Eeuwig rentenieren


‘Een beetje inflatie', zo doceerde Gaston Eyskens destijds, ‘kan geen kwaad, want goed voor de groei. Ze activeert de economische motor en doet die vlotter draaien.' Eyskens wist waarover hij praatte. Jarenlang premier, gerespecteerd econoom, pragmatisch mens: hij kende zijn vak en de wereld. Bovendien viel het algemeen belang bij hem niet samen met het belang van de happy few. Indien nodig durfde hij het schoon volk tegen de haren in te strijken. In tegenstelling tot Eyskens is voor Geert Noels alle inflatie een absoluut kwaad. Dat heeft niets met een generatiekloof of politieke inzichten te maken, wel met hun plaats in de samenleving. Eyskens moest aan alle groepen en standen van de hele natie verantwoording afleggen, Noels slechts aan zijn klanten. Vermogende beleggers dus. Als Noels de inflatie verkettert, zoals maandag op Radio 1, is hij objectief noch neutraal. Noels is het om de belegger te doen, die de waarde van zijn vermogen ziet dalen. Dat een gecontroleerde en beperkte inflatie de motor smeert, zoals de ‘wet van Eyskens' luidt, is voor Noels erger dan ketterij.

Het wordt onderhand tijd dat de VRT de deontologische vraag rond Noels formuleert. Kan iemand die het ‘syndicaat van de gefortuneerde beleggers' vertegenwoordigt, voortdurend als economisch orakel worden opgevoerd? Mocht Rudy De Leeuw van het ABVV of Marc Leemans van het ACV, die toch representatiever zijn, door de VRT systematisch als objectieve analist mogen opdraven, het kot was te klein. Noels, spreekbuis van de 1 procent en financieel geïnteresseerd in rentevoeten en kredieten, kan wel. Hij mag zijn gekleurde praatjes als waarheden verkopen, zoals maandag in Vandaag. Omdat de Belgische inflatie in augustus 2,86 procent bedroeg, kreeg Noels de vrijheid om alle registers open te trekken. Nog maar eens kreeg de Europese Centrale Bank de volle lading en was de brave spaarder na afloop aan koude kompressen toe. De opstoot van de inflatie was, taterde Noels, één grote machinatie om het spaargeld van rijke Europese landen naar de putten van Zuid-Europa te draineren. Veel meer is niet nodig om spaarzaam Vlaanderen in het eurosceptische kamp te duwen.

Door de hyperinflatie van de jaren twintig en het Duits trauma dat erop volgde, was de ‘wet van Eyskens', die door Paul Krugman wordt onderschreven, altijd omstreden. Voor Berlijn, dat op de onvoorwaardelijke steun van de Bundesbank en Bild kan rekenen, blijft de strijd tegen de inflatie de topprioriteit. Daarom werd de taak van de ECB statutair beperkt tot de inflatie bewaken. Dit in tegenstelling tot de Amerikaanse centrale bank, die zich ook met groei mag en moet inlaten. De beperkte taakomschrijving van de ECB heeft de eurozone het laatste decennium met banen en groei betaald. Ook zette het een rem op de interventies van de ECB in deze eurocrisis.

De obsessionele aandacht voor inflatie heeft niet alleen met de jaren twintig van vorige eeuw te maken. Het is ook een symptoom dat onze economie snel vergrijst en steeds meer rentenierstrekjes vertoont. Niet de groei of de banen zijn de topprioriteit, wel het waardebehoud van de eigen portefeuille. De lange termijn wordt hier steevast door de korte geklopt: de horizon van bejaarde en gefortuneerde beleggers, die er als de dood voor zijn dat de inflatie hun vermogen, stand en status zou aantasten en dat middels de inflatie een herverdeling plaatsvindt. Voor de jongere generatie, die alleen maar van een gespijsd spaarboekje kan dromen en moet knokken voor een job, is het deprimerend.

Intrigerend is dan weer dat de strijd voor het waardebehoud van het spaargeld ook in Vlaanderen op taboes stoot. Als premier Di Rupo vier jaar na de financiële crisis eindelijk aankondigt dat hij werk wil maken van de splitsing van de spaar- en zakenbanken, steigert minister-president Kris Peeters. Zelfs in de VS, waar Paul Volcker de plannen uittekende, heeft het voorstel de wind in de zeilen. Na de ravage van 2008 is ook daar het geloof in de onzichtbare hand en de dogma's van Alan Greenspan aangetast. In Vlaanderen daarentegen slaagde de bankenlobby erin om Peeters tegen al te strikte regulering te mobiliseren. ‘België', aldus Peeters, ‘moet het niet alleen willen klaren, maar wachten op Europa.' Gegeven de vele andere katten die Europa momenteel moet geselen, is het waarschijnlijk dat het dossier in de diepvries belandt. Voor Peeters zit er dan een bonus in.


DS, 08-09-2012 (Paul Goossens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB