Flexibel leertraject? Foute keuze!


Zelf is Peter Meukens nog altijd blij dat hij ooit een C-attest kreeg, hoe hard het toen ook aankwam: je moet leerlingen responsabiliseren, hun uitstelgedrag tegengaan, zorgen dat ze het beste uit zichzelf halen. Dan pas mag je ze ‘geslaagd’ noemen.


Na de scheldtirade van onderwijsminister Pascal Smet (SP.A) als reactie op ‘Het licht vast aan de leerkragt’ van geschiedenisleraar Mattias Van Steenwinkel (DS 10 en 12 oktober), komt hij op de proppen met een voorstel dat de these van Van Steenwinkel over de hele lijn bevestigt. De minister wil nu ook een flexibel leertraject in het secundair onderwijs: leerlingen met een onvoldoende voor een vak zijn toch geslaagd en nemen dat vak naar het volgend schooljaar mee (DS 17 oktober).


Eigen schuld, dikke bult

Als te veel leerlingen een jaar moeten overzitten of zonder diploma op de arbeidsmarkt komen, los je dat niet op door overzitten en diploma’s af te schaffen, maar wel door te zoeken naar de oorzaken en te kijken naar de gevolgen, zowel op korte als op lange termijn. Ik stel vast dat veel van mijn leerlingen onvoldoendes behalen, niet omdat ze het niet zouden kunnen, wel omdat ze om allerlei redenen te weinig moeite doen en zichzelf voortdurend kansen ontnemen. Wie niet studeert voor een overhoring, heeft geen punten en is dus niet geslaagd. Basta. Dat is een waarheid als een koe.

Als leerkracht doe ik mijn uiterste best om die leerlingen te motiveren en toch zover te krijgen dat zij in zichzelf geloven en beseffen dat ze hun toekomst in eigen handen hebben. Ik stel daarbij duidelijke grenzen, laat ze op de blaren zitten als ze hun billen gebrand hebben en probeer hen uitentreuren te overtuigen. In de klas zelf roept dat vaak weerstand op. Enkele jaren later krijg ik er van diezelfde – inmiddels – jongvolwassenen applaus voor.


Verstand komt met de jaren

We moeten als leerkrachten dus durven doorbijten en het is onaanvaardbaar dat de ‘overheid’ (minister, pedagogen) het ons daarbij steeds moeilijker maakt. Wij weten veel beter dan de leerlingen wat op langere termijn loont. Voor zij in hun inzicht en volwassenheid zover zijn, mogen we hen niet naar de mond praten. Onze leerlingen hebben recht op de plicht tot verantwoordelijkheid. Daar hoort, afhankelijk van hun leeftijd en ontwikkeling, een striktere of lossere begeleiding bij. Maar vooral moeten ze weten dat wat ze wel of niet doen gevolgen heeft, en dat ze die zelf moeten dragen.

Ik was indertijd een vlijtige leerling. Toch heb ik een jaar moeten overzitten omdat het op een bepaald moment te moeilijk was. Ik ben mijn leraars van het jezuïetencollege tot vandaag dankbaar omdat ze mij toen een C-attest gegeven hebben. Zonder hun beslissing – die toen erg hard aankwam – zou ik wellicht nooit leerkracht geworden zijn en al helemaal niet de mens die ik vandaag ben. Dit schooljaar heb ik onder meer bijna-dertigers in de klas, die om allerlei redenen indertijd hun opleiding niet hebben kunnen afmaken en dat nu willen inhalen. Een van hen vroeg me om het tempo van de les op te drijven, want hij wilde er nu alles uithalen wat mogelijk is. Hij ergerde zich aan de lamme houding van sommige 18-jarigen in de les. Ik kan mij voorstellen dat hij zelf indertijd ook een lastige, lamme leerling geweest is die zich tegen schoolse leerkrachten gekeerd heeft. Maar nu – het verstand komt pas met de jaren – verwacht hij superschoolse leerkrachten.

Door zijn voorstel zal minister Smet de mediocriteit in onze samenleving alleen maar bevorderen. Dat is op de lange duur gevaarlijk. We hebben er geen nood aan dat uitstelgedrag, waaraan onze leerlingen zich vaak bezondigen, wordt geïnstitutionaliseerd. Wel hebben we nood aan een maatschappij waarin ieder – met zijn talenten en op zijn niveau – excelleert. Dat betekent: het beste in zichzelf aanspreekt. Dat betekent ook: de gevolgen dragen van mislukkingen, zonder dat je daarbij aan je lot overgelaten wordt. Dat betekent evenzeer: beloond worden als je het goed doet. Door iedereen ‘geslaagd’ te verklaren, gebeurt dat laatste alvast niet.


DS, 21-10-2013 (Peter Meukens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB