Bankenwet mag niet té streng zijn


Dat de regering beperkingen aan banken oplegt, is prima, meent Thomas Leysen. Maar de nieuwe bankenwet dreigt haar doel voorbij te schieten door enkele courante operaties als speculatie af te doen, of door een te sterke rem te zetten op tradingactiviteiten.

Wie? Voorzitter KBC en Umicore.

Wat? De nieuwe bankenwet mag het de laatste echt Belgische banken niet onmogelijk maken een normale dienstverlening aan te bieden.

Als ondernemer en industrieel, die twee jaar geleden ook verantwoordelijkheid opgenomen heeft in de financiële sector als voorzitter van de laatste internationale financiële groep met beslissingscentrum in ons land, verbaas ik mij steeds meer over de ongenuanceerde en dogmatische toon van het publieke debat met betrekking tot de banksector.

De Belgische banken hebben in de jaren voor 2008 zware vergissingen begaan. Zij hebben hiervoor ook de prijs betaald. Het management werd nagenoeg totaal vervangen, de aandeelhouders moesten zware verliezen incasseren, de controle door de toezichthouders werd radicaal verscherpt, de kapitaaleisen verdubbelden en de remuneratiesystemen werden grondig hervormd en aan heel duidelijke beperkingen onderworpen. Het blijft dan ook verbazen dat velen blijven roepen “dat er nog niets is veranderd” in bankenland. Nog altijd maakt men nauwelijks onderscheid tussen de mentaliteit die standhoudt op bepaalde plaatsen in de City en op Wall Street, en het bankieren en bankverzekeren zoals het bij ons wordt bedreven.

Winst voor belastingbetaler
Ook de bewering dat de redding van de banken de belastingbetaler handenvol geld gekost heeft, moet intussen genuanceerd worden. De Belgische staat verkocht zijn participatie in BNP Paribas Fortis inmiddels met een meerwaarde en zal dit wellicht later ook kunnen doen met zijn aandelenbelang in BNP Paribas. Voor wat KBC betreft, zal de operatie voor de Belgische en Vlaamse belastingbetaler wellicht resulteren in een winst van meer dan 5 miljard euro na aftrek van de financieringskosten. Alleen Dexia blijft hoogstwaarschijnlijk een specifiek geval. Daarenboven werd de hele sector onderworpen aan stevige en jaarlijks weerkerende bankentaksen.

Vandaag laait het debat weer op naar aanleiding van de besprekingen over een nieuwe bankenwet. Dat de huidige, zeker na de financiële crisis van 2008, een grondige opfrisbeurt verdient, is logisch. Dat we de Europese richtlijnen moeten omzetten in onze nationale wetgeving, is evident. En de regering wil vermijden dat banken speculeren met de spaarcenten van de mensen, wie kan er iets op tegen hebben, toch?

Alleen, wat heet speculatie? De nieuwe bankenwet wil banken verbieden om nog transacties uit te voeren op financiële instrumenten waarvan de onderliggende waarde bestaat uit een landbouwgrondstof. Gedaan dus met speculeren op de prijs van koffie, suiker of graan. Applaus op alle banken, want speculeren is vies.

Maar wat betekent dat voor een Vlaams aardappelbedrijf dat vandaag al een prijs wil laten vastleggen voor de helft van zijn toekomstige aardappeloogst? Voor dat bedrijf is dat een daad van gezond en vooruitziend bedrijfsbeheer. Want zo kan het zich tegen mogelijke prijsschommelingen indekken en een deel van zijn toekomstig inkomen veiligstellen. Kan deze firma daarvoor morgen niet meer terecht bij haar Belgische huisbankier?

Deegwaren
Wat met de Waalse kmo die afspraken maakt met warenhuizen over de levering van vaste hoeveelheden deegwaren, en zich daarom vandaag wil verzekeren van de prijs die zij over een jaar zal moeten betalen voor haar grondstof, graan? Speculatie? Of verantwoord ondernemerschap? De vraag rijst of onze Belgische banken onze ondernemers binnenkort nog de nodige financiële instrumenten kunnen aanreiken.

Wat ongerust maakt, is het gemak waarmee courante beheerstechnieken van bedrijven worden bestempeld als speculatie en dus eventueel geviseerd worden door de nieuwe bankenwet. Kmo’s willen geen risicovolle beleggingen doen. Kmo’s willen wel – net zoals andere bedrijven – dat ze bij hun bank terechtkunnen om intrest- of wisselkoersrisico’s op te vangen. Het is toch evident dat een bedrijf dat hoofdzakelijk inkomsten binnenkrijgt in dollars, maar zijn personeel en grondstoffen betaalt in euro’s, zich wil indekken tegen bokkensprongen van de Amerikaanse munt. De bank gaat zich op haar beurt indekken. Maar ze doet dat niet voor elke klant afzonderlijk, wel door de vraag van verscheidene klanten te groeperen. Noodgedwongen blijft ze daarbij soms zitten met restrisico’s. Zullen de Belgische banken deze dienstverlening morgen nog kunnen aanbieden? Tegen dezelfde prijs?

