De brief van een jonge verpleegster die als interim in een privérusthuis werkte, lokt heel wat reacties uit. ‘Laat dit een wake-upcall zijn voor Jo Vandeurzen.’

• Katrien D.: ‘Mijn tante is ook in zo’n rusthuis opgenomen geweest, het was schrijnend hoe ze die mensen behandelden. Van buiten: splinternieuw en modern. Maar de verzorging was uit de middeleeuwen. Mijn mama is in een woon-zorgcentrum waar ik alle personeel bewonder en waar de bewoners echte mensen zijn die aangesproken, goed verzorgd en verwend worden. Zo zie je maar dat alles mogelijk is.’

• Bernadette L.: ‘In een paar zorgbedrijven van de stad Antwerpen waar ik op bezoek was, is de urinestank niet te harden. Daardoor ga ik minder op bezoek dan ik zou willen.’

• Jasper W.: ‘Mijn grootouders zaten op een goed plekje waar ze nog rustig hebben kunnen uitbollen. Ze zijn niet allemaal even dramatisch!’

De brief van de jonge verpleegster Liesbet Claeys na een ontnuchterende interimopdracht in een privérusthuis (DS 20-21 augustus), deed heel wat stof opwaaien.

Hoe groot is het probleem?

In de sector is iedereen het erover eens dat de overheid de toegenomen zorgzwaarte niet kan bijbenen. Ruim twintig procent van de 74.000 rusthuisbedden in Vlaanderen wordt ondergefinancierd. Sommige rusthuizen draaien op de helft van het personeel waar ze recht op hebben.

Ook de Vlaamse Zorginspectie legde in 2012 al een aantal pijnpunten bloot over de medische zorg in rusthuizen. Zo bleek uit de inspectieverslagen dat in één op de vijf woon-zorgcentra het personeel niet altijd de aanwijzingen van de behandelende artsen opvolgt.

Is er een verschil tussen publieke en private rusthuizen?

‘De perceptie dat de private woon-zorgcentra minder goed zijn, leeft misschien wel, maar we vinden bij statistische analyses helemaal geen verschillen’, zei onderzoekster Aline Sevenants daarover vorig jaar in De Standaard. Uit een bewonersenquête (KU Leuven) was gebleken dat bewoners van private woon-zorgcentra niet minder tevreden zijn dan de bewoners van de woon-zorgcentra die worden uitgebaat door een vzw of door een stad of gemeente.

Vanuit het perspectief van het personeel is er volgens de vakbond LBC-NVK wel een verschil. ‘We horen meer klachten vanuit private rusthuizen. Daar ligt de druk nog hoger’, zegt Olivier Remy.

Maarten Van Houdenhove, gedurende zes jaar directeur bij een commercieel rustoord in Alsemberg, zegt dat hij permanent met te weinig personeel moest werken. ‘De groep waartoe wij behoorden, had zelfs een externe consultant in dienst die was ingehuurd om de door het Riziv opgelegde minimum personeelsnorm niet te overschrijden.’

Wat zegt het rusthuispersoneel?

Uit een grote enquête die de vakbond LBC-NVK een jaar geleden liet uitvoeren bij 2.000 personeelsleden, blijkt dat het personeel kreunt onder de stijgende werkdruk (zie grafiek). ‘84 procent antwoordde duidelijk ja op de vraag of de werkdruk de laatste jaren was toegenomen’, aldus LBC-NVK-secretaris Olivier Remy. ‘Bijna zestig procent gaf aan elke dag te weinig tijd te hebben om te luisteren naar de bewoners of om even met hen te praten.’

Wat is de oplossing?

‘Laat al deze reacties een wake-upcall zijn voor Jo Vandeurzen’, zegt Vlaams parlementslid Jan Bertels (SP.A). ‘Zorg is geen luxeproduct. De Vlaamse regering bespaart op ouderenzorg en de beloofde investeringen gebeuren niet.’

Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) zei in een reactie: ‘De vergrijzing zorgt voor grote uitdagingen. We moeten het aanbod vergroten, om ouderen in hun thuissituatie te ondersteunen, maar ook voor residentiële ouderenzorg. In 2016 investeert de Vlaamse regering in de uitbreiding van 3.000 bedden. Er wordt ook 26 miljoen geïnvesteerd om meer personeel te kunnen inzetten in de Vlaamse woon-zorgcentra.’

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20160822_02433794

Eigen mening:
We hebben al enkele decennia te maken met een vergrijzing, vooral hier in het Westen en dat heeft dus een grote impact op onze woon-en zorgcapaciteiten. Mensen worden steeds ouder, waardoor de rusthuizen steeds meer mensen over de vloer krijgen die zorg nodig hebben omdat zij niet meer zelf in hun eigen behoeften kunnen voorzien. Natuurlijk gaat het personeel dat werkzaam is in deze sector niet vanzelf mee stijgen met het aantal ouderen in ons land, waardoor de weinige personeelsleden onder een grote werkdruk komen te staan. Ik kan dit best begrijpen, maar dat is nog geen reden om de kwaliteit van de zorgen van de ouderen aan te tasten. Het is schrijnend om te horen hoe deze mensen soms behandeld worden in rusthuizen: ze krijgen niet de juiste medicatie, de hygiëne laat te wensen over, men praat niet genoeg met hen zodat zij in eenzaamheid vertoeven enzovoort. Zulke zaken mogen bij mij absoluut geen gevolgen zijn van de stijgende werkdruk van het rusthuispersoneel. Ik hoop dat de overheid hier snel ingrijpt en dat dit weer geen twee of drie jaar zal duren vooraleer we hier resultaat van zien.

Onze zorg voor de zorg in rusthuizen begint vroeger


De brief uit het rusthuis van een dappere jonge verpleegkundige vraagt om een aanvulling met een brief vanuit het ziekenhuis. Want de manier waarop onze gezondheidszorg de laatste fase van mensenlevens organiseert, onder meer in rusthuizen, staat in direct verband met de keuzes die datzelfde gezondheidssysteem maakt in de fasen die daaraan voorafgaan. Beslissingen die in het ziekenhuis genomen worden, bepalen de toekomst van ouderen. Gelukkig loopt dat met de zorg van vele disciplines vaak goed en kan de oudere patiënt het ziekenhuis in betere conditie verlaten dan bij de opname.

Maar wat als het medisch dossier van een oudere patiënt bol komt te staan van bijkomende pathologieën? Wat als een behandeling niet aanslaat of complicaties zich opstapelen? Wat met de 80-jarige uitbehandelde kankerpatiënt met acute nierproblematiek? Wat met levensbedreigende infecties bij de 76-jarige dementerende vrouw? Wat met een 83-jarige man die een hartstilstand doet? Wat met hoogbejaarden op intensieve eenheden?

De voorbeelden zijn eindeloos. Het zijn situaties die voor elke verpleegkundige in de Belgische ziekenhuissector herkenbaar zijn en die vragen om reflectie. Waarom blijven we bij precaire situaties bij ouderen, soms als vanzelfsprekend, kiezen voor nierdialyse, reanimatie, chemotherapie, bloedtransfusies, complexe infuus- en voedingtherapie, invasieve onderzoeken, operaties, intensieve zorgeenheden...


Levens redden, of levens rekken?

Mochten we met alle therapeutische inspanningen de levenskwaliteit van deze mensen verbeteren, ik zou de ethische bevraging niet durven te doen. Maar al te vaak klinkt het credo om tot elke prijs levens te ‘redden’ (rekken) luider dan de vraag ‘waarheen leidt het ons?’ Natuurlijk vraagt dat een delicate afweging en serene gesprekken met alle betrokkenen, maar is het net zaak die gesprekken nog meer aan te gaan. Zeker in het kader van de vergrijzing moeten we ons afvragen hoe succesvol het succes van sommige (dure) medische ingrepen is als het een populatie doet aangroeien van hoogbejaarde, poly-pathologische, soms dementerende, soms levensmoeë patiënten, die dan wegens de zorgzwaarte noodgedwongen in rust- en verzorgingstehuizen belanden.

Deze krampachtige hunker naar levensverlenging is niet het verhaal van ‘een’ ziekenhuis, ‘een’ medische discipline, ‘een’ arts. Het is het verhaal van een samenleving die worstelt met de onvermijdelijke eindigheid van het leven en die nog te weinig overtuigd is dat goede geneeskunde ook de eigen grenzen erkent.

Je hoeft geen medisch econoom te zijn om te beseffen dat als we een verschuiving ondersteunen van levenskwantiteit naar levenskwaliteit er een gigantisch kapitaal aan mensen en middelen vrijkomt om te investeren in waardevolle zorg in rusthuizen waar we ouderen de zorg bieden die ze verdienen en waar zorgverleners hiervoor borg kunnen staan.


DS, 22-08-2016 (Greet De Cock, Verpleegster)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB