Anat Saragusti, Israëlische journaliste


“Het Israëlische volk wil het leed in Gaza niet zien”: de Israëlische journaliste die vindt dat haar collega’s hun werk niet doen.


Het Israëlische volk ziet amper beelden van de humanitaire catastrofe in Gaza, omdat Israëlische media ze niet uitzenden. Daarmee verzaken ze aan hun plicht, vindt de journalistieke veteraan Anat Saragusti, die jarenlang over Gaza berichtte.


“De rol van de media is de werkelijkheid tonen. De Israëlische media doen hun werk niet.” Anat Saragusti is hard voor haar collega’s in de Israëlische pers. “De Israëli’s krijgen amper beelden uit Gaza te zien maar wel officiële beelden van het Israëlische leger (IDF) of van journalisten die bij het IDF embedded zijn en zo Gaza binnenraken”, vertelt de invloedrijke journaliste aan de telefoon. In de plaats krijgen Israëli’s een eindeloze reeks panelgesprekken op tv waarin een eentonige carrousel van opiniemakers en experten, “vooral mannelijke oud-generaals”, de actualiteit bespreken, zegt Saragusti.


Interview met Arafat

Als er al beelden van Gaza de revue passeren, dan zijn daarop volgens Saragusti, het hoofd van de Israëlische journalistenvakbond, alleen vernielingen te zien, maar nooit het menselijke leed dat het IDF bij de Gazanen aanricht. De meeste televisie-uitzendingen en nieuwsartikels gaan over de gijzelaars die Hamas bij zijn raid op 7 oktober ontvoerde, de overlevenden van die raid en de kibboetsen die Hamas daarbij vernielde. “Het Israëlische volk is nog niet hersteld van de slachting op 7 oktober”, zegt Saragusti. “Het wil het leed in Gaza niet zien, wil geen menselijke kant zien bij de Palestijnen. De Israëli’s geven daar niets om, de Israëli’s willen vooral wraak.”

Saragusti is een veteraan in de Israëlische journalistiek en was vooral actief als oorlogsfotograaf. In 1982 legde de fotografe in de Libanese hoofdstad Beiroet het eerste Israëlische interview met Yasser Arafat vast, terwijl het IDF de stad belegerde en bombardeerde. “Het is van het allerhoogste belang, zeker voor journalisten, om authentieke stemmen te laten horen en het volledige verhaal proberen te vertellen, ook vanuit minder aangename invalshoeken”, schreef ze in 2014 in een opiniestuk voor +972 Magazine over dat interview. Die mening leverde Saragusti in haar thuisland felle kritiek op.

Ook vandaag zouden Israëlische journalisten die beelden met menselijk leed uit Gaza uitzenden spitsroeden moeten lopen, vermoedt Saragusti. “Het volk zou klagen dat ze de vijand, de terroristen van Hamas steunen. De stemming is heel fragiel en gepolariseerd.” Die polarisatie is volgens de journaliste ongezien sterk: “Palestijnen worden in de media collectief afgeschilderd als Hamasaanhangers. Dat maakt het hoge aantal slachtoffers makkelijker te verantwoorden.” Saragusti kan de schrik voor vijandige reacties begrijpen, maar vindt dat haar Israëlische collega’s aan hun plicht verzaken. “Enkele media, zoals de krant Haaretz, doen hun werk wel, maar de meerderheid toont geen beelden uit Gaza.”


Ultieme slachtoffers

Voor Israëli’s is het soms moeilijk te vatten dat de focus van de berichtgeving in buitenlandse media verschuift van het drama op 7 oktober naar de oorlog in Gaza. “Ze begrijpen niet wat de rest van de wereld ziet”, zegt Saragusti. “De reacties luiden vaak: ‘Ze haten ons. Ze zijn antisemitisch.’ In hun ogen zijn zij de slachtoffers, niet de Palestijnen.” Ook op sociale media zijn veel beelden van het leed in Gaza te vinden. “Iedereen kan die beelden vinden, maar de Israëli’s zoeken ze niet. Ze zien zichzelf als de ultieme slachtoffers, en de Palestijnen als kwaadaardig.”

Saragusti beperkt zich niet tot journalistiek en gaat soms de activistische toer op. Van 2013 tot 2015 was ze directeur voor de Amerikaanse afdeling van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’tselem. “Mijn persoonlijke leven als journalist overlapte vaak met de mensenrechtenkwestie in de bezette Palestijnse gebieden”, schreef Saragusti daarover op de website van B’tselem in 2013. “De bezetting zal niet alleen onze toekomst bepalen, maar ze bepaalt onze realiteit in alles, van Israëls groeiende internationale isolatie tot de stijgende kosten voor levensonderhoud.”

Begin 2023 kreeg de fotojournaliste de vraag om aan het eind van het jaar een tentoonstelling in Tel Aviv te cureren met foto’s die het komende jaar zouden vatten in krachtige beelden. Tot september zou het hoofdthema de betogingen tegen de plannen van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu zijn, die het gerechtssysteem wou hervormen om zijn regering meer macht te geven. Ook het oplaaiende geweld van agressieve Joodse kolonisten tegen Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever zou in de tentoonstelling centraal staan.

Maar toen kwam 7 oktober. Saragusti gooide haar tentoonstelling prompt om. Ze besliste om beelden van Hamas’ gruweldaden te combineren met beelden van de humanitaire ramp die zich in Gaza voltrekt. “Ik ben een veteraan in het vak en ken Gaza goed”, zegt de fotografe. “In een ver verleden maakte ik er zelf fotoreportages.” Bezoekers krijgen bij binnenkomst van de tentoonstelling een video te zien van een Hamasstrijder op een paraglider die boven een Israëlische kibboets zweeft. De journalist die het beeld maakte, werd luttele ogenblikken later brutaal vermoord. Shockeren doet Saragusti niet per ongeluk: “Het is een heel intensieve tentoonstelling. Ik heb geprobeerd betekenis te creëren door verbanden te leggen.”

“Het werkt”, zegt de fotografe over de combinatie van beelden uit Israël en Gaza, “voor veel bezoekers is het heel emotioneel.” Veranderen ze ook van mening als ze Saragusti’s beeldenselectie zien? “Dat is te veel gevraagd. Als ik de bezoekers aan het denken zet, ben ik allang tevreden.”


DS, 19-12-2023 (Dries Blontrock)

Bijgesloten Plaatje(s)