Tradingactiviteiten begrensd

Minister van Financiën Koen Geens (CD&V) wil dat de tradingactiviteiten van banken worden begrensd tot 15 procent van het balanstotaal. Dat is wellicht niet onredelijk. De minister wil ook dat de handel voor eigen rekening van een bank voortaan maximaal 2,5 procent van het eigen vermogen bedraagt. Dat is erg krap. Het betekent dat we hiervoor bij KBC maar ongeveer 300 miljoen euro kapitaal kunnen inzetten. Vergelijk dit met de ongeveer 6 miljard die we opzij moeten zetten voor risico’s verbonden aan kredieten die we toestaan aan particulieren en bedrijven. Wat bijzonder stuitend is, is dat deze strenge beperkingen alleen de Belgische banken treffen – in eerste instantie KBC. Andere in België actieve grootbanken kunnen hun marktzaalactiviteiten moeiteloos verhuizen naar Parijs of Amsterdam – maar met welke gevolgen voor de werkgelegenheid hier? Eens te meer stellen we vast dat ons land koploper wil zijn in Europa, zonder af te wachten hoe en in welke mate de andere Europese landen de hervorming van hun financiële sector wensen aan te pakken. Europa probeert met veel moeite een level playing field te creëren. Eens te meer zijn wij dat veld weer prompt aan het omspitten. En dat terwijl de Belgische bedrijven – in een voornamelijk exportgedreven economie als de onze – de ruggensteun van lokale financiële instellingen meer dan nodig hebben.

Wat mij nog ongeruster maakt, is dat sommige ministers en politieke partijen – als we de kranten mogen geloven – nog verder willen gaan en de drempel nog willen verlagen, zelfs tot nul procent. Dat is het scenario van een volledige splitsing tussen trading- en deposito-activiteiten. Zo’n volledige afzondering in een apart juridisch vehikel – maar buiten de consolidatiekring – is precies wat sommigen beogen. Maar hoe realistisch is dat in de Belgische context? Een aparte zaken- of investeringsbank kan maar functioneren als ze een hoog eigen vermogen meekrijgt. Maar kapitaal is duur. En een euro kapitaal kan maar één keer ingezet worden. Het volgende citaat verwondert ons dan ook niet: ‘De Belgische markt is te klein om daar als zelfstandige investeringsbank rendabel op te kunnen opereren.’ (De Tijd, 26 november)

Bankier van eigen keuze
Het is perfect gerechtvaardigd dat de regering in de nieuwe bankenwet restricties oplegt aan financiële instellingen. Maar alles is een kwestie van evenwicht. Als de wet te streng is en de laatste echt Belgische banken morgen geen tradingactiviteiten meer kunnen uitvoeren, zelfs niet diegene die een uitvloeisel zijn van normale dienstverlening aan hun klanten, dan schiet ze haar doel voorbij. Wat onze bedrijven wensen is dat ze terechtkunnen bij een bankier van hun keuze, die weet hoe de Belgische markt functioneert, die hun taal spreekt. Zij willen niet overgeleverd worden aan een investeringsbank in Parijs, Londen of New York die hen hogere prijzen aanrekent, maar niet noodzakelijk een even goede dienstverlening kan aanbieden. De recente geschiedenis heeft overigens meer dan duidelijk gemaakt dat deze buitenlandse instellingen niet aarzelen om in moeilijker economische omstandigheden deze dienstverlening geheel of gedeeltelijk terug te schroeven en zich terug te plooien op hun lokale kernmarkten. Een sterke, Belgische financiële sector is dan voor onze bedrijven van levensbelang. Ook zij verdienen een doordachte bankenwet.

12 December 2013 Bron: De Standaard, http://www.standaard.be/cnt/dmf20131211_00883425

Eigen mening: De regering mag beperkingen opleggen aan de banken, maar de nieuwe bankenwet mag niet te streng zijn. Een bank moet nog normaal kunnen functioneren en de klanten nog op een goede manier kunnen bedienen. De nieuwe wet mag het de Belgische banken niet onmogelijk maken een normale dienstverlening aan te bieden, want dan schiet de wet haar doel voorbij.
Bedrijven willen terechtkomen bij een bankier van hun keuze, die weet hoe de Belgisch markt functioneert en die hun taal spreekt. Hiervoor moet de bankenwet in staat zijn. Wel moeten men ervoor zorgen dat deze niet te streng zal zijn, zodat we nog steeds uit kunnen komen bij de bankier van onze keuze en dat deze ons nog steeds de juiste dienstverlening kan aanbieden.