Groen doen is effectiever met donatie aan slim techfonds


Je huis isoleren is goed, maar investeren in technologische innovatie helpt beter tegen klimaatverandering, vinden Maarten Boudry en Thomas Rotthier.


Maar wat kunnen we nu zélf doen voor het klimaat? Die vraag wordt vaak aan wetenschappers en klimaatactivisten gesteld en klonk ook luid tijdens de VN-klimaattop in Madrid (COP25), die vrijdag eindigt. De antwoorden lopen uiteen, maar onder de klassiekers: zonnepanelen plaatsen, je woning isoleren, energiezuinige apparaten kopen, minder vliegen en minder vlees eten.

Kiezen voor koolstofarme alternatieven is beslist nuttig en het levert vaak ook andere voordelen op. Je huis goed isoleren bespaart ook geld en minder vlees eten is ook gezonder en diervriendelijker.

Toch is er een ongemakkelijke waarheid: individuele gedragswijzigingen hebben een erg bescheiden effect. Zelfs als iedereen morgen een voorbeeldige klimaatburger wordt, is het probleem nog lang niet opgelost. De redenen daarvoor zijn tweeërlei. Het einddoel van het klimaatakkoord van Parijs uit 2015 is een wereldwijde (netto) nuluitstoot van alle broeikasgassen tegen 2050. Met gedragsverandering kan je je uitstoot wel temperen, maar nooit tot nul herleiden. De reden is dat er bijna geen product is te verzinnen dat niet met behulp van of uit fossiele brandstoffen is gemaakt. De tweede reden is ook simpel: wij zijn niet alleen op de wereld. Westerse landen kunnen hun energieconsumptie gerust wat matigen zonder welvaart te verliezen, maar de energiebehoeften in de rest van de wereld zullen nog fors toenemen.

Er zijn immers nog steeds honderden miljoenen armen die in armoede leven, en die hun schamele energie uit hout en mest halen. De komende decennia zullen zij eindelijk toegang krijgen tot elektriciteit. Dat kunnen wij niet tegenhouden, en het zou ook immoreel zijn.

Door de stijgende energievraag zal in 2040 driekwart van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen afkomstig zijn van groeilanden als China en India. China alleen al bouwt tegen 2035 meer dan tweehonderd nieuwe luchthavens, en het ziet er niet naar uit dat al die vliegtuigen zonder koolstofrijke kerosine zullen vliegen.

Deze nuchtere feiten kunnen tot moedeloosheid leiden. Hoe kunnen we zo’n ontzagwekkend probleem ooit oplossen als onze eigen inspanningen slechts druppels op een gloeiende plaat lijken?


Effectieve altruïsten

Er is echter een andere, onderbelichte manier waarop we als individu het verschil kunnen maken. Daarvoor moeten we te rade gaan bij de zogeheten ‘effectieve altruïsten’. Deze beweging van goeddoeners zoekt naar de meest effectieve goede doelen om diverse wereldproblemen – armoede, infectieziekten, ongeletterdheid, dierenleed – op te lossen. De denktank Let’s Fund paste deze principes onder meer toe op het klimaatprobleem.

Investeringen in technologische innovatie, zo blijkt uit hun onderzoek, hebben veruit het grootste klimaatpotentieel. Als we hier een goedkope, groene technologie ontwikkelen, kunnen andere landen die ook gebruiken, waardoor ook hun uitstoot afneemt. Dit staat bekend als ‘technologische spillover’, een belangrijke en onderschatte troef in de klimaatstrijd. Aan de uitvinders die een groen alternatief voor kerosine bedenken of een batterij die seizoensopslag mogelijk maakt of een kleine en modulaire kernreactor, zal de mensheid eeuwige dank verschuldigd zijn.

Op dit moment focussen politici vooral op de uitstoot van hun eigen land of regio, vanuit de gedachte: als ieder voor zijn eigen deur veegt, is de hele straat schoon. Maar wat als we een nieuwe ‘borstel’ kunnen maken waarmee we in één keer de hele straat schoonvegen? Tot de beste ‘borstelmakers’, hoort volgens Let’s fund de Information Technology and Innovation Foundation (ITIF), een invloedrijke Amerikaanse denktank. Met hun Clean Energy Innovation-programma proberen ze groene technologie beter en goedkoper te maken dan fossiele brandstoffen. ITIF spoort ook overheden aan om hun budget voor onderzoek en ontwikkeling te verhogen en om een koolstoftaks in te voeren.


Tropische ontbossing

En dan is er de Coalition for Rainforest Nations, een vereniging van landen die tropische ontbossing bestrijdt. Via het programma Reduce emissions from deforestation and forest degradation (REDD+), dat is opgenomen in het akkoord van Parijs, krijgen landen geld als ze hun regenwouden goed beschermen. Elke donatie van 100 euro voorkomt – via herbebossing en het voorkomen van ontbossing – dat 857 ton CO2 vrijkomt in de atmosfeer.

In principe moet de overheid zulke investeringen doen, maar helaas zien we dat budgetten voor wetenschappelijk onderzoek nauwelijks stijgen, en vaak zelf krimpen. Het goede nieuws is: we hoeven niet te wachten op de talmende overheid. Elk van ons kan zijn steentje bijdragen aan het klimaat door de knappe koppen te ondersteunen die naar een oplossing zoeken.

Je levensstijl aanpassen voor het klimaat is nobel, maar met welgemikte donaties aan effectieve klimaatfondsen kun je een nog veel grotere impact hebben. Wat een Chinees spreekwoord zegt over het planten van een boom geldt ook voor investeren in klimaatinnovatie: de beste tijd om het te doen is twintig jaar geleden; de op één na beste tijd is nu.


NRC.nl, 12-12-2019
www.givewell.org