Haal het beeld van Napoleon weg uit Leuven

Wim Roels


De gemeenteraad van Leuven zal een beeld van Leopold II weghalen van de gevel van het stadhuis (DS 26 juni). Die beslissing is slecht gemotiveerd en geeft blijk van onvoldoende historisch inzicht.


In de 19de eeuw werden de nissen van het Leuvense stadhuis gevuld met beelden. Op de tweede verdieping kwamen die van de graven van Leuven en de hertogen van Brabant. Leopold II staat daar als laatste van de rij hertogen van Brabant, want tot zijn troonsbestijging in 1865 stond hij bekend als de hertog van Brabant, een titel die in België traditioneel wordt verleend aan de troonopvolger.

In tegenstelling tot vele andere beelden van Leopold II die nu controversieel zijn, heeft het beeld in Leuven geen enkele koloniale connotatie. Het verheerlijkt de rol van Leopold in Congo niet, noch de overname van Congo door de Belgische staat, noch de vele openbare werken die in België werden uitgevoerd met de opbrengsten van de kolonie. De motivering om het beeld weg te halen – dat dit kadert in een dekolonisatietraject – houdt geen rekening met die context.

Als er één historische figuur niet thuishoort op de gevel van het Leuvense stadhuis, dan is het de buurman van Leopold II: Napoleon Bonaparte. Hij past niet in de rij van hertogen van Brabant. Het Hertogdom Brabant was afgeschaft in 1795, tijdens de Franse overheersing. Napoleon heeft zichzelf allerlei titels toebedeeld, maar ‘Hertog van Brabant’ hoorde er niet bij. Die titel werd pas onder het koninkrijk België opnieuw toegekend.

Dat is op zich al een goede reden om het beeld te verwijderen. Maar er is nog een reden. In 1802 heeft Bonaparte slavernij opnieuw ingevoerd in de Franse kolonies. Die was in 1794 afgeschaft onder invloed van de humanistische en revolutionaire idealen van vrijheid en gelijkheid. Naar verluidt kwam Bonaparte daarop terug om het Franse koloniale rijk te versterken. Pas op 27 april 1848 werd slavernij definitief afgeschaft.

Waarom roept niemand op om Napoleon van z’n voetstuk te halen? Het is opmerkelijk dat hij amper ter discussie staat, al heeft het grote aantal oorlogsslachtoffers van de napoleontische oorlogen de heldenverering van Napo*leon nooit in de weg gestaan. Een bezoek aan Waterloo volstaat* om dat te zien.

Als de stad Leuven echt een breed deko*lonisatietraject wil uitvoeren, doet ze er goed aan het beeld van Napoleon – een vreemde overheerser, oorlogszuchtige dictator, de oorzaak van 15 jaar oorlog en ellende en (her)invoerder van de koloniale slavernij – te verwijderen. Pas dan kan ze zich afvragen of ze het beeld van Leopold II nog kan tolereren. Gezien de feiten die in Congo in zijn naam zijn gepleegd, is het goed mogelijk dat het antwoord daarop negatief is.


DS, 29-06-2020 (Wim Roels)