‘Gematigd’ bestaat amper nog in Israël


Druk van buitenaf is de enige manier om Israëls schendingen van het internationaal recht te beëindigen, schrijft Rikkert Horemans.



Dat de Israëlische rechtervleugel zich openlijk bedient van ontmenselijkende en zelfs genocidale oproepen tot geweld, is welbekend. De retoriek van ministers als Itamar Bezalel Smotrich – die zich vorige week nog liet ontvallen dat het “moreel en juist” zou zijn om 2 miljoen Gazanen uit te hongeren – halen hier geregeld het nieuws, maar de aandacht voor de radicaalste stemmen maskeert dat ook het Israëlische “centrum” doordrongen is van oorlogszucht en verregaande ontmenselijking van de Palestijnen.

In de Israëlische politiek is er geen kritisch geluid te horen over het optreden van het Israëlische leger (IDF) in Gaza. Met uitzondering van de politiek irrelevante Arabische fracties, pleit geen enkele partij voor een politieke oplossing of vrede met de Palestijnen. Zelfs “gematigde” oppositiefiguren als Benny Gantz willen hoogstens een tijdelijk wapenstilstand om de 116 Israëlische gijzelaars vrij te krijgen. Ze volgen daarmee de publieke opinie, want ondanks de wekelijkse straatprotesten tegen de regering-Netanyahu is de oorlog niet onpopulair. Slechts 4 procent van de Joodse Israëli’s geeft aan dat het militaire optreden in Gaza te ver is gegaan, terwijl 34 procent juist vindt dat de militaire actie nog niet ver genoeg gaat. Gantz wordt in de laatste peilingen overigens ver voorbijgestoken door een potentiële coalitie van de notoire rechtse hardliners Naftali Bennett en Avigdor Lieberman.

Palestijns leed is geen thema in de Israëlische media. De pers neemt kritiekloos de boodschap van het IDF over en verzaakt aan haar journalistieke plicht om neutraal en kritisch te zijn. Tv-zenders vermijden beelden van de gruwel in Gaza en promoten het idee dat het IDF het “meest morele leger ter wereld” is. Internationale kritiek op Israëlische oorlogsmisdaden wordt weggezet als fabricage of antisemitisme.


Misbruik als afschrikmiddel

De tendens om de eigen wandaden te vergoelijken, leidde afgelopen week tot een reeks bizarre taferelen. Op 29 juli braken Israëlische demonstranten, onder wie enkele Knessetleden, binnen in de Israëlische legerbasis Sde Teiman, waar Israël duizenden Gazanen zonder proces vasthoudt in erbarmelijke omstandigheden. De indringers kwamen niet om te protesteren tegen de systematische marteling van de Palestijnen, maar wel om een stel Israëlische soldaten te bevrijden die gearresteerd werden voor de verkrachting van een Palestijnse gevangene.

De bestorming leidde tot een politiek debat, waarbij verschillende ministers hun steun uitspraken voor de opgepakte soldaten. Pro-Netanyahu-zender Channel 14 trok de verkrachting in twijfel en bekritiseerde de militaire rechtbank die het had aangedurfd om de moraliteit van het Israëlische leger in twijfel te trekken. Op Channel 12, Israëls meest bekeken tv-kanaal en dichter bij het politieke centrum, bediscussieerden enkele Israëlische opiniemakers of het geoorloofd is om Palestijnse gevangen uit Gaza anaal te verkrachten. Yehuda Schlesinger, journalist bij Israëls populairste krant Israel Hayom, vond van wel: “Het enige dat me tegen steekt,” zei hij, “is dat het geen officieel beleid is om de gevangenen te misbruiken, want ze verdienen het […] en misschien dient het wel als een goed afschrikmiddel.”

Extreemrechtse provocateurs als Schlesinger moeten vooral voor sensatie en kijkcijfers zorgen, maar de aanwezigheid van dit soort stemmen in de Israëlische media toont wel aan hoezeer de Israëlische samenleving als geheel is geradicaliseerd. Wie in de Vlaamse pers zou oproepen tot geweld tegen hele bevolkingsgroepen, riskeert terecht juridische vervolging en wordt publiekelijk verketterd. Schlesinger roept dat er geen onschuldige burgers bestaan in Gaza, pleit voor “rivieren van bloed” onder de Gazaanse bevolking, moedigt de verkrachting van gevangenen aan, en wordt hoogstens een dagje niet meer uitgenodigd in de ochtendshow van Channel 12.


Internationale druk

Het meest pijnlijke is dat Schlesinger zijn zin eigenlijk al heeft gekregen. Getuigenissen van gevangenen, advocaten en Israëlische klokkenluiders toonden al aan dat seksueel misbruik, geweld, ondervoeding en marteling van Palestijnse gevangenen endemisch zijn in Israëlische gevangenissen. Een rapport van de Israëlische ngo B’Tselem dat vorige week, midden in de controverse, uitkwam, toont dat dit geen uitzonderingen zijn, maar bewust beleid vanuit de Israëlische regering. Zulke rapporten worden zowel door de politiek als de media stelselmatig genegeerd en ook van het juridische apparaat valt geen heil te verwachten. Critici klagen al lang aan dat het Israëlische juridische systeem vooral dient om de mensenrechtenschendingen tegenover de Palestijnen wit te wassen. Klachten tegen Israëlische soldaten leiden zelden tot veroordelingen en hooggeplaatsten blijven buiten schot. Dat zal waarschijnlijk ook zo zijn voor de verkrachters van Sde Teiman en hun verantwoordelijken.

Hoewel er nog altijd Israëli’s zijn die deze misdaden aanklagen en pleiten voor vrede met de Palestijnen, blijven hun stemmen marginaal. Initiatieven zoals die van Maoz Inon en Aziz Abu Sahra, die onlangs 6.000 mensen samenbrachten in een vredesbijeenkomst in Tel Aviv, zijn hoopvol, maar wegen niet op tegen de bredere radicalisering. Israëlische ngo’s en activisten richten zich daarom vooral op een internationaal publiek in de hoop dat buitenlandse druk de mensenrechtenschendingen kan stoppen.

De westerse bondgenoten van Israël blijven geloven dat verandering van binnenuit zal komen, ondanks het overvloedige bewijs dat de Israëlische staat en zijn leiders helemaal geen politiek of electoraal motief hebben om deze praktijken te beëindigen. Internationale druk zal nochtans de enige manier zijn om Israëls schendingen van het internationaal recht te beëindigen. Zoals B’Tselem het zelf uitdrukt in hun rapport: “De Israëlische staat kan en zal geen onderzoek doen naar schendingen van de mensenrechten in de martelkampen die ze met trots heeft gecreëerd. De internationale gemeenschap moet nu in actie komen!”


DS, 16-08-2024 (Rikkert Horemans)