Ooit te extreem, nu mogelijk oprichter eerste islamschool


De Belgische Islamitische Federatie lijkt op weg om de eerste islamitische school van Vlaanderen op te richten. Wie of wat schuilt er achter deze mysterieuze organisatie?


Nu de Belgische Islamitische Federatie (BIF) of Communauté Musulmane de Belgique voor 2,5 miljoen een oud Syntra-gebouw in Genk opkoopt, ligt de weg naar de eerste Islamitische school in Vlaanderen open. Het was de Genkse Burgemeester Wim Dries (CD&V) die gisteren in een Facebookbericht lieten weten dat het oude Syntra-gebouw opgekocht was door de Communauté Musulmane de Belgique om er een islamschool in te richten. Syntra Limburg bevestigt dat de verkoopscompromis getekend is en een voorschot is gestort. Volgens woordvoerder Chris Venken is het de bedoeling dat er middelbaar onderwijs wordt georganiseerd. In principe kan niets de verkoop nog tegenhouden, want de Raad van Bestuur van Syntra Limburg heeft de verkoop goedgekeurd.

Het zou gaan om de eerste volwaardige islamitische school in Vlaanderen. Op andere plaatsen in het land bestaan er al islamitische scholen, zoals in Schaarbeek en Vorst. Het gaat om zowel basis- als secundair onderwijs. Het kabinet van minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) laat weten nog geen aanvraag te hebben ontvangen. Er moet dus nog heel wat gebeuren voordat een werkbare school een feit is. Crevits herhaalde eerder in het Vlaams Parlement de voorwaarden waar een islamitische school – net als alle andere scholen – aan moet voldoen: de onderwijstaal moet Nederlands zijn, de eindtermen moeten worden nageleefd en de ‘internationaalrechterlijke en grondrechterlijke beginselen over de rechten van de mensen en kinderen’ moeten worden gevolgd.


Politieke islam

Zuhal Demir, de Genkse lijsttrekker voor de N-VA, trok gisteren al stevig van leer tegen de verkoop van het Syntra-gebouw. De N-VA’ster hekelt de BIF. De BIF is de Belgische tak van Milli Görüs, een Turkse beweging die voornamelijk in Duitsland, Nederland maar ook in België actief is en enkele moskeeën onder haar hoede heeft. Volgens Demir heeft Milli Görüs ‘geen enkele intentie’ om samen te leven met andersdenkenden of andersgelovigen. ‘Het is trouwens geen toeval dat ‘Milli Görüs’ uitgerekend in Genk die eerste school wil bouwen. Onze stad is al decennia een paradijs voor extreme islamitische bewegingen.’

‘Milli Görüs is een geheimzinnige organisatie’, duidt Dirk Rochtus, Turkije-expert aan de KU Leuven. ‘Ze neigt naar fundamentalisme, maar is tegelijk Turks-nationalistisch.’ Onderzoekster Meryem Kanmaz, die aan de UGent doctoreerde over de moslimgemeenschap in België, schreef eerder dat Milli Görüs moet gezien worden binnen de opkomst van de politieke islam in de jaren 80. De organisatie cultiveerde de ‘diaspora-identiteit’ van de Turken: die van een aparte groep binnen een vreemde gemeenschap. Dat zegt ook Johan Leman, voorzitter Foyer vzw Molenbeek en emeritus hoogleraar KU Leuven. ‘Ze was toen erg fundamentalistisch. Dat werd trouwens ook duidelijk bij de debatten over de oprichting van de Moslimexecutieve, waar Milli Görüs te fundamentalistisch voor werd geacht.’


Turkse waarden

Sinds de jaren 2000 kwam er verandering in de beweging. Kanmaz schrijft dat er in de Marokkaanse gemeenschap ‘een tendens was naar de vorming van een Europese islam, die zich geleidelijk aan losmaakt van de traditionele islam van Marokko.’ Dat was en is verschillend van de Turkse gemeenschap: ‘Hoewel er ook een vorm van verzelfstandiging ten opzichte van het moederland optrad met een eigen Europese dynamiek, gaat dit niet zo ver om te spreken van een louter islamitisch-Europese identiteit en het dus los te koppelen van een Turkse identiteit.’ Kanmaz verwijst expliciet naar Milli Görüs, die ‘pleit voor de promotie van een moslimidentiteit, gepaard met een verhoogde gerichtheid op Europa. Maar zelfs bij hen blijkt de zelfdefiniëring dubbel te zijn: én moslim én Turk.’ Kanmaz was vandaag telefonisch niet bereikbaar voor extra duiding.

Volgens Johan Leman is duidelijk dat de organisatie niet homogeen is en verschillende strekkingen herbergt: ‘Er wordt wat geduwd en getrokken.’ Leman wijst op het feit dat Milli Görüs door de AKP van Recep Tayyip Erodogan wordt aanvaard. ‘De focus op Turkse waarden, maar vooral op de Turkse natiestructuur, kan spanningen opleveren. Daar ben ik niet heel gelukkig mee.’


Gecontesteerde prediker

Gematigder of niet, de organisatie blijft omstreden. Humo schreef vorig jaar dat ‘de belangrijkste bezigheid van Milli Görüs de verspreiding van haar dubieuze gedachtegoed is via de uitbouw van een netwerk van religieuze onderwijscentra en moskeeën’. NRC Handelsblad ontdekte vorige maand nog dat de organisatie de afgelopen jaren tientallen Turks-Nederlandse jongeren les liet volgen bij de gecontesteerde prediker Nureddin Yildiz, die de gewapende jihad in Syrië steunt en eerder zijn steun uitsprak voor Al-Qaeda-leider Abdullah Al-Muhaysini. Critici verwijten de organisatie al jaren zich gematigder op te stellen naar de buitenwereld toe dan ze eigenlijk echt is. Ook de ondoorzichtigheid en het gebrek aan transparantie – zoals over de financiering – wordt op de korrel genomen.

Mehmet Üstün, de voorzitter van de Belgische Moslimexecutieve, was niet bereikbaar voor commentaar. Üstun is voorzitter van de Turkse moskee Sultan Ahmet in het Limburgse Heusden-Zolder. Die moskee behoort tot de Islamitische Federatie van België divisie Heusden-Zolder, een lokale vertakking van de BIF. De hoofdzetel van de BIF in de Kesselsstraat in Brussel werd gecontacteerd maar liet na te reageren. BIF heeft ook een jongerenafdeling, BIF Students, maar ook de voorzitter – die overigens ontkent iets met de organisatie te maken te hebben – wenste niets over de werking of de ideeën van de BIF kwijt.


DS Avond, 17-09-2018 (Simon Grymonprez)

Bijgesloten Plaatje(s)