Charlatan


WIE kijkt er nu om halftwee 's nachts naar een telefoonspelletje op VTM? Ik was niet de enige die zich dat afvroeg. De presentatrice van het spelletje zélf voelde zich eenzaam. ,,Wie zou er nu nog kijken?'' zuchtte ze. ,,Ik zit hier helemaal alleen in het midden van de nacht.''


Arm mooi meisje, dacht ik, ik zal wel even bij je blijven.

,,Er valt nochtans drieduizend euro te verdienen'', pruilde ze. ,,Jammer toch. Niemand die kijkt, terwijl er zoveel geld te verdienen is.''

Drieduizend euro? Ik keek naar de letters onderaan het scherm en ik wist het meteen: ,,prikkeldraad''! Ze zochten het woord ,,prikkeldraad'' en ik was de enige die aan het kijken was! Dit werd de slag van mijn leven. Even bellen. Hop, daar ging ik, recht de ether in.

,,Jammer, u bent niet de tiende beller."

Dat zei een computervrouw. Hoezo, ik was niet de tiende beller? Natuurlijk was ik niet de tiende beller. Ik was de enige die aan het kijken was!

Of toch niet? Er was al een tiende belster. Ze heette Marie-Louise. ,,Prikkeldraad'', zei ze. Wat haar naar de volgende ronde bracht, waar ze moest kiezen tussen allerlei icoontjes. Ze koos het muzieknootje en won twintig euro. De drieduizend zat onder een ander prentje.

Het toeval wil dat ik dat telefoonspelletjesmeisje vrij goed ken. Toen ik haar de volgende dag vertelde dat ze me liggen had gehad, grinnikte ze. ,,De hele nacht zeggen wij: 'Wie zou er nu nog wakker zijn? Iedereen ligt al lekker in zijn warme bedje. Jij bent vast de enige kijker.' En elke keer zien we een gigantische piek in het aantal bellers. Soms vierduizend tegelijk.'' Allemaal eenzame slapelozen die blijven hangen bij dat mooie meisje, dat waanzinnige bedrag zien, denken dat ze veel kans maken en vijf euro uitgeven om in het beste geval veel minder te winnen dan hen voorgespiegeld werd. Reken uit: vierduizend bellers aan een euro per minuut, en om de vijf minuten een nieuw woord om te raden. Mooie winst voor VTM.

De Vereniging van de Vlaamse Radio- en Televisiepers kende vorige week haar jaarlijkse Pak-de-Poenprijs voor het slechtste programma toe. Ze ging naar ,,de ergerlijke trend waarbij de kijkers gemanipuleerd worden om naar hun gsm-toestel te grijpen om hun betalende stem veelvuldig te brengen onder het mom van interactiviteit.'' Zelden was een prijs zo terecht. Vroeger verwees de term 'commerciële televisie' naar een zender die met advertentie-inkomsten betaald werd, of gewoon naar programma's voor het brede publiek. Nu steeds meer naar een type programma dat de kijker zoveel mogelijk geld uit de zakken wil kloppen.

Sinds de reclamemarkt ingestort is, mogen u en ik voor de inkomsten zorgen. Merk op hoe vaak Koen Wauters in Idool of X-factor herhaalt dat ,,uw stem het verschil maakt''. ,,Het kan nog alle kanten uit, de kandidaten zitten nek aan nek, één sms kan de doorslag geven.'' Die man is geen presentator maar een charlatan, een ordinaire ronselaar in dienst van zijn zender en het telefoonbedrijf. En waarom laat een overheidszender mij bellen naar een extra dure lijn als ik mijn Sam-profiel wil kennen? Ik weet het, vroeger waren er de gele briefkaarten waarmee we aan spelletjes deelnamen, en die kostten ook geld. Maar geen volle euro. En je denkt drie keer na voor je een briefkaart op de bus doet. Sms'en doe je impulsief. Hoe wervender de presentator, des te meer je er zendt, en de rekening komt pas veel later.

Vorig weekend gaf Jan Segers een interview aan Het Laatste Nieuws . Hij is een half jaar programmadirecteur bij VTM en ter gelegenheid daarvan hamerde hij erop dat iedereen bij het bedrijf zich moest identificeren met de kijker. ,,Ik ben iemand van het volk. Voor mij zijn Jos en Mia van café De Sportvriend minstens zo interessant als het intellectuele discours. Je hart moet kloppen voor je publiek.'' Of toch voor de portemonnee van dat publiek. Alle zenders bezondigen zich ondertussen aan interactieve geldklopperij, maar het is de VTM die ermee begonnen is, en die nog steeds de meeste van dat soort programma's uitzendt. Jos en Mia moeten kunnen meeleven met hun zender, en meeleven, dat kost geld.

In het interview koketteert Segers met zijn volksheid. ,,Ik heb een mobilhome, ik ga elke zomer kamperen, ik ga kleurenwiezen in het Zomerhof in Borgerhout. Ik was hostess voor Jetair in Turkije, in zo'n kort rood broekje en een wit hemd.'' Ik begrijp dat. Ik doe dat ook wel eens. En kijk, ik doe het weer: ik ben volksmens Tom en ik kijk graag naar VTM. En ik word ook elke keer verleid om te sms'en. Alleen: ik vind dat niet leuk. Ik vind het echt vervelend om mijn gsm onder mijn matras te steken, de batterij eruit te nemen, de SIM-kaart in de kluis te steken en mijn oren vol te proppen met was, telkens de sirenenzang weerklinkt. Ik wil weer niet-interactief genieten van een show of een spelprogramma. En weet je wat, Jan? De laatste keer dat ik met Jos en Mia sprak, in café De Sportvriend, gaven ze mij gelijk.


DS, 10-12-2005(Tom Naegels)