Ode aan de 'natural born teachers'

Tijdens de voorbije Jeugdboekenweek gaf Evelien De Vlieger lezingen in Vlaamse en Brusselse bibliotheken en scholen. Ze zag er met afschuw leraars tegen kun leenkroost blaffen, maar leerde er vooral ook kennen die het gewoon in zich hebben, die kinderen niet kleineren maar net groot laten worden. En zij, zij zijn de helden van de maatschappij.

Een maand lezingen geven, dag na dag, dat doet wat met een mens die doorgaans in alle rust en stilte aan een computer zit te schrijven. Ik zie het vele collega's doen, maar ik heb het nu even over het effect van dat voorlezen op mezelf. Er is de euforie als het lukt, als het klikt, maar er is ook de pure zelfverachting als het niet lukt, als het de woorden niet overstijgt en de vonk nooit overslaat.

Ik heb in menig stoffig bibliotheekje mijn geloof in de mens kunnen consolideren, maar als het fout aanvoelt, kan ik in één klap zin krijgen om mijn abonnement op het mensdom maar eens definitief op te zeggen.

Blaffende leerkrachten, ik kon er vroeger al niet tegen, maar nu zie ik ze scherper. Hun geblaf dringt dieper door, ook al is het niet tegen mij gericht – misschien net daarom. Soms komt een klas een plaatselijke bibliotheek binnen, twee aan twee, netjes in de rij, en ruik ik onmiddellijk onraad, nog voor ik een volwassene zie. Twee leerkrachten volgen, ze houden de troep leerlingen als herdershonden bij elkaar, ze bijten ze net niet in de kuiten maar dat is alleen maar omdat ze schrik hebben om besmet te raken door de kinderen op wie ze zo neerkijken. Ze roepen. MUTSEN IN DE MOUW! Ik onderdruk de neiging om te voelen of ik zelf mijn muts nog op heb. Daarna berispen ze elk kind afzonderlijk: ik was me er niet van bewust, maar er zijn honderden manieren waarop je je muts verkeerd in je mouw kunt steken. Vervolgens gaan ongeveer alle kinderen op de verkeerde stoel zitten, ze worden van hier naar daar gecommandeerd tot ze uiteindelijk aangemaand worden tot stilte en onbeweeglijkheid. Beseffen ze niet dat ze in een bibliotheek zijn en dat het daar stil moet zijn, brult een juf. Ik sta nog altijd vooraan, ik kijk en ik zwijg. Niemand zegt nog iets, maar stilte hoor ik niet, ik hoor alleen verstomming. Als ik geluk heb, staat er niemand op straf achteraan het zaaltje. Soms heb ik geen geluk en moeten er een paar jongens – altijd jongens – aan geloven: met hun rug naar mij gedraaid en rechtopstaand moeten ze de lezing volgen. Lezen is niet leuk, nee, lezen is een recht en de kinderen van deze leerkrachten mogen blij zijn dat dat recht ondertussen verworven is want deze kinderen verdienen het eigenlijk niet om te leren lezen, zie ik in de misprijzende en misschien ook wanhopige ogen van hun juf of meester.

Kind tussen de kinderen

Ik heb niet voor een job als leerkracht gekozen en ik weet waarom. Je moet het in je hebben, dacht ik altijd, het geduld en de volharding, als mieren op een kiezelstrand, op zoek naar die ene kruimel die misschien niet te tillen valt, maar misschien ook net wel, en dan! Je enthousiasme moet echt zijn, en onuitputtelijk. Je moet kinderen op handen dragen, ook al verpletteren ze je knokkels een voor een, je moet ze allemaal gelijkwaardig behandelen. Dat alles heb ik niet in me, om het mild uit te drukken. Maar het bestaat wel, in één en dezelfde mens ook nog. Ook zij komen de bibliotheek binnen, als een kind tussen de kinderen en toch trekken ze aan de touwtjes. Er hangt een prettige verwachting over de groep, ze komen naar de bibliotheek en daar stikt het van de verhalen, wie weet worden zij zelf wel een verhaal. Zo kijken ze mij aan: maak van ons iets moois als een boek, iets met kleuren en spanning en bladeren om om te slaan. De leerkrachten fluisteren dat de jassen uit mogen, ook de mutsen mogen uit maar het maakt ze niet uit in welke mouw ze gaan, de linker, de rechter of de denkbeeldige mouw van hun collega's. Het gaat niet om mutsen of jassen, ze zijn gekomen om te luisteren naar iemand die over boeken zal vertellen. Deze juffen en meesters hoeven niet te schreeuwen of te blaffen, ze zijn zelf nieuwsgierig naar wat er komt en hun kinderen nemen dat over, zonder uitzondering. Ik zie de lichtjes in hun ogen en wat ik zeg krijgt betekenis, hetzelfde verhaal wordt voller, ik begin er zelf in te geloven, alles klikt ineen en er ontstaat een golf van dromen en boeken en verhalen, ik gooi me op die golf als een volleerd surfer, wat een genot.

Meer loon, meer respect

Het is zo, weet ik nu, na een paar jaar van lezingen doorheen Vlaanderen en Brussel: sommige mensen zijn ervoor in de wieg gelegd. Ze staan met hun brede voeten op de aarde, onwrikbaar, ze zeggen de dingen zoals ze zijn zonder ook maar één kind te kleineren, nee, ze willen ze net groter maken. Ze hoeven hun stem niet te verheffen om de groep in handen te hebben. Ze waarderen hun leerlingen, als kleine prinsjes met grote vragen. Deze leerkrachten zijn de helden die de maatschappij nodig heeft. De kinderen die bij deze mensen terechtkomen hebben geluk. Mijn gemoed schiet er telkens van vol als ik zie hoe deze kinderen mogen zijn wie ze zijn. Maar eigenlijk zou ook dat een recht moeten zijn: dat je kind in de klas van een natural born teacher zit.

