bij typen waar nodig. Op deze manier wordt je leesvaardigheid zeker en vast op de proef gesteld. Lezen is misschien voor sommige leerlingen enkel en alleen gelinkt aan dikke boeken lezen, wat bij mij ook zo het geval was, maar ik denk dat we dit ook op een andere manier kunnen aanpakken. Door gebruik te maken van andere technieken gaan de leerlingen misschien beter, sneller en het leuker vinden om te lezen dan enkel en alleen gebruik te maken van dikke boeken. Ik vind het persoonlijk zeker en vast de moeite om dit cijfer terug op te krikken, zeker omdat ik zelf merk dat, ook al lees je zelf geen boeken, je beter kan opletten in de lessen door de PowerPoints te kunnen overlopen. Nu vind ik niet enkel het lezen zelf belangrijk, maar ook het feit dat de leerlingen weten wat ze lezen. Het nadenken bij een tekst, zelf een conclusie maken, zelf interpreteren vind ik tevens belangrijk. Dit is natuurlijk voor een vierde leerjaar nog moeilijk, maar toch vind ik dat hier geleidelijk aan meer moet worden op ingezet.

Toen ik zorgstage deed in een lagere school, zeiden die leerkrachten dat het algemeen leesniveau van hun leerlingen achteruit ging. Ik merkte dit ook op bij die week stage. Kinderen lezen vaak te weinig of worden te weinig voorgelezen thuis.
De lagere school waar ik keuzestage deed, zette zich echt in op lezen. Voornamelijk de papa's werden aangezet om voor te lezen. In elke gang plakten er ook papieren op de muren/ramen met een leuk tekstje of een leuke slogan om kinderen aan te zetten tot lezen. Zo was er ook een leeshoekje in de inkomhal om kinderen de keuze te geven eventueel te lezen tijdens de speeltijd.
Ik sluit me aan bij de mening van Caro om leerlingen van het middelbaar ook aan te zetten om te lezen. Actie voeren op secundaire scholen om boeken aan te bevelen of om leerlingen enthousiast te maken om naar de bibliotheek te gaan door een uitstap te doen, zijn voordelen van maatregelen die een secundaire school naar mijn mening kan doen.
Lezen is inderdaad belangrijk, zoals Caro aangeeft, om de PowerPoint te kunnen volgen of om teksten te begrijpen. Het is dus de moeite waar om als secundaire school zich hiervoor in te zetten.