Wat Euphoria ons over onze pubers vertelt


Drugsverslaving, queer-romantiek, tienerangst, bodyshaming en make-uptutorials. ‘Euphoria’ is dé generatiereeks van het moment. De donkere HBO-serie over Generatie Z maakt alvast dit duidelijk: Girls is ouwe koek.


Guess what? I didn’t build this system, nor did I fuck it up. (Ik heb de maatschappij niet gemaakt en ze al helemaal niet verkloot.) In de openingsscène van het achtdelige tienerdrama Euphoria houdt het zestienjarige hoofdpersonage Rue een soort generatiespeech. Wat volgt, is een destructieve rollercoaster van een verslaving, overdosis, afkickkliniek en, daarna, het vastberaden voornemen om alle drugs in te nemen die ze te pakken krijgt. In de jaren 90 krasten tieners Life sucks in hun schoolbanken en maquilleerden ze hun ogen zwart. In 2019 is existentiële tienerangst next level shit: Rue werd drie dagen na 9/11 geboren in een heel andere wereld dan die tieners uit de nineties.

De kans is niet zo groot dat u Euphoria al gezien heeft, want de uitzendrechten zitten bij betaalzender Telenet Play. De reeks is dus, voorlopig, niet voor iedereen in Vlaanderen te bekijken, en dat is dit keer écht jammer, want het donkere coming-of-agedrama is zo’n serie die zich vasthaakt in zijn tijd.

Het is de eerste keer dat HBO, de Amerikaanse betaalzender bekend om zijn uitstekende series, zich aan een tienerdrama gewaagd heeft. De betaalzender doet dat in een tijdperk dat tieners en twintigers op Netflix verwend worden met series als Riverdale, 13 reasons why, Sex education, The end of the f***ing world. Na de eerste aflevering vroegen Angelsaksische media zich af of deze reeks over Generatie Z wel voor jongeren bedoeld was. Te veel seks, drugs en penissen, vonden Amerikaanse recensenten. Het leek hen aannemelijker dat HBO met dit tienerdrama vooral de ouders van GenZ’ers aan het scherm gekluisterd wilde krijgen. Maar Euphoria bleek wel degelijk een succes bij jongeren; 40 procent van de kijkers was jonger dan 35. Gemiddeld keken in de VS 5,6 miljoen mensen naar elke aflevering, aldus The Hollywood Reporter. Slechts een tiende daarvan keek op tv, de rest keek online. Dat is een absoluut record voor HBO en het is perfect getimed. Want de zender vervelt volgend jaar tot de streamingdienst HBO Max.


Zwelgen in zwartgalligheid

Euphoria is gebaseerd op een gelijknamige Israëlische reeks. HBO liet scenarist en regisseur Sam Levinson (met zijn 33 jaar ontegensprekelijk een millennial) het script herschrijven. Ter inspiratie putte Levinson uit zijn eigen drugsverslaving. ‘Ergens rond mijn zestiende had ik me neergelegd bij het idee dat drugs me uiteindelijk zouden doden’, zei Levinson bij de première. ‘Het had geen zin meer om ertegen te vechten. Ik liet ze het overnemen en had daar vrede mee.’ Die ontstaansgeschiedenis verklaart waarom drugs zo prominent zijn in Euphoria en Rues verslavingsverhaal zo indrukwekkend doorleefd is. Dat ook de andere personages in de serie zo zelfdestructief zijn, heeft dan weer te maken met de generatie waarvoor Euphoria bedoeld is.

Eerder schreven we al dat deze serie het postapocalyptische ongemak van deze generatie tieners perfect weet te vatten (DS 17 juni). De klimaatcrisis, de aanhoudende terreurdreiging, de school shootings: deze jongeren groeien op in verwarrende en onzekere tijden. Misschien net daarom feesten ze alsof hun leven ervan afhangt, en vragen ze zich op hun schoolbal schouderophalend af of dit het nu is waar ze dertig jaar later nog zo lyrisch over zullen doen. Euphoria is zo donker omdat het donkere tijden zijn, maar ook omdat melancholische pubergeesten vaak zwelgen in zwartgalligheid. Het is óf zwart, óf wit in die hoofden.


Dickpics

Euphoria maakt duidelijk dat Girls, die vorige generatiereeks, nu mijlenver achter ons ligt. Euphoria is gemaakt in barre Trump-tijden, Girls in die van Obama. De knappe, sportieve populaire jongen, een cliché uit highschoolreeksen, wordt in Euphoria een geweldenaar die zijn vriendin domineert en mishandelt. Nate (gespeeld door Jacob Elordi) verwart liefde met controle. Hij verliest zich in wat we de voorbije jaren ‘toxische mannelijkheid’ zijn gaan noemen. Hij kan daar niet eens iets aan doen: het is hem van vader op zoon doorgegeven.

Gender is een thema in Euphoria, door er net helemaal geen meer te zijn. Eén van de belangrijkste bijrollen is die van Jules, het transmeisje waar Rue hopeloos verliefd op wordt. En toch valt het woord trans niet één keer in de hele reeks. Haar genderidentiteit is geen issue. Ook de verliefdheid tussen Rue en Jules blijft ver weg van de stereotypen en de reeks slaat zichzelf ook daarvoor niet op de borst. Voor deze tieners lijkt die strijd gestreden. Online leven ze in een wereld waar iedereen almaar meer zichzelf kan zijn. Genderfluïditeit zit daardoor in hun cultuur ingebakken.

Het internet is dan ook alomtegenwoordig in Euphoria. Niet in het minst de creepy kantjes ervan. Een ongevraagde dickpic, sexting, wraakporno: voor deze tieners is het onderdeel van hun ontluikende seksleven. ‘Ik begrijp dat jullie generatie het deed met bloemen en de toestemming van je vader, maar het is 2019. Behalve als je Amish bent, zijn naaktfoto’s de pasmunt van de liefde’, zegt Rue in een voice-over. ‘Stop dus met ons te shamen. Viseer liever die gasten die met paswoorden beschermde verzamelingen aanleggen van foto’s van naakte minderjarige meisjes.’

Ook de casting is foutloos, naar GenZ-normen althans. Jules wordt gespeeld door een echte transvrouw. Het twintigjarige model Hunter Schafer is behalve uitmuntend in haar rol ook gewoon een kind van haar generatie. Ze heeft online leren omgaan met haar eigen genderidentiteit. ‘Via Youtube kon ik de transitie van anderen volgen. Zo zag ik mezelf op het scherm weerspiegeld’, vertelde ze aan Variety.


Elk lijf mag er zijn

Dat de hoofdrol is weggelegd voor het gewezen Disneysterretje Zendaya, dochter van een blanke moeder en een zwarte vader, toont nog maar eens dat de blanke Girls-tijden vervlogen zijn. Het gezicht van een generatie heeft anno 2019 een kleurtje. En ook door een verhaallijn te reserveren voor instagrammer en body positivity-icoon Barbie Ferreira (22) haalt Euphoria een van GenZ’s favoriete online gespreksonderwerpen aan: dat elk lijf er mag zijn.

Of het nu om de muziek gaat (Drake is executive producer) of de make-up, alles is tot in de puntjes uitgedacht en past perfect in de leefwereld van Gen Z. Zelfs wie niets begrijpt van Euphoria, kan niet ontkennen dat de make-upafdeling grenzeloos creatief is geweest. Veel kleur, lip tattoos en bergkristallen à gogo. Visagiste Doniella Davy heeft naar eigen zeggen online inspiratie opgedaan voor haar felle looks – ze keek naar Youtubekanalen en Insta-accounts van een generatie die opgegroeid is met make-uptutorials. En hoewel ze zich geïnspireerd heeft op wat ze daar zag, krijgt de Euphoria-look nu veel navolging. Afgaand op de hashtags en de Euphoria-tutorials die online circuleren, durven we onze pink erom verwedden dat dat het eerste is wat u van de reeks te zien zal krijgen: kleurrijke dochters die zich opmaken voor de dansvloer. It’s a sign of the times.


DS, 14-08-2019 (Valerie Droeven)

Bijgesloten Plaatje(s)