Het is tijd om de job van leerkracht op te waarderen: iedereen die het uitzonderlijke talent heeft om kinderen van alle kleuren en formaten te laten groeien en bloeien verdient ook het loon en het respect van andere stielen die zo hoog aangeschreven staan. Er zijn landen waar dat al zo is, Finland, heb ik me laten wijsmaken, daar is leerkracht een van de beroepen met het meeste aanzien. Ik draag deze bijzondere, getalenteerde mensen alvast op handen – en voor die anderen bestaat er vast een hondenhotel of kennel waar ze dringend nieuwe medewerkers zoeken.

Evelien De Vlieger schrijft boeken voor grote en kleine kinderen. Auteur van onder meer 'Mijn oma is van peperkoek.' (Lannoo)

DS, 07-03-2013 (Evelien De Vlieger)
http://www.standaard.be/artikel/det...130405_00530852

--------------------------------------------------

Ik hoop echt uit de grond van mijn hart dat dit opiniestuk heel wat views gaat krijgen. Als toekomstige leerkrachten zou iedereen dit toch eens moeten lezen. Wie heeft ze niet gehad, de blaffende en neerbuigende leerkracht? Verschrikkelijk! Hier heb ik aan de eettafel al heel wat discussies over gehad met mijn ouders. Volgens hen kan je beter van begin af aan de leerlingen laten voelen wie de baas is, de teugels in handen hebben en de leerlingen af en toe 'eens goed op hun plaats zetten'. Ik weet ook dat er heel wat mensen het hier mee eens zullen zijn, maar dit past absoluut niet in mijn visie op onderwijs. Ik vind dat een leerkracht zich niet boven, maar tussen de leerlingen moet plaatsen. Een leerkracht moet geen baas zijn, maar een coach, een begeleider, iemand die de leerlingen laat openbloeien zoals deze schrijfster zo mooi zegt. En ik denk ook dat dat iets is wat je in je moet hebben, want wanneer je je tussen de leerlingen plaatst moet je ook een soort van autoriteit uitstralen. Het begint gewoon al tijdens de eerste drie seconden dat je een klas binnenstapt. Zeg je de leerlingen een goedendag met een stralende glimlach en heel wat enthousiasme, of kijk je hen allemaal eens indringend in de ogen en begin je meteen aan de les? Natuurlijk moet je ook wat kijken wat voor vlees je in de kuip hebt, in sommige klassen is er heel wat meer sturing nodig dan in andere klassen. Ik denk dat je altijd moet proberen om hen aan te tonen waar hun sterktes liggen, hen laten voelen dat ze gewaardeerd zijn en hen de nodige ondersteuning bieden waar het niet zo goed gaat. En natuurlijk ook veel, héél veel geduld hebben. Wat voor mij heel goed helpt, is denken aan wat ik vroeger niet goed kon op school. Wetenschappen bijvoorbeeld, dat ligt mij absoluut niet. Als ik les geef en een leerling begrijpt iets niet, zelfs niet wanneer ik het al drie keer heb uitgelegd, dan denk ik terug aan hoe ik altijd zat te puffen bij fysica en chemie. Wel, als Frans of economie die leerling ook niet liggen, dan moet je het nog eens op een vierde manier uitleggen en als het moet op een vijfde. Maar als leerkracht moet je ook altijd naar jezelf kijken, heb je het zelf wel duidelijk uitgelegd? Een mes snijdt altijd langs twee kanten!

__________________
Believe in yourself and all that you are. Know that there is something inside you that's greater than any obstacle.

Dit is echt heel mooi verwoord en volgens mij zit er heel veel waarheid in. Je kan het leerkracht-zijn voor een deeltje leren, maar het moet ook al in je bloed zitten. Er zijn heel wat mensen die neerkijken op ons beroep en dat vind ik spijtig. Tenslotte willen zij dat hun kinderen goed onderwijs krijgen en leerkracht voor zich krijgen die gepassioneerd zijn door hun vak. Ik kan mij, zoals Veronique, de leerkrachten die stonden te brullen ook nog levendig herinneren. Toen wist ik al zeker dat ik nooit zo'n leerkracht wou worden, want iedereen keek tegen deze lessen op en dat is spijtig! Ik vond het vooral frappant hoe graag ik het ene jaar geschiedenis deed en hoe hatelijk ik het het volgende jaar vond en dit lag echt bij de leerkracht. Als iemand daar met veel passie staat, zijn 50 minuten zo voorbij en anders duurt het precies een eeuwigheid. Ik heb het vak economie ook gedeeltelijk gekozen omdat ik zo'n goede leerkracht had voor dit vak en zo iemand wil ik ook worden voor mijn leerlingen. Je kan nooit perfect zijn voor iedereen, maar het graag doen, geeft al heel wat positieve effecten.
Ik begrijp ook niet goed waarom mensen voor een klas blijven staan als ze toch maar heel de tijd zitten brullen, dan hebben zij daar toch ook geen voldoening aan? Vanaf het moment dat ik de job niet meer graag zou doen, zou ik iets anders gaan zoeken.