Asbestslachtoffer: “Verhofstadt mag mij komen uitleggen waarom ik asbestproducent SVK niet mag aanklagen”


Wegkijken, dat is al een halve eeuw lang het beleid inzake asbest, schrijft Erik Meersschaert.


Het was schabouwelijk politiek theater, de zitting van de Kamercommissie waarin Valerie Van Peel (N-VA), voor de vierde keer al, vruchteloos probeerde om het ondemocratische artikel 125 uit de asbestwet van Guy Verhofstadt (Open VLD) te wijzigen. Ik schrijf “de asbestwet van Verhofstadt”, maar daarmee doe ik hem al te veel eer aan. Het enige wat hij eind 2006 gedaan heeft, is een degelijk onderbouwd wetsvoorstel naar zich toetrekken om eigenhandig twee wijzigingen aan te brengen.

Oorspronkelijk stond er: “Het slachtoffer (…) kan beroep aantekenen tegen de persoon die aansprakelijk is voor zijn schade, met als doel een integrale schadeloosstelling van deze persoon te verkrijgen.” Dat artikel veranderde Verhofstadt, als toenmalig premier, persoonlijk in: “Het slachtoffer en zijn rechthebbenden (…) kunnen GEEN beroep instellen tegen de aansprakelijke derde voor de schade (…)”

Natuurlijk was hij niet de enige die zijn morele principes terzijde schoof en in één moeite door de democratie geweld aandeed. Als goede kennis van de familie Emsens (eigenaars van Eternit) kreeg hij wellicht het vriendelijke, maar niet vrijblijvende advies om de programmawet op maat van de asbestbedrijven te herschrijven.

Er is dan meteen ook maar op toegezien dat de schadeloosstelling van de slachtoffers door álle Belgische bedrijven en zelfstandigen werd gefinancierd. Eternit en SVK, de Sint-Niklase asbestfirma die vaak buiten schot blijft, betaalden sinds 2007 relatief gezien exact zoveel als ik, kleine zelfstandige.

Om een en ander te kaderen: SVK betaalt 900 euro per jaar, niet genoeg om één slachtoffer (van de jaarlijks meer dan 300) twee weken te vergoeden. De asbestsector betaalt aan het asbestfonds 0,01 procent van de vergoeding van de slachtoffers. 99,9 procent wordt betaald door alle andere Belgische bedrijven en zelfstandigen samen. Ook de frituuruitbater in Stavelot of de bakker in Pepinster moeten meebetalen, zodat de voormalige asbestproducenten worden ontzien.


Behandelingen stopgezet

Het leeuwendeel van de slachtoffers is te vinden in Vlaanderen en dan nog geconcentreerd in drie zones, rond de Eternitfabrieken in Kapelle-op-den-Bos en Willebroek, in Sint-Niklaas en het Waasland, en in Antwerpen, waar asbest aan de haven werd gelost. Mocht Vlaanderen onafhankelijk zijn, we stonden bovenaan de wereldranglijst van asbestdoden per aantal inwoners. Met het vrijwel asbestvrije Wallonië erbij staan we op de vierde plaats.

Ik kreeg anderhalf jaar geleden de diagnose mesothelioom (longvlieskanker). Eén oorzaak daarvoor: asbest. Genezing: onmogelijk. Gemiddelde overlevingstermijn na diagnose: 14,9 maanden. Ik was in 1974 een aantal weken jobstudent in het atelier van SVK waar asbestleien werden afgewerkt. Beschermingsmaatregelen waren er niet. We kregen wel gratis soep.

Sinds 1964 was de link asbest-mesothelioom-dood officieel bekend. De industrie heeft er vanaf dan alles aan gedaan om dat te nuanceren, te relativeren, te minimaliseren, te ontwijken, te verzwijgen.

Ik kreeg het laatste anderhalf jaar chemo en immunotherapie, maar een paar weken geleden werden de behandelingen stopgezet wegens geen effect. De kans is klein dat ik 2025 haal. Ik was dus op zijn zachtst gezegd not amused toen ik in het parlement Verhofstadts opvolgers, vrienden, acolieten, sympathisanten, lakeien, knechtjes, meiden, meelopers en schoothondjes (van alle Vivaldi-partijen) zag verkondigen dat ze weliswaar aan de kant stonden van de slachtoffers, maar toch niet konden meestemmen met het voorstel van Van Peel.


De man van Maidan

Het parlementslid met dienst bij Open VLD was deze keer Tania De Jonge, die het gedaan kreeg om de tekst van (nota bene huisarts) Maggie De Block van vier jaar geleden letterlijk te herhalen. Ik stemde tot de vorige verkiezingen op Open VLD, voornamelijk omdat hier in Oudenaarde de laatste kwarteeuw goed liberaal beleid werd gevoerd. De tijden veranderen.

Maar niemand van de Vivaldi-partijen stond aan de kant van de slacht*offers. Het meest sprekende beeld uit de journaals was de beschaamd wegkijkende Kristof Calvo, toen Van Peel de commissie verliet. Wegkijken, dat is de essentie van de asbestproblematiek. Al een halve eeuw lang.

Zo zijn we in de situatie beland dat een gezond PFOS-slachtoffer een rechtszaak mag aanspannen (een grondwettelijk recht in België) tegen vervuiler 3M om schadeloosstelling te bekomen, terwijl een terminaal ziek asbest*slachtoffer dat volgens de regeling-Verhofstadt niet mag. Mensen een grondwettelijk recht verbieden: dat moet een liberaal mij toch eens komen uitleggen.

En dan maar zoals Guy Verhofstadt westerse democratische waarden gaan verkondigen op het Maidan-plein, of – erger – adviseur gaan spelen in het anticorruptiefonds van de weduwe van Aleksej Navalny, een man die vergiftiging, gevangenisstraf en foltering verkoos boven het loslaten van zijn principes.

Verhofstadt lijkt me geen lafaard te zijn. Hij mag het eens persoonlijk bij me thuis komen uitleggen. Maar mijn tijd is wel beperkt.

Erik Meersschaert, lijdt aan longvlieskanker


DS, 22-03-2024